Bireysel, kurumsal vizyon oluştururken;

Bu büyük resim için ilk adımlar oluşturulurken, onun sürdürebilirliği sırasında sürpriz gelişmeleri nasıl bertaraf etme ve mevcut durumun nasıl değişeceğine dair sayısal değerlerini belirlemenin püf noktaları...

Latince “Visio” sözü; Görme işi, görüş, köküne dayanmaktadır. Ülkemizde ilk sinema terimi olarak kullanılan vizyon için “gösterim” denildi. TDK sözlüğünde; Uzak yada geniş görüşlülük, uz görü anlamlarında kullanılmaktadır. Bu kelime iki dudağın arasında kolayca çıkmasına karşın, onun doğuşu, onun görünür olması zihinsel terbiye gerektirir. Ancak nadirde olsa bazen birey doğuştan getirdiği karakteristik özellikleri sayesinde, vizyon oluşturma ve geliştirmede becerilerini kolayca kullanabilir. Kişi bu rahatlığına rağmen eğer yaratım sürecindeyse, her doğum gibi bu süreçte sancılıdır.

Her an tetikte duran yaratıcı beynin tatlı telaşı her daim bedeni tetikte tutar. Bir görüntü, işitilen bir söz, tadına bakılan bir yiyecek, dokunulan bir nokta… Yürekte heyecan dalgasını kabartmasıyla, beden sarsılmaya başlar. O an yoğun duyguların etkisiyle, esinlenen ruhta anlık ilk özgün ve özgür görüntüler doğar. Zihindeki bu ilk resme ulaşmak için umut edilen sonucun adı vizyonsa, algı kanalları nelerdir?

“Andolsun biz, sizin üstünüzde yedi yol yarattık. Biz yaratmaktan habersiz değiliz.” (El-Mü’minun/ 17. Ayet)

Müfessir Hamdi Yazır, bu ayetteki yorumunda insan için yedi idrak yolunun varlığından söz eder. Bu açıdan bakılınca duyu organları, nesneleri görmesi için maddi gözlere sahip, maneviyattaki gerçekleri kavrayabilmesi içinde kalb gözü, başka deyişle gelişen idrak içinde, akıl ve vahiy yolları hediye edilmiştir. “Sorumluluk sendeyse, sorumlu ol. Ve sorumlu olmak aslında, geleceği yaratman gerektiği anlamına gelir.” (Gordon Sullivan)

Bir biriyle bağlantılı bu yedi yolda fiziksel duyguların zihinsel yorumu için ihtiyacımız olan güçlenmiş idrak, yani güçlü bir ruha, şuurlaşmaya ihtiyaç vardır. Yeryüzünde görüntülenen sanrının ardındaki gerçekliği görmede, yaratıcı beyni ne kadar etkin kullanıldığına bağlıdır. Buda bebeklikten itibaren gelişen canlının becerileri doğrultusunda kendine yetebilmeyi öğretilmesi ve bol, bol hayaller, düşler kurması uz görü kanallarının açılmasıdır.

…”New York’lu bir iş adamı çocukluğunun geçtiği mahalledeki fakir devlet okulunda yaptığı konuşmasında gençlere seslenir. “Üniversiteyi kazanmanız hailinde tüm masraflarınızı karşılayacağım” der. İş adamı 120 öğrenciye böylesi bir söz vermesiyle, onlara umut olurken önlerine üniversite vizyonu yaratır. Böylece Junior High Shool öğretmenleri desteklerini esirgemezken, öğrencileri üniversitede okumaya başladıklarının hayaliyle çalışmalarını sürdürürler. Sonunda 118 öğrenci gerçekten üniversiteye gider.”

Böylesine başarıların ardındaki temel dayanak disiplindir. Bu ana direği (disiplin) oluşturan öğelerse, “görünmeyen dünyamda çizilen bir resim benim için neden önemli? Gerçeğe nasıl dönüşecek? Çıktısı kimleri nasıl etkileyecek? Mevcut durumumu nasıl değiştirecek? ... Sorularına verilen yanıtlardır.

