Dijital Varlık Dünyasının Haylaz Meleği

Bu yeni sistem, "haksızlık bu" denilebilecek -data gizliliği, medeni hakların ihlali yoluyla elde edilen kazanımlar, haksız kazanç gibi- kitleler üzerinde oldukça etkili düzenlere kökten çözümler sunduğu için, mevcut çıkarlarını korumaya çalışan dirençlerle el ele olmak istiyor. Bu dirençler dev güçler yani devletler ve devlet gibi dev şirketler.

Neredeyse ölümle burun buruna geldiğimiz şu günlerin sonunu görecek kadar aklen ve bedenen güçlüysek eğer, her alanda kökten değişimlere tanıklık etme şansına erişeceğiz. Bu değişimin hakkını ödeyecek sektör yine finans olacak gibi.

Dengeleri değiştirmeye çoktan başlamış yeni finans dünyasına yön verebilmek ayakta alkışı hak eden bir meziyet. Dünyada bir avuç insan bu mertebeye ulaşmış. Dijital varlık dünyasında, sektöre sunduğu kişisel katkılarıyla "açık sözlü avukat" sıfatıyla nam salmış Türk İş Kadını Meltem Demirörs Hanımefendi, Dünya Ekonomik Forumu Blockchain Konseyi'nin (World Economic Forum Blockchain Council) kurucu üyesi. Dijital Para Birimi Grubunun (Digital Currency Group) kurucularından, MIT ve Oxford'da ders veriyor ve CoinShares adlı yatırım
şirketinin strateji sorumlusu olarak dijital varlık ekosisteminde dolaşan yatırımcılara ve girişimcilere ortaklık yapmakta. Kendisiyle en merak ettiğim soruları paylaştım:

S: Mevcut finansal sistem dünyadaki yaşam kalitesini düşürüyor gibi görünüyor. İçtenlikle inanıyorum ki; özellikle içinden geçtiğimiz sancılı süreçte yaşadığımız değişken finansal tablolar bizi geleceği temsil eden finansal duruma daha da yakınlaştıracak. Bu bağlamda -geleneksel yöntem- parayı basmak veya kripto etmek hakkında fikirlerinizi verir misiniz?

M: Sürekli para basmak sürdürülebilir değildir. Son yirmi yılda, hükümetler benzeri görülmemiş miktarda para basarken, dünyanın dört bir yanındaki faiz oranlarının düştüğünü izledik. Yalnızca ABD'de kısa vadeli faiz oranları sıfırdır ve dolaşımdaki dolar arzı 2009'dan 2019'a üç katına çıkmıştır. Aynı zamanda sermayeye getiriler (borsa büyümesi) emeğe dönüştükçe (GSYİH büyümesi) servet, daha az insanın elinde yoğunlaşmaya devam ediyor. Sadece kripto para birimlerinin finansal piyasalardaki ve ekonomilerimizdeki sorunlara bir çözüm olduğuna inanmıyorum, ancak insanlara güç veren güçlü bir araç. Ancak yapılması gereken çok iş var ve yeni nesil genç, çok yönlü, tutkulu politikacıların yeni bir gündem belirlediğini görmek için sabırsızlanıyorum.

S: Kripto dünyası hala niş... Sizce alternatif fikirler ve yeni para birimleriyle kitlelere yayılacak mı yoksa Bitcoin kitlelerin yaşamına girmek için stratejiler geliştirmeli mi?

M: Hemen değil. Değişim zaman alır. Hükümetlerin atacağı ilk adım kendi para birimlerini dijitalleştirmek. Sermaye daha akışkan ve pazar daha birbirine bağlı hale geldikçe piyasaların daha kırılgan hale geldiğini göreceğiz. Bu son piyasa çöküşünde Bitcoin'den öğrenilen en büyük ders; Bitcoin gibi bir dijital varlığın, kaldıraç rolü olması ve sermaye akışkanlığını arttırmak için daha fazla yol sağlaması, yani paranın bir bankaya ihtiyaç duymadan 7/24 hareket edebilmesi anlamına geliyor. Bitcoin, bunu isteyen insanlara seçenek sunar ve kendi başına yeterince güçlüdür. Çoğu insan Bitcoin kullanmak için ihtiyaç duydukları adımları atmaya hazır değil, ancak Bitcoin'i seçenlerin küresel finansal sistemin kaçınılmaz bir parçası olacağına inanıyorum. Bitcoin, onu isteyen insanlara seçenek sunar ve kendi başına yeterince güçlüdür.

S: Libra hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce Libra dünyada bir sorun olarak mı algılanıyor? Libra’nın bir geleceği var mı veya hangi amaçla yola devam edeceğine dair görüşleriniz neler?

