Prenatal (Doğum Öncesi) Kapsamlı Bakım

Hekimler, anne ve fetüs ihtiyaçları olan gerekli besinleri alması için, anne adayına  sürekli kullanacağı prenatal vitaminleri önerecektir. DNA hasarı yaşlanmayı hızlandırmaktadır. Bunun ötesinde, gebe kadınların diyetle tüketecekleri esas besin kaynağını oluşturarak büyüyen fetusun yapı taşlarının oluşumuna katkı sağlayacaktır. O nedenle beslenme de çok önemlidir.

Basit vitamin ve minerallerin dışında DHA, Choline, Lutein, ve zeaxanthin gibi diğer önemli yapı maddeleri de vardır. Bunlar bebeğin göz ve beyninin sağlıklı gelişmesine yardımcı olacaklardır. Uygun gıda ve takviyeler fetal anormalliklerin ve gebeliğe bağlı hastalıkların görülme riskini azaltacaktır.

Yayınlanmış bazı makaleler, annenin gebeliği süresince ideal prenatal takviyeleri kullanmasıyla bebeğinin zihinsel kapasitesinin gelişimine  olumlu katkı  yapacağını, göstermektedir. Anneleri gebelik süresince sigara içen (çevrede içilmesi de olumsuz etkili) çocukların, anneleri sigara içmeyen çocuklara  göre 3 kat daha fazla öğrenme zorluklarıyla karşılaştıkları görülmüştür.

Çok iyi beslenen birçok kadının gebelikleri süresince gerekli besinleri aldığı düşünülse de bazı önemli besinlerin alımında eksiklik olmaktadır.

Batı Avrupa'da yapılan bir çalışmada kadınların gebe kalmadan önce önemli besin kaynaklarını yeterince tüketemedikleri ortaya çıkmıştır. Yaklaşık kadınların yarısında yetersiz folat alımı, %67’sinde yetersiz D vitamini ve yarısından fazlasında omega -3 yağ asitlerinden üretilen balık yağının yetersiz tüketimi olduğu belirlenmiştir.

Sözün kısası, çocuk doğurma yaşında olan %50'den fazla kadın optimal fetal gelişim ve sağlıklı gebelik için hazır olacak kadar yeterli besini almamakta. Yani gebeliğe tam hazır olmadan gebe kalmaktalar diyebiliriz.

Prenatal vitaminlere neden ihtiyacımız var?

Birçok besin kaynağı embriyo ve fetusun önemli organlarının gelişiminde yapı taşı olacaklardır. Örnek olarak omega-3 yağ asiti DHA ve choline normal beyin gelişiminde ihtiyaç duyulan takviyelerdir. Western tipi diyetlerde her ikisi de eksiktir.

Folat, beyin ve omuriliğin sağlıklı gelişimi için gerekli besin kaynağıdır. Alkol ve sigara içmek gebelik döneminde çok sakıncalıdır, çocukların sağlıklarında kalıcı hasarlara yol açmaktadır. Keza, yetersiz beslenmede çocukların sağlıklarını olumsuz etkilemekte ve yaşam boyu kronik hastalıklar görülme riskini arttırmaktadır. Preeklampsi, gebelik şekeri, erken doğum, bebekte gelişme geriliği çeşitli besinlerin eksikleri ile ilişkilendirilen durumlardır.

Anne adayı gebeliğinin farkına varmadan embriyonun beyin ve omurilik gibi kısımları geliştiğinden, gebelik isteyen, korunmayan kadınların beslenmelerine dikkat etmeleri ve gerekli takviyeleri kullanmaları önemlidir. Yine sadece meme ile bebeklerini besleyen anneler çocukları için tek gıda kaynağıdırlar. Onlar da bu dönemde beslenme ve takviye alımına özen göstermelidirler.

Sağlıklı beyin; Choline, DHA

Beynin gelişiminde en önemli yapı taşları omega-3 yağ asitleri ve choline'dir. Omega-3 yağ asiti DHA  çok önemli olmasına rağmen çocuk doğurma yaşında olan kadınlar önerilen dozların altında bu takviyeleri almaktadırlar. DHA ve cholin yetersizliği fetal beyin ve göz gelişimini olumsuz etkileyebilir.

Folat doğum defektlerini azaltır

Sinir sisteminin gelişiminde  önemli etap nöral tüp oluşumudur. Bu önemli safha gebe kalımından sadece haftalar sonra meydana gelir. Tüpün kapanması önemli bir süreç olup burada meydana gelen aksamalar çok sıkıntılara yol açar. Tüpün kuyruk kısmında kalan açıklıklar spina bifida oluşmasına neden olur. Bu durumda bacakların tutmaması, sindirim ve idrar boşaltma sitemini olumsuz etkilenmesi gibi yaşam kalitesini bozan, ömrü kısaltan ciddi problemler meydana gelebilir. Eğer tüpün baş kısmında kapanma sorunu olursa beyin gelişimi olumsuz etkilenir. Bu en kötüsü olup anensefali dediğimiz yaşamla bağdaşmayan durum gelişir.

Folik asit olarak bilinen folat eksikliği bu duruma yola açan en büyük risk faktörüdür. Çocuk doğurma yaşındaki kadınların yarısı yeteriz folat tüketmektedirler. Bilhassa 5-MTHF olarak adlandırılan folatın aktif formunu takviye olarak alınması nöral tüp defektlerinin oluşumun önemli ölçüde azaltacaktır. Bu anormalikler gebeliğin hemen başında oluştuğu için folat takviyesinin kullanımına gebe kalmadan başlanmalıdır.

Karatenoidler ve beyin göz gelişimi

Çoğunlukla, beta-karaten olarak bilinen vitamin A'ya dönüşerek gözlerin normal fonksiyonu için gerekli olan karatenoidler birçok bitki,sebze ve meyve de bulunmaktadır.

Lutein ve zeaxanthin diğer kartenoidlerden olup, son zamanlarda göz ve beyin gelişiminde kritik rol oynadıkları anlaşılmıştır. Plasenta ve anne sütü yoluyla bebeğe geçmektedirler.

Karotenoid tüketiminin ayrıca preklampsi, gebelik şekeri,erken doğum gelişme geriliği gibi gebelik komplikasyonlarını da önlediği gösterilmiştir.

Kapsamlı vitamin ve mineral alımı

Gebe olan ve emziren kadınların gerekli ve yeterli dozda vitamin ve mineral içeren multivitamin takviyeleri almaları desteklenmelidir. Gelişen doku ve organlar için C, A,D, B ve diğer birçok vitamin gereklidir. Bir çok muti vitamin gebe olmayanlar için hazırlanmış olduğu için gebelik dönemi için yeterli doz ve içerikte hazırlanmış multivitaminler seçilmelidir.

ÖZET

Sağlıklı bebek gelişimi ve anne sağlığı açısından gebelik döneminde yeterli ve iyi beslenme çok önemlidir.

Doğum defeklerini, gelişimsel problemlerini gebelik komplikasyonalrını önlemek, sağlık normal fetus gelişimi için yeterli miktarda spesifik besin ve takviyelerin gebelik öncesinden başlayarak emzirme dönemini de içine alacak şekilde tüketilmesi kesinlikle gereklidir.