Vizyon, bireylerin, kurumların, şirketlerin kilit unsurları üzerinde kapsamlı, stratejik bir şekilde düşünmenin ve hesaplanabilir riskleri üstlenmeye istekli olmanın bir ürünüdür. Aynı zamanda yaşam amacı, yaşama isteğidir. Zira daha iyi bir geleceğe ilişkin basit, net ve uzun vadeli bir vizyon bir annenin ( babanın), bir gencin, bir öğrencinin, bir koçun, bir liderin, bir kurumun… En önemli motivasyon aracıdır. Önüne aniden çıkacak engelleri kolayca aşabilmesine yardım eder. Vizyon ne çeşit olursa olsun onun kâğıt üzerindeki aktarımı, tasarımı çok önemlidir. Zira gerçeğe dönüşmesinde yüzde elli paya sahiptir.

“Önünde uzanan yol belirsizse, vizyon seni ancak bir yere kadar götürebilir.” (Loren Gary)

Geniş görüş, örgütsel tasarıma nasıl oturur?

profesyonel dünyada vizyon; Misyon, slogan, strateji, hedef… Gibi başka önemli kavramlarla sık sık karıştırılmaktadır. Ne var ki vizyon bu kavramlarla ilişkili gibi görünse de, aslında hepsini bünyesinde barındırır. En önemlisi de bu kavramların tümüne bir anlam kazandırır. Zira bu özel uz görüntüler, liderin, liderlerin yüreğinde doğup, beyinde büyüyüp, elerinde şekillenmeyi bekler.

Sürdürebilir bir vizyon için ilk adımlar:

Vizyon için enformasyon:

Vizyonu ayrıntılı tanımlamak için hangi enformasyon gerekiyor?

Kuruluş içinde kimlerden ne çeşit destek sağlanabilir?

Onlara neler sorulmalıdır?

Bu çabaya kimler karşı çıkar?

Onlara ne gibi sorular sorulmalıdır?

Vizyonun şekillenmesi:

Vizyonu dile getirmeVizyonun tarifi değişik bakış açılarını içeriyor ve dile getiriyor mu?

Vizyona ulaşmak için genel enerjiniz nedir? ( 6 çeşit enerji: Para, zaman, dayanışma, sağlık, yaratıcılık ve yaşamın getirdiklerinin de tadına varmak).

Yoldan sapılmasını engelleyecek iş planı oluşturmak.

Kontrol listesi ( Vizyon gerçekçimi)

Ekip üyeleri, omuzdaşlar, yoldaşlar desteklerini ifade ettiler mi?

Vizyon gerçekçi ve ulaşılabilir mi? SMART - EKOLOJİK

Vizyonun nihai sonucu şirketin en önemli yarardaşlarının çıkarlarına hizmet ediyor mu?

Net bir şekilde ifade edilen, güçlendirici bir vizyonun özellikleri nasıl olmalıdır?

Basit ve idealist olması, kuruluşun ana değerleri üzerine oturtulması,

Zorlayıcı ve gerçekçi olurken personelin başarı, takdir görme ve aidiyet, adanmışlık hislerini harekete geçirebilecek kadarda kapsayıcı olması, En derin insani gereksinimleri karşılama.

Vizyonun tanımında görkemli, şiirsel bir dil kullanılırken, gerçekçi bir rekabet stratejisine de kolayca tercüme edilmesi,

Hedefler iddialı olabilir, ama ulaşılabilir olması, Bütün bakış açılarının temsil edildiğinden emin olmak.

Vizyona odaklanan liderin, kararlar almasında bir rehber işlevi görmeli,

Vizyonun; müşterilere, hissedarlara ve çalışanlara ne çeşit fayda sağladığını kolay ve anlaşılabilir bir dil ve üslupla net bir şekilde anlatılmalıdır. Vizyonu uygulamak karmaşık bir süreç olsa da, açıklanması basit olmalıdır. Zira İnsanlar anlamadıkları şeyleri desteklemediği akıldan çıkarılmamalıdır.

