Göğsündeki lekeyi aldırmaya gitti, cilt kanseri olduğunu öğrendi... 'Erkekler arasında çok daha ölümcül'

Göğsünde cilt lekesi olan bir hasta muayene için Dermatoloji Profesörü Jeremy Brauer’in kapısını çaldı. “Hava güzelleşmeden bundan kurtulmak istiyorum” diyen hastasını muayene eden ve bazı tetkikler yapan Brauer, çıkan sonuçlar karşısında şaşkınlık geçirdi.

Yapılan patoloji ile basit bir leke gibi görünen dokunun cilt kanseri olduğu ortaya çıktı. The Washington Post gazetesine konuşan Brauner, erkeklerin güneş hasarı ve cilt kanseri algısında büyük bir sorun olduğunu belirtti.

Cilt Kanseri Vakfı (Skin Cancer Foundation) 2023 yılında ABD’de 97 bin 610 invaziv melanom vakası teşhis edileceğini öngörüyor. Yine Cilt Kanseri Vakfı’na göre, bu vakaların 58 bin 120’si erkek, 39 bin 490’ı kadın olacak. Melanom sebebiyle hayatını kaybedeceği tahmin edilen 7 bin 990 kişiden 5 bin 420 ise erkek olacak.

CİLT KANSERİNİN EN ÖLÜMCÜL TÜRÜ

Uzmanlara göre, hızla büyüyen bir kanser olan melanom, kan damarlarına, lenf düğümlerine yayılabilir ve hatta diğer organlara da saldırabilir.

Melanomun neden oluştuğunu sorduğum Deri ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı Profesör Dr. Zekayi Kutlubay, “Melanom, genellikle güneş ışığına uzun süre maruz kalan cilt bölgelerinde ortaya çıkar, ancak aynı zamanda tırnak yatağı, göz, ağız ve genital bölge gibi güneş ışığına maruz kalmayan bölgelerde de görülebilir. Melanom daha az yaygın olsa da diğer cilt kanserlerine göre daha ölümcül olabilir. Deri kanserlerinden dolayı gelişen ölümlerin yüzde 80’inden melanom sorumludur” dedi ve ekledi:

“Melanomun oluşumuna neden olan faktörler arasında UV ışınlarına maruz kalma, cilt yanıkları, ailede melanom öyküsü, açık ten rengi ve fazla ben olması sayılabilir. Erkeklerin daha fazla güneş altında çalışması ve güneşten korunma oranının kadınlara göre daha düşük olması, melanoma yatkınlığı artırabilir.”

Melanomun diğer cilt kanserlerine göre daha ölümcül olma sebeplerini ise Kutlubay şöyle sıraladı:

-- Melanom diğer kanser türleri gibi hızlı büyümesinin yanı sıra, tedavi edilmediğinde beyin, akciğer, karaciğer ve kemikler gibi diğer organlara yayılabilir ve bu organların işlevini bozarak yaşamı tehdit edebilir.

-- Bundan dolayı melanomun erken aşamalarda teşhis ve tedavi edilmesi önemlidir, çünkü ileri aşamalarda tedavi edilmesi daha zordur.

-- Erken aşamalarda teşhis edildiğinde, melanom tedavisi başarılı bir şekilde uygulanabilir ve hayatta kalım oranı yüksek olabilir.

-- Risk faktörlerini azaltmak için koruyucu önlemler almak, cildi güneş ışınlarından korunmak, düzenli cilt muayeneleri yaptırmak ve değişen benleri veya yaraları doktora göstermek melanomun erken teşhis ve tedavisi için önemlidir.

Peki ama erkekleri cilt kanserinin en ölümcül türü olan melanoma karşı bu kadar savunmasız yapan şey nedir?

Bazı araştırmalar, erkek cildinin antioksidanları kadın cildinin yaptığı gibi tutamadığını ve bunun da cilt kanseri riskini artırabileceğini öne sürüyor. Öte yandan kadınların daha yüksek östrojen seviyelerine sahip olmasının da cilt koruması sağlayabileceği düşünülüyor.

EN BÜYÜK SEBEP BİLGİSİZLİK

Erkeklerin cilt kanserine yakalanma ve cilt kanseri sebebiyle vefat etme oranının daha yüksek olmasının en önemli sebebi ise bilgisizlik. Araştırmalar, erkeklerin cilt kanseri ve riskleri hakkında kadınlara oranlara daha az bilgi sahibi olma eğiliminde olduğunu gösteriyor. Aynı zamanda erkeklerin güneş kremi kullanma alışkanlıkları da kadınlara göre daha düşük. Bu da kanser riskini artıran sebepler arasında yer alıyor.

Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri’nde (Centers for Disease Control and Prevention) davranış bilimcisi olan Dawn M. Holman, ABD’de güneş kremi kullanım alışkanlıklarını inceledi. Holman’ın yaptığı görüşmelerde, kadınların yaklaşık yarısı güneşli bir günde dışarıda vakit geçirirken düzenli olarak güneş kremi kullandıklarını söylerken, erkeklerin sadece dörtte biri güneş kremi kullandıklarını söyledi.

ERKEKLER GÜNEŞE DAHA FAZLA MARUZ KALIYOR

Houston'daki Baylor Tıp Fakültesi'nde dermatoloji profesörü ve başkanı olan Ida Orengo, erkeklerin kadınlardan daha fazla açık havada çalışıp oyun oynama eğiliminde olduğuna dikkat çekti. Bunun yanı sıra erkekler güneşin zararları hakkında pek fazla bilgi sahibi değiller. Amerikan Dermatoloji Akademisi'nin güneşe maruz kalma ve kanser riskiyle ilgili bir araştırmasında erkeklerin kadınlardan daha az doğru yanıt vermesi de bu bilgiyi doğrular nitelikte.

Ankette verilen yanıtlara göre, erkekler sağlıklı bir bronzluğa sahip olunabileceğini, temel bir bronzluğun sizi güneşten koruyabileceğini ve cilt kanserine yakalanmaya engel olacağını düşünüyor. Halbuki tüm bronzlaşma eylemleri cilde hasar verebilir ve bronzluk güneşten korumaz.

Uzmanlar cilt kanserinden korunmanın en temel yolunun güneşten kaçınmak olduğu konusunda hemfikir. Eğer dışarıda vakit geçirecekseniz de kendinizi korumanız gerekiyor. Orengo, güneş koruyucuların losyon, krem, sprey ya da stick gibi birden fazla formda olduğunu belirtti ve kişinin kendine uygun olanı bulup kullanması gerektiğinin altını çizdi.

KULAKLARINIZI BİLE KORUYUN

Holman da güneş koruyucularla ilgili verdiği bilgilerde, “Kulaklarınız ve ensenizin arkası da dahil olmak üzere açıkta kalan tüm derinize güneş koruyucu uygulayın. Her iki saatte bir, tatildeyseniz denizden/havuzdan çıktığınızda, günlük hayatta ise terlediğinizde tekrar uygulayın” uyarısında bulundu.

Öte yandan uzmanlar erkeklerin vücutlarındaki kıllara güvenmemesi gerektiğini de ifade ediyor ve güneş kreminin tüm cilde iyice yayıldığından emin olunması gerektiğinin altını çiziyor.

BEKAR ERKEKLER İÇİN RİSK DAHA FAZLA

Erkekler için bir başka zorluk ise melanomların sıklıkla sırt, ense ve başlarının üst kısımlarında, yani göremedikleri yerlerde oluşması. Görmenin zor olduğu bölgelerde oluşan melanomlar erken teşhisin önüne geçiyor.

Bazı çalışmalar, partnerleri olan erkeklerin bekar erkeklere göre melanom tespitinde daha erkenci olduklarını ve buna bağlı olarak daha sağlıklı sonuçlar aldığını ortaya koydu. Dr. Brauer, birçok erkek hastanın kendisine muayeneye geldiğinde vücutlarında kalemle daire içine alınmış yerler olduğunu söyledi ve “Partnerleri onlarla çok ilgileniyor ve bu harika” dedi.

GENÇKEN ALDIĞINIZ GÜNEŞ IŞINLARI 50’Lİ YAŞLARINIZDA KANSERE NEDEN OLABİLİR

Melanom için en büyük risk faktörlerinden biri de güneş yanığı. Güneş yanığı öyle riskli ki, gençliğinizde yaşadığınız güneş yanığı, 50’li yaşlarınızda meydana gelen cilt kanserinden sorumlu olabiliyor. Güneşin altında uzun saatler durup yandığınız her seferde cilt kanseri riskini artırmış oluyorsunuz.

“Güneşten yandığınızda ultraviyole ışık cildinize girer ve cilt hücrelerindeki DNA'ya zarar verir” diyen Orego şunları söyledi:

“Daha sonra bağışıklık sisteminiz oraya gider ve ‘Kanser başlamadan önce bu hasarı düzeltmemiz gerekiyor’ der. Bağışıklık sistemi hasarı onarır. Bu, bağışıklık sisteminizin doğal olarak daha az etkili olmaya başladığı 40'lı, 50'li ve 60'lı yaşlarınıza gelene kadar tekrar tekrar olabilir. Yaş ilerlediğinde ve güneş yanığı sebebiyle DNA tekrar bozulduğunda ise bağışıklık sisteminiz bunu düzeltemez ve kanser büyür.”

Grafik: Harun Elibol