Egzama Nedir? Egzamanın Belirtileri ve Tedavisi Nasıl Olur?
Egzama farklı tipleri olan yaygın kaşıntılı bir cilt hastalığıdır. Deriden tırnağa, genital bölgeden ağız içi dahil olmak üzere egzama reaksiyonunu vücudun her alanında görebiliriz. Egzama hastalığının akut, kronik, yaş, yağlı, kuru, alerjik egzama, tahrişle oluşan irritan egzama, varis egzaması ve stres egzaması gibi çeşitli türleri bulunmaktadır.
EGZAMA TÜRLERİ NELERDİR?
Cilde dışarıdan temas eden maddelerin yaptığı egzamalara kontakt egzama diyoruz. Deterjanlar, boya maddeleri, sabunlar, yağlar, asitler, alkaliler ve klorlu havuz suları gibi birçok neden uzun süreli sürekli temasa bağlı tahriş yaparak ciltte irritan egzama geliştirir. Ev hanımlarının el egzamaları bunun tipik örneğidir. Tahriş eden egzama çeşidi, soğuk hava, ter, aşırı sıcak, tükürük ve hayvan tüylerinden kaynaklı da olabilmektedir. Ciltte kaşıntı, kızarıklık ve su dolu minik kabarcıklar görülür. Temas Egzaması uzun sürerek kronikleşirse deride kalınlaşma, kabuklanma meydana gelir.
SEBOREİK DERMATİT NEDİR?
Çok sık görülen bir egzama tipi olan seboreik dermatit ise kendini kepek, kızarıklık, kaşıntı ile belli eder. Özellikle kış aylarında ve strese bağlı olarak artış görülür. Saçlı deri, kaşlarda, kulak arkasında, burun kenarında, göğüs ve sırt ortasında gözükür. Yeni doğan bebeklerin kafasında oluşan seboreik egzamaya ise ‘konak’ denir.
STRES EGZAMASININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Stres nedeniyle oluşan deri hastalıkları içinde en sık görüleni ‘stres egzaması’ diye bilinen ‘liken simpleks kronikus’ dur. Kişide sürekli kaşıntı halinde oluşturduğu kabuklu kızarık plaklar meydana gelir. Stres egzamasında cilt tedavisi ile birlikte psikolojik destek çok önemlidir.
Egzama hastalığı, bacakta, genişlemiş damarlar olan varislere sahip kişilerde varise bağlı egzama görülebilir. Bu egzama çeşidine Staz egzaması denilir. Bacaklarda kaşıntılı kızarık yaralar oluşur. Cilt doktorunun gözetiminde uygun önlemlerle tedavisi mümkündür.
ALERJİK EGZAMA NEDİR?
Alerjik kontakt dermatit ve atopik dermatit cildin alerjik tepkisidir. Cilt o maddeyi istemediğini ortaya koyan bir tepki verir. Cildin her yeri bu anlamda aşırı duyarlıdır. Kaşıntı, kızarıklık, kabuklanma, pullanma şeklinde görülür. Alerjik egzama genel olarak yüz, saçlı deri, vücut kıvrımları el, ayak, gibi yerlerde gözükür. Temizlik, tekstil ürünleri, gıda ürünleri, boya maddeleri gibi yüzlerce temas eden ürüne karşı alerjik reaksiyon gelişebilir. Dermatoloji doktoru tarafından teşhisi konulduğu andan itibaren neye alerjiniz olduğu bulunup, o maddelerden uzak durmalı ve kendinizden uzaklaştırmalısınız.
ATOPİK EGZAMA NEDİR?
Atopik egzama daha çok bebek ve çocuklarda görülen tüm vücudu özellikle deri kıvrımlarını tutan yaygın alerjik ve kronik seyreden genetik geçişli bir egzama formudur. Nadiren erişkin yaşlarda da görülebilir. Yoğun ve inatçı kaşıntı çok rahatsızlık verir. Genellikle saman nezlesi ve astım gibi hastalıklarla beraber seyreder. Atopik egzama süt, buğday veya yumurta gibi yiyeceklere karşı mevcut alerjiyle de tetiklenebilir. Atopik dermatit ve Alerjik temas egzamasında alerjiye neden olan maddeyi tespit etmek ve deriye tekrar temasını önlemek tedavi açısından önemlidir. Dermatoloji doktoru tarafından alerji testleri yapılarak takip ve tedavi planlanmalıdır. Alerjik egzamasının tanısında, cilt doktorunun uygulayacağı deri yama testi (PATCH testi ), alerjenlerin tespit edildiği Prick test ve kanda antikor testi sıklıkla kullanılır. Test sonucunda alerjen olarak tespit edilen maddeler pozitiflik derecesine göre rapor edilir. Alerjen maddeler hakkında bilgi verilerek önlemler alınır.
EGZAMA NE ZAMAN ORTAYA ÇIKAR?
Yaygın iltihaplı bir cilt hastalığı olan egzama, birçok kişide yaz aylarında iyileşmeye, kış aylarında tekrar ortaya çıkmaya başlar. Bunun sebebi kış aylarında cildin ter ve yağ bezlerinin az çalışmasıdır.
Egzama hastalığının çeşitlerinden herhangi bir tanesine yakalandığını gören kişilerde hastalık ilerlemeden, önlem almak ve tedavi amaçlı mutlaka dermatoloji hekimine başvurmalarında fayda olacaktır. Erken konulacak teşhis ve uygulanacak doğru tedavi ile hastalığın vücutta olumsuz etkiler bırakmasının önüne geçilir.
EGZAMA TEDAVİSİ NASILDIR?
Egzamanın tedavisi, etkenlerden korunmayı, sebebi ortadan kaldırmayı ve var olan stresin azaltılmasını içerir. Dermatoloji doktorunuzun önereceği nemlendirici ve temizlik ürünlerinin kullanılması hastalığın rahatlamasını derinin korunmasını sağlar. Yağlı nemlendirici özelliğe sahip temizlik ürünleri, terletmeyen sağlıklı ayakkabılar ve pamuklu elbiseler tercih edilmesi gerekir. Cilt doktorunuz tarafından yapılacak testler sonucunda egzamanın şiddetine uygun önerilen ilaçlarla tedavi ve takip yapılır.
Uzm. Dr. Emine Özge Ayabakan