M: Libra iddialı bir proje olarak başladı, ancak gerçekler ve karmaşıklığı daha belirgin hale geldikçe daha az iddialı oldu. Libra son iki yılda önemli bir rol oynadı - hükümetler ve diğer büyük şirketler arasında dijital para birimlerini ciddiye almak için aciliyet yarattı. Korku ve belirsizlik gibi güçlü güdüler yarattı ve Bitcoin etrafındaki anlatıyı değiştirdi. Bitcoin'in açıkça tartışıldığı ABD Kongresi'nde çok sayıda konuşma yapıldı. Bir Türk iş kadını olarak, bu konuşmaların bir parçası olmaktan ve bir teknoloji, bir iletişim ağı ve bir yenilik pazarı olarak bitcoin'in benzersiz ve güçlü özelliklerini vurgulamaktan gurur duydum. (​Lawmakers scrutinize cryptocurrencies in day 2 of Libra hearing​)

S: Libra’nın altyapısı diğer kripto para birimleri gibi Blockchain’e mi bağlı?

M: Libra bir kripto para birimi değildir. Libra özel olarak işletilen, özel sektöre ait (Facebook) bir ağdır. Bitcoin açık kaynaklı bir yazılım projesidir ve ağ izinsizdir, yani herkes buna katılabilir veya üzerine inşa edebilir. Bu temel ve çok önemli bir farktır. Libra, yalnızca Facebook'a ve öncelikle yatırımcıları olan Libra vakfına katılmak için seçtiği şirketlere fayda sağlar.

S: Gelecekte finans dışında hangi sektörlerde blockchain daha fazla kullanılacak?

M: Kripto para birimleri borç verme ve kaldıraç aracı gören işleviyle en uygun olanıdır. Kripto para birimlerinde ve blockchain teknolojisinde önümüzdeki on yıl, özellikle borç verme ve borçlanma söz konusu olduğunda sermaye piyasalarının çalışma şeklini temelden değiştirmekle ilgili olacaktır.

S: Eğer Türkiye kendi kripto para değerini yaratacaksa, Türk Lirası’nın son yıllardaki değer kaybını göze alarak bir ülkenin kripto parası hangi dinamiklere göre değer kazanır?

M: Lira'nın dijitalleşmesi, onu değiştirmez, Lira aynı Liradır. Günün sonunda, küresel yatırımcılar ve hatta Türkler liraya çok fazla güvenmiyor; birçoğu bu nedenle dolar ve Euro tutuyor. Bir para birimini değerli kılan şey, insanların ülkeye verdiği güvendir; hükümeti, ekonomisi, büyüme beklentileri. Türkiye'nin inanılmaz fırsatlara sahip olağanüstü bir ülke olduğuna inanıyorum, ancak siyasi, sosyal ve ekonomik istikrarsızlık nedeniyle çok zor zamanlar geçirdi. Lirayı güçlü bir para birimi haline getirmek için, Türkiye'nin dünyadaki algısının değişmesi ve gelişmesi gerekiyor.

S: Türkiye’de genç girişimcilik bir trend haline geldi. Bir sürü yeni şirket ciddi yatırımlarla yurt dışına açılmakta. Burada yatırım yaptığınız Blockchain startup projesi ​​var mı? Bu alanda etkileneceğiniz bir proje olsaydı ne olurdu ve destek vermeyi düşünür müsünüz? Bu cevap, bu yazıyı okuyan hevesli genç girişimciler için önemli olacaktır.

M: Türkiye'de çok iyi performans gösteren çok sayıda bitcoin şirketi var. BTCTurk, Türkiye'nin en büyük ve en iyi bilinen kripto borsasıdır. MenaPay, aynı zamanda bir dijital dolar parası oluşturan BiLira, aynı zamanda dijital bir Lira yaratan yeni bir kripto ödeme şirketidir - liste uzayıp gidiyor. Tüm bu şirketler girişim desteklidir ve Türkiye'deki startup ​​topluluğu ile diğer kripto topluluğu arasında bağlantı kuran birkaç girişim fonu bulunmaktadır. Örneğin Boğaziçi Ventures şirketi bana çok yardımcı oldu; onlarla düzenli olarak yeni Türk kripto şirketleri hakkında konuşuyoruz ve Türkiye pazarına bakan yatırımcıların büyük fırsatlar bulmasına yardımcı oluyoruz. Türk girişim yatırım topluluğu hala çok küçük olduğundan, yatırımcıların birlikte çalışması ve daha da önemlisi Türkiye'ye yeni yatırımlar çekmesi ve girişimcileri büyük şirketler kurmaya devam etmeleri için desteklemeleri önemlidir.