Bağışıklık Sistemini Güçlendirmenin Yolları Nelerdir? Hangi Besinler Yararlıdır?

Bağışıklık sistemini güçlendirmenin yolu düzenli beslenme ve düzenli egzersiz yapmaktan geçmektedir. Düzenli beslenme, tüm besin gruplarından (süt, et, meyve, sebze ve tahıl) yeterli ve dengeli miktarlarda almak demektir. Özellikle kalsiyum içeren süt, yoğurt, peynir bağışıklık sistemini desteklemede yardımcı olan besinlerdir. Mevsiminde tüketilen sebze ve meyve vitamin ve mineral ihtiyacını karşıladığından dolayı bağışıklık sistemimizi kuvvetlendirmektedir. Özellikle yeşil yapraklı sebzeler, beyaz-mor lahana, sarımsak, soğan, pırasa, karnabahar, havuç kükürtlü ve antioksidan bileşikler içermektedirler. 

Bağışıklık sistemini güçlendirmek için antioksidan kapasitesi yüksek besinleri tercih etmek önemlidir.  Turunçgiller, kırmızı ve mor meyveler antioksidan kapasitesi yüksek olan meyvelerdir. Kırmızı et yüksek demir içeriğinden dolayı bağışıklık sistemimizi desteklemektedir. İşlenmemiş ve kızartılmamış olarak tüketilmesi oldukça önemlidir. Aksi takdirde kızartma ve işlenme yöntemleriyle ette, kanserojen bileşikler oluşmaktadır.

Omega 3 içeren balık, ceviz, semizotu, bağışıklık sistemini güçlendirmede önemli yer tutmaktadır. Kuru baklagiller (nohut, mercimek, kuru fasulye) ve tahıllar B grubu vitaminlerden zengin olduğundan dolayı tüketilmesi gerekmektedir. Araştırmalara göre beslenme düzensizlikleri olan çocuklar, enfeksiyon hastalıklarına daha yatkındırlar. Çinko, selenyum, demir, bakır, folik asit ve A, B, C, E vitamini gibi mikronutrientlerin eksikliğinde, bağışıklık sistemi saldırılara karşı daha korunmasız bir hale gelmektedir. Tüm bu eksikliklerinin önüne geçmek için çocukların (yaşa göre değişiklik gösterir) 2 su bardağı süt ve süt ürünleri, 5-6 porsiyon sebze ve meyve, 5-6 porsiyon peynir ve et gurubu, 1 porsiyon kuruyemiş, 4-5 porsiyon tahıl grubu tüketimi önerilmektedir.

Selenyum ve demirin çocuğa ne gibi faydaları vardır?

Selenyum, birçok gıdada doğal olarak bulunur. İnsan vücudunda tiroit hormon metabolizması, DNA sentezi ve enfeksiyona karşı korunmada kritik rol oynamaktadır.

Günlük alınması gereken selenyum miktarları:

Çocuklarda selenyum eksikliğinde daha sık astım geliştiği gözlenmiştir. En iyi selenyum kaynakları deniz ürünleridir. Diğer kaynaklar ise kırmızı et ve süt ürünleridir.

Demir, birçok gıdada bulunan bir mineraldir. Demir eksikliği görülen çocuklarda çok uyuma, halsizlik, çabuk yorulma ve zeka geriliği gözlemlenebilir. Ek gıdalardan yetersiz beslenen çocuklarda demir eksikliği karşımıza çıkabilmektedir. Buna bağlı olarak demir eksikliği anemisi de görülebilmektedir. Bu nedenle ailelerin anne sütünden ek gıdaya geçiş döneminde yeterli ve dengeli beslenmeye özen göstermeleri gerekmektedir. Karaciğer, kırmızı et, yeşil yapraklı sebzeler, yağlı tohumlar, yeşil mercimek, çekirdekli üzüm yüksek demir içermektedir.

Sarı ve koyu yeşil sebze meyvelerin faydaları nelerdir?

Sarı sebze ve meyvelerin (muz, limon, ananas, patates)  potasyum yüksektir. C vitamini içeriği de yüksektir. Dolayısıyla bağışıklık sistemini, kas ve iskelet sistemini güçlendirmekte etkindirler. Koyu yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı, roka, tere, dereotu) yüksek oranda demir, kalsiyum, C vitamini ve fitokimyasallar içermektedirler. Kas ve kemik yenilenmesi, sağlıklı dişler ve bağışıklık sistemini güçlenmesinde önemli rol oynamaktadırlar.

Çocuklar için C vitaminin yararı nelerdir? Aşırı C vitamini yüklemek zararlı olabilir mi?

