Uzun yaşam 'karın'da başlıyor

Eğer kronik bir rahatsızlığınız varsa yanlış besleniyorsunuz demektir. Yetişkinlikte görülen kimi kronik sorunların temeli daha anne karnındayken atılıyor. Uzman diyetisyen Selahattin Dönmez, doğru beslenmenin anne karnında başlaması gerektiğini söylüyor. Ömür uzatan sağlıklı beslenme sandığınız gibi lezzetli şeylerden uzak durmak değil.Vücudumuzda neler toksine yol açıyor?Detoks vücudumuzda birikmiş olan potansiyel zararlı toksinleri etkisiz hale getirip veya daha az zararlı hale dönüştürerek, dışkı ve idrar yoluyla atmaktır. Bu toksinler, parfüm, alkol, sigara, pestisitler, civa, kadın doğum hapları, temizlik malzemeleridir. Normalde vücudumuz hiçbir yardım olmadan zararlı maddeleri vücuttan atabilir. Eğer bir kişi günde beş porsiyon sebze ve meyve tüketiyorsa, sağlıklı besleniyorsa detoksa ihtiyacı yok. En iyi detoks zararlı maddelerden uzak durmaktır.İyi beslenme ömrü ne kadar uzatıyor?Sağlıklı beslenmenin etkileri ömür boyu görülüyor. Eğer kronik bir hastalığınız varsa sağlıklı beslenmiyorsunuz demektir. Beslenmenin etkileri yaşam boyunca değişkenlik gösterir. Anne karnında başlar ve tüm yaşam boyunca sürer. Yetişkinlerde görülen kronik hastalıklar, anne karnında başlayan, yaşam boyu devam eden fiziksel ve sosyal çevre bozukluğunun bir sonucudur.Meyve tüketimi nasıl olmalı?Bireyler ara öğünlerde meyve de yiyebilir, süt de içebilir. Öğünle birlikte yediklerinde besinlerin içindeki vitamin ve minerallerin biyo değerliliği artar. Ancak belirli dozajlarda olmalı bu. Öğünlerde vitamin ve mineralleri dengeli tüketelim. Kişi meyve yemek istiyorsa öğünle birlikte de sonra da alabilir. Süt, sebze ve meyveyle yenildiğinde etkinliği artar. Ben bütün besinleri bir arada ve karışık veriyorum. Metabolizmanın düzeni için en az üç öğün olmalı ve her bir öğün arasında da en az 4-5 saat olmalı. Dengeli ve moral artırıcı bir beslenme için bir-iki besin türünden çok yeme yerine değişik tür besinler aynı anda yenilmeli.Peki tatlıyı ne zaman yemeli?Porsiyonu kontrol edildiği sürece yemek sonrası da başka zaman da yenebilir. Örneğin bir kâse çorba, bir ince dilim tavuk (biftek veya pirzola da olabilir), ardından bir dilim ekmek ve yanına da sütlü bir tatlı (bir baklava ya da iki kaşık irmik helvası da olabilir) ideal. Meyve ve sebzeyi bir arada tüketmek daha anlamlı. Sebze ve meyvenizi fırçayla yıkayın. Meyvenin kabuğunu soyduğunuzda vitaminin yüzde 85'ini kaybediyorsunuz.Yemeğin pişirme şekli de önemli mi?Sağlıklı beslenmede kesinlikle çok önemli. Kızartılan besin fazla yağ çeker ve kalorisi artar. Haşlanmış orta boy patates 70-80 kaloridir. Kızartıldığında kalorisi üç kat artar. Kızartmayla besin içeriği değişir, serbest radikaller oluşur, yaşlanma hızlanır ve kansere yakalanma riski oluşur. Kötü huylu kolesterol artar. Kızartma yerine fırınlama, buğulama ve haşlamada besin kayıpları çok az olur. Eğer kızartmadan vazgeçemiyorsanız, E, D ve A vitamininden zengin besinlerle tüketin. Örneğin yeşil sivri biber, kırmızı tatlı biber, havuç rendesi, bol soğan ve sarımsaktan hazırlanmış domatesli bir karışımla birlikte kızartma yenirse zararlı etkilerinden uzaklaşabilir. Kızartmayı 15 günde bir yiyebilirsiniz.Kırmızı eti hiç yememeli miyiz?Kolesterolü olanlar bile ayarlayarak kırmızı et yemeli kırmızı ette kolesterole olumlu etki yapan konjigelinolik yağ asidi var. Haftanın en az iki günü kırmızı et, iki günü balık ve üç günü de tavuk veya hindi yenebilir.Başucu besinlerimiz olmalı mı?Etlerde başucu besinimiz levrek, ikinci balık ya sardalye ya da hamsi. Sütlerden omega üç içerenler tercih edilmeli. Mutlaka az yağlı yoğurt yenilmeli. Başucu sebzemiz havuç olmalı. Havuçsuz salata yenilmemeli. Bezelye, haftada iki kez yenilmeli. Çünkü içinde biyoaktif maddeler, kaliteli protein, bitkisel demir, bitkisel çinko var. Mutlaka mevsimine uygun taze sebzeler tüketilmeli. Yağlı tohumlardan mutlaka badem, olmuyorsa ceviz, o da yoksa fındık yenilmeli. Bulamayanlar için tuzsuz yerfıstığı da olabilir. Kuru dut çok yararlı.Fast-food'u hiç mi tüketmemeliyiz?Hepsini sağlıklı hale getirebiliriz. Evde yaptığınız hamburgerin yanında bir meyve ve salata yiyebilirsiniz. Haftada bir kez lahmacun yiyebilirsiniz, ancak yanına çoban salata alın. Yumurtayı tahıl ve sebzelerle yerseniz kolesterolü artırmaz. Yumurtayı kızartmak yerine menemen yapın. Süt ve yoğurt az yağlı yenilmeli.Hatice Yaşar – Radikal