Bebeklikten Yetişkinliğe Sağlıklı Dişler İçin Bilmeniz Gerekenler

Tıpkı anne sütüyle ve glisemik indeksi düşük gıdalarla beslenen çocukların ilerde diyabet riskinin azalması gibi, süt dişlerinin ilk ağızda görülmesiyle birlikte doğru adımları atarsak çocuklarımızda ilerde yaşanacak ağız ve diş sağlığı problemlerini de minimuma indirmiş oluruz.

İlk süt dişleri ortalama altı aylıkken çıkar. Bu dönemde bebekler ağırlıkla anne sütüyle ya da hazır mamayla beslenmektedir. Sütün içinde laktoz adı verilen süt şekeri bulunmaktadır. Laktoz sütteki tek karbonhidrattır. Ve sütün içindeki laktoz dişleri çürütebilmektedir. Bu nedenle süt dişleri ağızda görüldükten hemen sonra dişlerin temizlenmesi de bir zorunluluktur. Erken bebeklik döneminde bebeklerin dişlerini fırçalamak mümkün olmadığından temiz bir gazlı bez ya da tülbent yardımıyla (parmağınıza sararak olabilir) bebeğinizi besledikten sonra dişlerini silebilirsiniz.

Altıncı aydan sonra bebekler ek gıdaya geçtiğinde mümkünse her öğünden sonra dişler temizlenmelidir. Yanlış bir kanı da bu dişlerin süt dişleri olduğu ve nasılsa değişeceği için oluşan çürüklerin önemli olmadığıdır. Oysa ki süt dişleri gelecek olan daimî dişler için en büyük rehberdir. Daimî dişlerin zamanında, doğru yerde ve doğru şekilde çıkabilmesi için sağlıklı süt dişlerine ihtiyacımız var. Bunun yanı sıra süt dişlerindeki çürükler tıpkı ana dişlerimizdeki gibi tedavi edilmezse iltihaba neden olmaktadır ve çocukların beslenmesini bozmaktadırlar.

Ek gıdaya geçişten sonra gıdaların ezilerek verilmemesi de oldukça önemlidir. Evet ek gıdaya geçişte bebeğiniz hala çok küçük olacaktır ancak besinleri tanıması ve kendi başına tatması için onlara fırsat vermeliyiz. Bu konuda daha çok bilgi sahibi olmak isteyenler BLW (baby led weaning) yöntemini araştırabilirler. Bebeklere besinlerin ezilerek veya püre haline getirilerek verilmesi onları yumuşak gıdalara alıştıracak ve sert gıdalarda zorluk yaşamasına neden olacaktır. Peki sert gıdalar bizim için neden önemli? Sert gıdalar yediğimizde dişler mekanik olarak temizlenmektedir. Yumuşak ve hazır gıdalar ise dişler üzerinde daha fazla besin artığı bırakmaktadır.

Bebeğinizin artık dişlerini fırçalayabileceğini düşünüyorsanız, ona yaşına uygun bir fırça alarak işe başlayabilirsiniz. Sizi taklit etmek hoşuna gidecektir bu nedenle siz kendi dişlerinizi fırçalarken onun da fırçasını vererek ayna karşısında birlikte fırçalayabilirsiniz. Tabi ki bu onun dişlerinin temizlenmesi için yeterli olmayacaktır çünkü el becerisi henüz yeterli olmayacaktır. Bu ona alışkanlık kazandıracaktır, dişlerinin düzgün temizlendiğinden emin olmak için mutlaka kontrol etmeniz ve üzerinden geçmeniz gerekecektir.

Çürükler için en önemli seans yatmadan önceki fırçalamadır. Çünkü yaklaşık 8 saat boyunca uyurken tükürük akış hızı azalacak ve dişler tükürüğün temizleyici özelliğinden mahrum kalacaktır. Glisemik indeksi yüksek şekerli gıdalardan mümkün olduğunca uzak durmalı, bu gıdalar tüketildiğinde mutlaka dişler fırçalanmalıdır. Eğer o anda fırçalamak mümkün değilse üzerine bir bardak su içilebilir.

Son olarak 2 yaşından itibaren 6 ayda bir diş hekimine kontrole gitmek dişlerle ilgili oluşabilecek olumsuzlukları önceden engellemek ve çürük başladığında erken müdahale edebilmek açısından oldukça önemli görünmektedir. Herhangi bir problem olmadan çocukları diş hekimi koltuğuna alıştırmak ilerdeki diş hekimi fobisini yenmede etkili bir yöntemdir. 2 yaş civarı sadece kontrole gelen bir çocuk hastamızla sadece sohbet ederek ve oyunlar oynayarak çocuk gözünden bilinmezlerle dolu “dişçi koltuğu” daha sevimli hale gelebilmektedir. Anne babaların da bu süreçte gergin olmaması ve öncesinde çocuğa süreç hakkında bilgi vermesi rahat bir randevu geçirmesini sağlayacaktır.

Toparlamak gerekirse anne babanın doğru beslenme ve dişlerin temizlenmesi hakkındaki farkındalığının artması ve düzenli diş hekimi ziyaretleri ömür boyu sağlıklı dişlere sahip bireyler yetiştirmeyi mümkün kılacaktır.

Diş Hekimi
Dr. Esma Sönmez