İş teklifi yapan şirket son anda vazgeçince çalışan işsiz kaldı... Teklifi geri çeken iş yerine dava açılabilir mi?

“Moda toptancılığı sektöründe satış asistanı olarak çalışıyordum. Yaptığım işe çok benzer bir pozisyon için bir iş başvurusunda bulundum. Bir işe alım uzmanı aracılığıyla başvurduğum şirkette önce müşteri temsilcisiyle ardından da şirket başkanıyla olmak üzere iki görüşme yaptım. Görüşmelerin ikisi de olumlu geçti.

İkinci görüşmeden kısa bir süre sonra e-posta yoluyla iş teklifi aldım. Gerçekten çok heyecanlanmıştım. Özellikle aldığım maaşın yüzde 50 fazlasını teklif ettikleri için çok mutlu olmuştum. İşi hemen kabul ettim ve ertesi gün halihazırda çalıştığım yerdeki işverenime haber verdim. İşe başlama tarihim, teklif aldığım günden iki hafta sonraydı.

İş teklifinden tam bir hafta sonra şirketten bir e-posta daha aldım. Teklifi geri çektikleri, şirket içindeki değişikliklerden dolayı açık pozisyonu kapatmak zorunda kaldıkları yazıyordu e-postada. Bir değişiklik olma ihtimaline karşı özgeçmişimi dosyada tutacaklarını da eklemişlerdi.

Beynimden vurulmuşa döndüm... Benimle dalga mı geçiyorlardı? Çalıştığım iş yerine bile haber vermiştim!

Hayal kırıklığına uğramıştım. Üzgündüm ama daha çok öfkeliydim. Nasıl hissettiğimi şu an bile tarif edemiyorum. Hemen patronumu aradım ve olanları anlattım, işimi kaybetmemek için adeta yalvardım. Patronum, insan kaynakları ile konuşacağını ve ne yapabileceğine bakacağını söyledi.

Ertesi gün beni aradı ve ne yazık ki yapabileceği bir şey olmadığını söyledi. İşimi geri alamayacağımı biliyordum ama yine de çok üzüldüm. Bu yeni şirket yüzünden resmen işsiz kalacaktım.

Çevrimiçi bir platforma yeni şirketle yaşadığım deneyim hakkında olumsuz bir yorum yazdım. Kısa süre sonra bana bir e-posta göndererek yorumu kaldırmamı istediler. E-postalarını tamamen görmezden geldim ve onları engelledim. İş teklifini geri çekmeleri benim hatam bile değilken olumsuz bir yorumu kaldırmamı söylemeleri beni çok şaşırtmıştı.

Yorumumu silmedim çünkü bu şirketle aktif olarak görüşme yapan diğer insanlara durumu göstermek istiyorum. Sadece bir kişiyi bile işini kaybetmekten, benim gibi korkunç bir durumda kalmaktan kurtarsam yeter. İnsanların bu şirketin nasıl bir şirket olduğunu, ne kadar etik dışı ve profesyonellikten uzak davrandığını bilmesini istiyorum.

Öte yandan birkaç iş avukatına ulaştım. Bazıları, sunduğum kanıtlara rağmen hiçbir hakkım olmadığını söyledi. Birkaçı ise genellikle bu tür davaları kazanmanın çok zor olduğunu ve fazla umutlanmamam gerektiğini ifade etti. Şu an yeni iş başvurularında bulunuyorum çünkü uzun süre işsiz kalamam.”

* * * * *

İş teklifi aldığı şirketin son anda vazgeçmesi sebebiyle işsiz kalan ve hikayesini Insider'a anlatan kişinin yaşadıkları aslında hepimizin başına gelebilecek bir durum. Peki böyle bir şey yaşayanların hiçbir yasal hakkı, izleyebileceği bir yol yok mu?

En önemlisi ise şirketler bunu neden yapıyor ve çalışanların nelere dikkat etmesi gerekiyor? Merak edilen her şeyi İnsan Kaynakları Danışmanı Tuba Karagöz Sever ve Avukat Pınar Bayram ile konuştuk.

 ŞİRKETLER BUNU İKİ SEBEPTEN ÖTÜRÜ YAPABİLİYOR

“Son zamanlarda, yaşanan ekonomik dalgalanmaların yarattığı endişeyle, şirketler de işe alım konusunda frene basmak zorunda kaldı. Bütçe olarak en makul ve bir o kadar da güçlü adayları talep ediyorlar. İşe alım süreçlerinde, maddi ve manevi kaynaklar anlamında tek seferde nokta atışı doğru potansiyele yatırım yapmayı hedefliyorlar” diyen Karagöz ekledi:

“Pekâlâ, ne oluyor da şirketler iş tekliflerini geri çekmek durumunda kalabiliyor? Burada iki nokta var: İlki son dakika bütçesel anlamda tedbir yönetimi. Zayıf kazanç, beklenmedik ekonomik faktörler veya mevcut çalışanların azalması gibi öngörülemeyen durumlar düşünülerek frene basılması. İkinci nokta ise çalışanın iş başvurusu ve mülakat sürecinde bilgilerini doğru tebliğ etmemesinin sonucunda ortaya çıkan kişiye özel bilgilere dayalı cayma durumu."

Karagöz bu konuyu 3 ana başlıkta detaylandırdı:

1- TEKLİFİ GERİ ÇEKEN ŞİRKETE KARŞI YAPILABİLECEK BİR ŞEY VAR MI?

Karagöz, potansiyel adaylar hakkında henüz bağlayıcı yasal bir hukuk ve sorumluluğu bulunmadığı için iş teklifini geri çeken kuruma yönelik bir yaptırım olmadığını söyledi.

