Kol ve Bacağınızda Geçmeyen Şişlikleri Hafife Almayın! Lenfödem Habercisi Olabilir

Lenfödem doğuştan lenf dokusunun yokluğu veya anormalliği yani primer lenfödem  ve lenf yollarının sonradan kaynaklanan bir sorun nedeniyle ortaya çıkan sekonder lenfödem olarak iki gruba ayrılır.

Lenfödem meme, prostat, alt karında yer alan kanserler başta olmak üzere farklı tiplerdeki kanserler sonrası operasyon ve ışın terapi sonrası gelişebileceği gibi, bazen de lenfödemin oluş sebebi bilinemeyebilir. Kolda ve bacakta sıkışma ya da dolgunluk hissi, ağrı, ağırlık hissi, kol parmak bacak veya ayakta hareket zorluğu, deride gerginlik, sıkıntı ve huzursuzluk yaratır. Şişlik farkedilir edilmez doktora başvurulmalıdır. Tanıda en güvenilir ve en basit yöntem iki kol ve bacak arasındaki çevre ölçümlerini karşılaştırmaktır. Tanıda ayrıca Doppler ultasonografi ve Lenf Sintigrafisidir. Tanı konduktan sonra fiziksel tıp ve rehabilitasyon hekimi tarafından hastaya özel program hazırlanır ve lenfödem eğitimi almış fizyoterapist tarafından rehabilitasyon süreci başlatılır.

Lenfödem tedavisi nasıl yapılır?

Tedavide amaç, şişliği indirmek ve tekrar oluşmasını önlemeye çalışmaktır. Bu süreç hasta ve doktorun uyum içinde takip etmesi gereken uzun bir süreçtir. Ama sonuçları hasta açısından olumludur.

Lenfödem tedavisinde uygulanacak yöntem kompleks boşaltıcı fizyoterapidir.

Bu tedavi 4 farklı yöntemden oluşuyor:

• Manuel lenf drenajı
• Kompresyon (bandaj ve çorap)
• Cilt bakımı
• Egzersiz

Tedaviye ek olarak Basınç pompaları (pünomatik kompresyon uygulamaları) uygulanır.

Kompleks boşaltıcı fizyoterapin ilk aşamasında biz fizyoterapistler lenfatik sistemi yukarıdaki tedavi yöntemleriyle uyararak dokular arası boşlukta biriken lenf sıvısını lenfatik sisteme geri kazandırıyoruz. Tedavinin sonraki aşamasında elde edilen sonuçları korumak ve ilerletmeyi hedefliyoruz. Hastanın belirli egzersizleri günlük yaşamına adapte etmesini, cilt bakımına özen göstermesini ve kişiye özel yaptırılan lenfödem bası giysisini gündüzleri giymesini istiyoruz. Bu aşama ömür boyu devam etmektedir. Başarılı bir lenfödem tedavisi için hasta uyumu aile desteği ve bu konuda eğitim almış uzman kişiler tarafından yapılacak takipler önemlidir.

Manuel lenf drenajı

 Ödemli bölgeden lenf sıvısının alınıp vücudun çalışan bölgelerindeki lenf nodüllerine transferi amaçlayan özel bir yöntemdir. Lenfödem konusunda uzman fizyoterapistlerce uygulanması gerekir. Uzman olmayan kişilerin lenfödemli hastaya yapacağı diğer masajlar, tedavi etmek bir yana daha büyük zararlar verme riski taşır.

Kompresyon bandajı

Manuel lenf drenajından sonra aktive olmuş lenf sisteminin etkinliğini koruma amaçlı yapılan özel bir bandajlamadır. Yapılan bandajlamada basıncın en uçtan itibaren çok dengeli şekilde ayarlanması gerekiyor.

Kısa çekişli ve elastik olmayan bandajlar, basınç ayarlanması için yün sargılar kullanılıyor. Bu bandajların görevi; kas aktivasyonu sırasında yüksek basınç, istirahat halinde ise düşük basınç uygulaması nedeniyle lenf sıvısının etkilenmiş uzuvda tekrar birikmesini önlemek.

Diğer bandaj şekillerinin lenfödem için oldukça zararlı olduğu bilindiğinden kullanılması önerilmiyor.

Kompresyon çorapları

Tedavi bitiminde takip süresince giyilmesi gereken materyaldir. Her kişiye özel ölçü alınarak, özel örüm tekniğiyle yapılıyor. Basınç ayarlamasının çok önemli olması nedeniyle ölçü alımının çok iyi yapılması gerekiyor.

Cilt bakımı

Lenfödem bulunan deride cildin kurumasından dolayı Ph değeri 5.5 olan nemlendiricilerin kullanılması gerekiyor. Ödemli bölgedeki katlanan deride de sık sık mantar oluşup oluşmadığının takibi gerekiyor.

Lenfödem egzersizleri

Egzersizin programının hastaya özel olarak tedavi yürüten fizyoterapist tarafından hazırlanması gerekiyor. Egzersizler bandaj veya çorap kullanımı eşliğinde yapılmalı, dirençli egzersizlerden ve ağırlık çalışmalarından kaçınılmalıdır. Lenfödem hastalarında ısınma ve pompalama, solunum ve hafif germe egzersizleri yapılmalıdır.