‘Silah haline getirilmiş beceriksizlik’ terimini daha önce duydunuz mu? Çok sayıda çifti yakından ilgilendiriyor...

Silah haline getirilmiş beceriksizlik, bir kişinin kasıtlı olarak görevleri kötü bir şekilde yerine getirdiği veya belirli görevleri tamamlamaktan acizmiş gibi davrandığı bir pasif-agresif davranış biçimidir. Bu manipülasyon taktiği genellikle sorumluluktan kaçınmak için kullanılıyor ve başkalarını görevi devralmaya ve yerine getirmeye zorluyor.

SENİN GİBİ YAPAMIYORUM AŞKIM!

Ruh sağlığı uzmanı ve psikoterapist Emily Mendez, silahlandırılmış beceriksizliğin çeşitli bağlamlarda ortaya çıkabildiğini söyledi ve ekledi:

“Örneğin, bir iş gezisinden eve yeni geldiğinizi ve evin darmadağın olduğunu düşünün. Eşinize dağınıklığın sebebini sorduğunuzda ise 'Temizlik konusunda iyi değilim, o yüzden senin yapabileceğini düşündüm' cevabı alırsınız. Ya da 'Bulaşık makinesini senin yaptığın gibi yerleştirmeyi bilmiyorum, o yüzden bulaşıkları lavaboda bıraktım' diyerek sizi pohpohlamaya çalışırlar."

İşte tüm bunların silah haline getirilmiş becerisizlik olduğunun altını çizen Mendez, “Bu, bir kişinin basit bir eylemi yapamıyormuş gibi davranması ve böylece birilerinin bunu onun yerine yapmasıdır” dedi.

'SİLAHLANDIRILMIŞ BECERİKSİZLİK' TERİMİ NEREDEN ÇIKTI?

Bu terim son yıllarda sosyal medyada viral hale gelmiş olsa da aslında onlarca yıldır var. Gazeteci Jared Sandberg 2007 yılında Wall Street Journal'da yayınlanan bir makalesinde bu olguyu ‘stratejik beceriksizlik’ olarak tanımlamıştı. 1986 yılında ise iş teorisyeni Chris Argyris, Harvard Business Review'da bunu ‘yetenekli beceriksizlik’ olarak tanımladığı bir makale yayınladı.

Bu terimler başlangıçta kurumsal dünyada işi geçiştirmek için beceriksizmiş gibi davranma eylemini tanımlıyordu. Ancak 2008 yılına gelindiğinde, stratejik beceriksizlik evdeki ve çocuk bakımındaki adil olmayan iş bölümlerini tanımlamak için de kullanılmaya başlandı. Terimler psikoloji ve sosyoloji alanlarında gelişmeye devam etti. 2021 yılında ise sosyal medyadaki popüler videolar sayesinde ‘silah haline getirilmiş beceriksizlik’ olarak viral hale geldi.

SİLAHLANDIRILMIŞ BECERİKSİZLİK SADECE KADINLARI MI ETKİLİYOR?

Evdeki eşitlikçi iş bölümüne ilişkin mevcut veriler göz önünde bulundurulduğunda, silah haline getirilmiş beceriksizlikten en çok kadınların etkilenmesi sonucu gayet mantıklı görünüyor. Çünkü ev ve çocuk bakımı işlerinin aslan payını genellikle kadınlar üstleniyor. Kadınların silah haline getirilmiş beceriksizliğin yükünü omuzlama olasılığı daha yüksek olsa da bu erkeklerin muaf olduğu anlamına gelmiyor.

Terapist Kurt Smith, ilişkilerde yetersiz numarası yapmanın her zaman gündeme geldiğinden bahsetti, “En sık karşılaşılan konulardan biri de para yönetimi. Hem erkek hem de kadınlar tarafından, partnerlerinin fazla para harcaması nedeniyle banka hesaplarını dengelemek zorunda kaldıklarını çok sık duyuyorum” ifadelerine yer verdi.

İNSANLAR SİLAH HALİNE GETİRİLMİŞ BECERİKSİZLİĞİ BİLEREK Mİ KULLANIYOR?

Uzmanlar, ‘silah haline getirilmiş’ kelimesinin, insanların bunu kötü niyetle yaptığını düşündüğünü ancak gerçeğin çok daha karmaşık olduğunu söylüyor. Mendez, "Bazen bir ortak tarafından stratejik olarak görevlerin sorumluluğunu size kaydırmak için kullanılır. Bu, bir süre fark edilmeyebilecek çok ustaca bir manipülasyon şeklidir. Ancak bu her zaman böyle olmaz. Özgüven veya özsaygı eksikliğinden kaynaklanabilir; bu eylemleri veya görevleri yerine getiremeyeceklerine gerçekten inanıyor olabilirler” dedi ve ekledi:

“Her iki durumda da silah haline getirilmiş yetersizlikle ilgili en büyük sorun, nihayetinde çatışma ve kızgınlık yaratabilecek bir güç dengesizliğini zorlamasıdır. İlişkinizi bir tartı gibi düşünün. Siz ve partneriniz ev işlerinizin ve günlük görevlerinizin ağırlığını paylaşıyorsunuz çünkü bu ilişkinizde eşitliği barındırıyor. Ancak biri silah haline getirilmiş beceriksizliğe giriştiği anda, terazinin dengesi bozuluyor. Yük bir tarafa diğerinden daha ağır geliyor.”

İLİŞKİNİZDE SİLAHLANMIŞ BECERİKSİZLİĞİN BELİRTİLERİ

Uzmanlara göre, silah haline getirilmiş beceriksizlik pek çok şekilde ortaya çıkabiliyor. İşte o belirtilerden bazıları:

-- Temel ev işlerini nasıl yapacağını bilmediğini iddia etmek.
-- Çocuk bakımı görevlerini nasıl yapacağını öğrenmekten kaçınmak veya reddetmek.
-- Ortak mali işler için sorumluluktan kaçmak.
-- Planlama, programlama ve faaliyetlere katılım eksikliği.
-- Market alışverişi veya yemek hazırlama sorumluluğundan kaçınma.

ÇOCUK KONUSUNDA BECERİKSİZLİK ÇOK KULLANILIYOR

Kurt Smith, "Çocuk bakımı konusunda beceriksizliğin kullanıldığını düzenli olarak duyuyorum. Birçok erkek çocukları yıkamak, onları uyutmak gibi konularda yetersiz olduğunu iddia ediyor. Bunun üzerine eşleri, çocuklarının iyiliği için bu görevi üstleniyor, aksi takdirde dişleri fırçalanmıyor, saçları yıkanmıyor ya da 5 yaşındaki çocuk geç saate kadar ayakta kalıyor” dedi, Mendez ise ekledi:

“Bir başka tipik örnek de bir eşyanın kaybolmasıdır. Partneriniz iki dakika aradıktan sonra sizden de bakmanızı ister ve siz de hemen bulursunuz!’

Silahlandırılmış beceriksizlik hemen hemen her görevde her an ortaya çıkabiliyor. Bunun en büyük göstergesi, kendinizi sık sık partnerinizin bir şeyi üstlenebileceği veya nasıl yapılacağını öğrenebileceği, ancak inisiyatif almak yerine sorumluluğu size devrettiği durumlarda bulmanızdır.

Mendez bunu kısa ve öz bir şekilde özetledi: "Partnerinizin temel görevlerden sık sık kaçındığını fark ederseniz ve kendinizi 'Ben yaparsam daha kolay olur' derken yakalarsanız, silahlanmış beceriksizlikle karşı karşıya olabilirsiniz."