Adayın henüz o şirketin bir çalışanı durumunda olmadığının, iş teklifinin resmî bir yükümlülüğü bulunmadığının ancak yine de kişinin mahkeme yolu ile uğradığı maddi kaybı talep etme şansı olduğunun altını çizen Tuba Karagöz Sever, “İş Kanunu'nda iş ilişkisi başlamadan önceki taraf yükümlülükleri düzenlenmemiştir. Fakat, ortada borçlar hukuku anlamında bir kişisel hak kaybı ortaya çıkmaktadır. Bu aşamada, çalışanın maddi manevi uğradığı zararı makul bir seviyede desteklenmesine yönelik yaklaşımlar sergilenmektedir. Bu konuda bilinçli olmak her zaman faydalıdır. İş bu noktaya geldiğinde işi bilen bir uzman ya da avukattan destek alınmasında fayda vardır” dedi.

İŞ MAHKEMESİNDE DEĞİL GENEL MAHKEMELERDE

Avukat Pınar Bayram da teklifin geri çekilmesi halinde işsiz kalan çalışanın hukuksal yollarla hakkını arayabileceğini doğruladı.

"İşçi eğer diğer işveren ile yapacağı sözleşmeye güvenerek çalıştığı iş yerinden ayrılmışsa ve iş sözleşmesi bir şekilde yeni işveren kaynaklı kurulamadıysa, yeni işverenin, kusurlu olarak, işçiyi sözleşmenin kurulacağı yönünde yanılttığı ve güven ilişkisini ihlal ettiği açıktır. Dolayısıyla bu durumda işçi, sözleşme öncesi doğan zararlarını isteyebilecektir. Ancak dikkat edilmesi gereken husus; bu talepler sözleşme öncesi talepler olduğu için İş Mahkemesi'nde değil genel mahkemelerde dile getirilebilecektir" ifadelerini kullanan Bayram, şöyle devam etti:

"Özetle bu durum, sözleşme görüşmelerinden doğan sorumluluk (Culpa in Contrahendo) yani sözleşme görüşmeleri aşamasında taraflardan birinin diğerine veya onun koruması altında bulunan kişilere karşı aralarında dürüstlük kuralı gereğince ortaya çıkan güven ilişkisinin ihlali sonucu meydana gelen sorumluluktur."

2- İSTİFA EDEN KİŞİ İHBAR SÜRESİ DOLMADAN İSTİFASINI GERİ ÇEKEBİLİR Mİ?

“Özel bazı durumlarda elbette geri çekebilir fakat sonuçları da tartışılmalıdır. Zira durumun türlü negatif etkileri çalışana yansıyabilmektedir” diyen Karagöz şu bilgileri verdi:

-- Çünkü istifa beyanı, bozucu yenilik doğuran bir haktır ve işverene ulaşmakla birlikte artık sonuç doğurur. Yani istifa dilekçesi işverene teslim edildiği anda, çalışan işten ayrılmış ve iş akdi sona ermiş demektir. Yine de özel bazı durumlarda, istifanın geri alınması geçerli kabul edilebilir. İşçinin istifasının zorla alınmış olması, istifaya zorlanmış olması ya da işverenin bir vaadi üzerine işçinin istifa etmiş olması bu duruma örnektir.

-- İstifa ettikten sonra pişman olan ya da herhangi bir nedenle çalışmaya devam etmek isteyen bir çalışan, istifadan vazgeçme dilekçesi verebilir. Bu dilekçede, daha önceki istifa dilekçesinden bahisle, istifasını geri aldığını ve çalışmaya devam edeceğini yazılı ve resmî olarak beyan etmelidir.

-- Özetle; öncelikle, bir üst yönetici ile konuşulmalıdır. Ardından, istifadan vazgeçildiği, resmî bir formatta yazılı olarak beyan edilmelidir. Bununla birlikte her türlü ihtimale de hazırlıklı olunmalıdır. Yöneticinin bu durumu nasıl karşılayacağı kestirilemeyebilir.

3- İŞ ARARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KRİTİK NOKTALAR NELER?

Tuba Karagöz Sever, iş arayanların ya da iş değiştirmeyi düşünenlerin mutlaka odaklanması gereken birkaç noktayı da şöyle sıraladı:

-- İş teklifini aldığınız şirketin marka ve gelecek potansiyelini mutlaka araştırmalısınız. Halihazırda, büyüme potansiyeline sahip bir şirket olup olmadığına, mevcut ve gelecek hedeflerinin medyadaki yansımalarına da önceden bakmak gerekiyor.

-- Burası sizin için doğru sektör mü? Hayal ettiğiniz kariyerin, gerçekten bu sektör üzerinde mi ilerletmek istiyorsunuz? İş teklifini aldığınız ve öncesinde görüşmeye davet edildiğiniz şirketin, ilgili pozisyonu sizi kariyer yolculuğunuzda destekleyecek mi, kariyer fırsatları sunabilecek mi?

-- Görev ve sorumluluk, yetki tanımlaması nasıl ilerliyor? Hedefler açık mı, ulaşılabilir mi? Bu hedeflere kimler ile nasıl ulaşılıyor? Ekip çalışmasına bakış açıları nasıl? Tüm bu süreci nasıl yönetiyorlar? Günün sonunda bunun çalışana yansıması nasıl oluyor?

-- Önemli noktalardan biri de hedef odaklı bir şirket olması. Hedefin olmadığı ya da açık olmadığı bir noktada başarı da yoktur.  Bu maddeyi iş görüşmelerimiz öncesinde araştırabilir ya da mülakat sırasında da sorgulayabiliriz. Bu sorulara cevap verebilen markalar ile sıkıntı yaşanma olasılığı çok düşüktür.