Topuklu Ayakkabılar Sağlığa Zararlı mı?
Güncelleme Tarihi:
Güzel görüneceğim diye vücudumuzun bütün ağırlığını taşıyan ayaklarımızın sağlığını ihmal etmemek gerek. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr.Öğr.Ü. Kerem Ülkü, ayakları zorlayacak nitelikte yanlış ayakkabı seçiminin ve çok uzun süreler ayakta durmanın ayakta bulunan ‘sesamoid’ kemiklerinde kalıcı hasarlara yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
Erkekler için arabalardan ve motor çekiş gücü, amortisör gibi araba parçalarından konuşmanın çok doğal olduğunu hepimiz biliriz. İşte ayaklarımızda da tıpkı arabalardaki amortisörlere benzer bir işlev gören kemikçikler bulunuyor. Ayak birinci tarak kemiğinin parmakla oluşturduğu eklemin hemen altında yer alan ve “metatarsal sesamoid” adı verilen fasulye tanesi büyüklüğündeki bu iki küçük kemikçik, yürümenin ittirme aşamasında ayak baş parmağının itme kuvvetini artırma görevi üstleniyor.
Peki “metatarsal sesamoid”lerin varlığından ne zaman haberdar oluruz? Uzun süre ayakta durduğumuzda ya da yürürken yürümenin ittirme aşamalarında ayaklarımızda hafif bir şişlik eşliğinde ortaya çıkan ağrılar, bu kemikçiklerde sorun olduğunun habercisi. Bu ağrılar genelde birinci tarak kemiğinin parmakla eklem yaptığı bölgenin altında görülüyor. Parmakta geriye doğru olan hareket kısıtlılığı da hastanın ağrıdan dolayı bu eklemi daha az hareket ettirme isteği nedeniyle yaşanıyor.
Yüksek topuklu ve sivri burunlu ise dikkat!
Sesamoid ağrısı özellikle kadınlarda uygun olmayan ayakkabı seçimleri nedeniyle ortaya çıkıyor. Bunun yanı sıra uzun sürelerle ayakta kalma, genç yaşlarda spor aktiviteleri sırasında yaşanan ani travmalar ya da orta yaşlarda tekrarlayan küçük travmalar gibi nedenler de sesamoid ağrılarına sebep oluyor. Fiziksel olarak yüksek kavisli (çukur tabanlı) bir ayak yapısına sahip olan kişilerde ise 1. tarak kemiğinin eğik yapısı nedeniyle daha sık sesamoid ağrısına rastlanıyor.
Korunmanın en önemli yolu; doğru ayakkabı seçmek
Sesamoid problemlerinden korunmanın ilk yolu uygun ayakkabı tercihi. Topuklu ve sivri burunlu ayakkabıların sadece özel durumlarda ve kısıtlı sürelerde tercih edilmesi gerekiyor. Uzun süre aynı ayakkabıyı kullanmak da ayakkabının taban özelliklerini olumsuz etkileyerek sesamoid bölgesindeki baskıyı artırıyor. Ayak tabanı yeterli yumuşaklıkta olan ve yürüme eforunu kolaylaştıran yuvarlak tabanlı ayakkabılar kişiyi sesamoid problemlerinden koruyabiliyor. Özellikle yüksek kavisli ayak yapısına sahip ve kilo problemi yaşayan kişilerin bu önerilere daha fazla dikkat etmeleri gerekiyor.
Cerrahi yönteme ihtiyaç duyulabiliyor
Sesamoid ağrıları, sesamoid kapsülündeki reaksiyonlar (Sesamoidit) nedeniyle ortaya çıkabildiği gibi zaman zaman kemik ödemi ve sesamoid kırıkları sonucu da oluşabiliyor. Sesamoidit adı verilen sesamoid bölgesindeki reaksiyonlara bağlı ağrıları olan kişilerde tedavinin ilk üç basamağını kilo vermek, doğru ayakkabı kullanımının sağlandığından emin olmak ve günlük ayakta kalma süresini geçici olarak kısıtlamak oluşturuyor.
Bazı hastalarda bunların yanı sıra, ayakkabı içine sesamoidlerin yastıklanmasını arttıran silikon destekler de konulabiliyor. Reaksiyonun şiddetli olduğu durumlarda hastaya ödem baskılayıcı ilaç tedavileri veriliyor. Bu tedavilerden yeterince fayda sağlanamaması halinde ağrının görüldüğü bölgeye uygulanan enjeksiyonlar, reaksiyonun büyük ölçüde baskılanmasını sağlıyor. Daha ileri vakalarda ise açık veya endoskopik cerrahi yöntemlerle reaksiyonun temizlenmesi veya problem yaratan kemiğin bölgeden çıkarılması seçeneği gündeme gelebiliyor.