C vitamini suda çözünen bir vitamindir. Kolajen bağ dokusu ve yara iyileşmesinde rol oynayan oldukça önemli bir bileşendir. Bunların yanı sıra C vitamini önemli bir antioksidandır. Üst solunum yolu enfeksiyonlarının sık görüldüğü kış mevsiminde özellikle bağışıklık sistemini güçlendirmek için vitamin takviyesine başvurulabilmektedir. Ancak, hekim kontrolünde kullanılması oldukça önemlidir. Yüksek doz alındığında böbrek taşı oluşumu, mide bulantısı ve ishale yol açabilir. Suda eriyen vitamin olduğu için fazlası idrarla atılmaktadır.

Çocuklar için çinkonun faydaları nedir? Hangi yiyecekten karşılanabilir?

Çinko, tüm hücrelerin büyümesi ve çoğalması için önemli bir elementtir. Doku zedelenmesinde rolü olan bileşiklerin, ortamdan uzaklaştırılmasını sağlayan proteinlerin yapısında yer alır. Dolayısıyla,  antioksidan özellik göstermektedir. Çocuklarda vücutta hızla yenilenen hücreler (kemik iliği ve bağışıklık sistemi hücreleri, kan hücreleri) çinko eksikliği belirtilerinin çok erken gösterirler.

Gıdalardan en fazla faydayı kırmızı et ve deniz ürünlerinden sağlayabilmekteyiz. Özellikle tahıl ağırlıklı beslenenlerde çinko eksikliği görülmektedir.

Çinko gereksinimleri

Gelişme geriliği gösteren çocuklarda çinko takviyesinin boy uzamasında önemli rol oynadığı gösterilmektedir. 

İshalle beraber çocuklarda çinko kaybı gözlenmektedir. Çinko kaybı, bağışıklık sistemini yetersiz kıldığında uzun süreli ishallerde hekim kontrolünde çinko takviyesini önerilmektedir.

Çinko içeren besinler (100 gramda)

Günde 3-4 köfte kadar et tüketen bir çocuk günlük çinko ihtiyacını karşılamaktadır.

Demir ve D vitamini alımı neden önemlidir?

Düşük demir ve D vitamini çocukların enfeksiyona yakalanma riskini arttırır. Kalsiyumun bağırsaklardan emilimini ve kan dolaşımına geçmesini sağlayan D vitamini kemik sağlığı için oldukça önemlidir. Çocukların büyüme ve gelişmesinde, bağışıklık sisteminin güçlenmesinde, hastalıklara karşı yakalanma riskinin azaltılmasında oldukça önemlidir. D vitaminin besinlerle %5 -10 oranında alınmaktadır. En iyi D vitamini kaynakları yumurta sarısı, karaciğer ve balık yağıdır. Geri kalan %90’lık kısmın kaynağı ise güneştir. D vitaminin çocuklarda Tip 1 diyabet, tümör büyümesinin azalttığına dair çalışmalar bulunmaktadır. Aynı zamanda enfeksiyon hastalıklarında azalmaya yol açmaktadır.

Kış sebzeleri neden önemlidir?

Karnabahar, lahana, brokoli, kereviz, pırasa, turp kükürtlü bileşiklerden zengindir. Antioksidanlardan zengin olduklarından dolayı bağışıklık sistemini güçlendirmekte faydalıdırlar.

Aşırı hijyen çocukların bağışıklık sistemini nasıl etkiler?

Tuvalete gitmeden önce ve sonra, yemekten önce ve sonra el yıkanması kişisel hijyen açısından önemlidir. Ancak fazlası çocuklar için zararlıdır.

Özellikle küçük çocuklarda obsesif kompülsif takıntı olarak temizlik takıntısı karşımıza çıkabilir. El yıkandıktan sonra üzerine tekrar dezenfektanlarla yıkamak zararlı bakterilerin girişini engelleyen koruyucu dokuyu da yok edebilmektedir. Böylece vücut savunmasız kalabilmektedir. Fazla sabun ve dezenfektan kullanan çocuklarda deri enfeksiyonları, egzama oluşabilmektedir. Çünkü sabun floraya zarar vermektedir. Floraya zarar vermesi bağışıklık sitemini olumsuz etkilemektedir. Dolayısıyla bu çocuklar daha sık hasta olabilmektedir.

Yanlış beslenme ve stres, bağışıklık sistemini nasıl etkiler? Bağışıklık sistemini güçlendiren preparatlar çocuklar için ne kadar yararlı?

Yanlış beslenme ve stres bağışıklık sistemini olumsuz etkilemektedir. Dolayısıyla yetersiz ve dengesiz beslenen çocukların hastalıklara yakalanma riski artmaktadır. Bağışıklık sistemini güçlendiren preparatları kullanmadan önce mutlaka çocuk doktoruna danışılmalıdır. Yapılan kan tetkikleri sonucunda eksiklik gözlemlendiği takdirde preparatlar kullanılmalıdır. Eksiklik olmadan kullanılan gelişigüzel preparatlar vücutta toksik etki yaratabilmektedir.