Vizyonu geliştirirken;

Grubun en temel inançlarına bağlı kalmak, ileriye doğru yol almada etkilidir. O nedenle eski vizyon ve misyonda nitelikli ve kıymetli olan öğeleri alıp kullanma, rotayı kolayca belirlemede yardım eder. Zira kurumu / kuruluşu ya da bireyi bu güne taşıyan, içinden ders çıkarılacak pek çok değerli bilgiler, deneyimler orada hazır bekler. O nedenle tüm geçmişi bir kenara atmadan ondan esinlenerek yeniyi kurgulamakla; Birey veya personel bir yere ait olduklarını hissetmesi, kendilerine duydukları özgüveni, saygıyı yükseltir. Dahası yaşamlarının kontrolünün kendi ellerinde olduğunu bilme duygusu onların şevkle çalışmalarına neden olur. Vizyonunuz bu gereksinimlere karşılık veriyorsa, yolda ilerlerken destek bulmakta zorlanılmaz.

Vizyon yaşama yüklenilen anlam İçin bir amaçsa,

… “Yaşlı adam her zamanki yaptığı gibi köyün çocuklarını yanına toplamıştı. Çocuklar bu durumdan çok mutluydu çünkü Ali dedenin anlatacağı hikâyeyi merak ve sabırsızlıkla bekliyorlardı. Ali dede kahvesinden bir yudum aldıktan sonra çocuklara, “bu gün bir değişiklik yapacağız” dedi. “Bu sefer ben size masal anlatmayacağım. Sizler bana gelecekte ne olmak istediğinizi söylemenizi istiyorum. Geleceği ile ilgili en güzel planı anlatanlara bu bahçedeki incirlerden vereceğim. Biliyorsunuz bunlar yöremizin en güzel incirleri hadi başlayın bakalım” dedi. Çocuklar sırayla anlattılar. Kimisi doktor, pilot, subay, öğretmen kimisi de tüccar olup çok para kazanacaktı. Sırayla herkes hem hayalini söyledi hem de incirini aldı. Sıra içlerindeki en küçüğe gelmişti. Alsu bir türlü söze giremedi. Ali dede “ Anlatsana oğlum” deyince, Alsu “ Benim planım biraz farklı” dedi. “ Ben tüm dünyada şubeleri olan mağazalar açacağım. Çin’de bile, anlattığın o Kaf Dağı’nda bile, her yerde bu incirleri, kayısıları, elmaları oralarda satacağım. Kazandığım parayla da Ahmet gibi evi olmayan arkadaşlarıma evler yapacağım. Hiç birinden de para almayacağım!” dedi. Sözlerini bitirdiğinde sıcaktan kavrulan yanaklarını hisseden Alsu, kendisini ayakta buldu. Ali dede “ Bu çok güzel bir rüya fakat bu geleceğinle ilgili bir plan olamaz. Atalarımız olmayacak duaya “âmin deme” demişler. Sana çok güzel bir masal anlattığın için incirini veriyorum fakat tek şartla, yarın bana gelecekle ilgili gerçekten olabilecek planlarını anlatacaksın” dedikten sonra herkes dağıldı. O minik beden sabaha kadar heyecandan yerinde duramadı. Sabah erken saatte Ali dedenin kapısını çaldı. Ali dede kapıyı açtı, karşısında Alsu durmuş, ufak avucundaki inciri, dedeye uzatmış bekliyordu. Dede merakla “ anlat bakalım “ dedi. Alsu, “ Ben rüyamı değiştirmedim Ali dede al incir sende kalsın, benim düşümde bende!” Ali dedenin gözleri doldu. “İncir senin oğlum, düşünü değiştirmediğin için o artık gerçek bir hayal oldu. Göreyim seni “ dedi.”

“Vizyon var, emek yoksa bu uzak görüştür. Emek var, vizyon yoksa bu zaman kaybıdır. Emek ve vizyon el ele vermişse dünya değişir.”

Bu yüzyılda, insanlığın vizyonu kötülüğe mi, iyiliğe mi nereye doğru gideceğinin rotası şekilleniyorsa, dileğim nice Alsu’ların çoğalmasından yana…

Sevgilerimle,

(Kaynak: Pocket Mentor: Liderlik)