Topuk Dikeni: Nedir, Neden Olur, Tedavisi Nedir?

Ayaklarımız, yürüme fonksiyonda en önemli rolü oynayan, kemikler, eklemler, bağlar ve yumuşak dokulardan oluşan çok kompleks yapılardır. Dolayısıyla birçok farklı neden bu yapının bozulmasına etki ederek sorunların oluşmasına neden olabiliyor. Bedenimizin tüm ağırlığını taşıyan ayaklarımız, fazla yüklenmeyi bir süre sonra kaldıramayarak dayanılmaz ağrılarla alarm verebiliyor. Üstelik ağrı ile kendini gösteren bu sorunlar her yaş grubunda hareketsizlikle sonuçlanan ve kişiyi yaşamdan kopartan birer mutsuzluk kaynağı olabiliyor. Yani ayak sağlığı yaşamı derinden etkileyebiliyor. 

Aşırı kilo ve aşırı yağ birikimi bacaklara baskı yapar. Bu da yürüme bozuklukları ile birlikte ayak ağrılarını beraberinde getirir. Ayrıca bazı insanların ayak yapıları doğuştan sorunlu olduğu için kilolu olmasalar da ayakları ağrılı bir hal alabilir. Bu insanlar kilo aldıklarında haliyle var olan ayak ağrıları daha da artar. 

Ağrının tek bir nedeni yok 

Yavaş yavaş gelişen ağrılar bir noktadan sonra bardağın taşması misali artık dayanılmaz bir hal alabiliyor ya da bir anda ortaya çıkan ayak ağrıları hastaları korkutarak hekime hemen başvurmalarına neden olabiliyor. Kişi o güne kadar ayağında hiç ağrı hissetmediği halde bir sabah yatağından kalkıp ayağına bastığı anda şiddetli ağrı hissedebiliyor ve çoğu zaman biraz yürüyünce bu ağrı kayboluyor.

Kimi zaman da uzun süre oturmanın ardından ilk yürümede ayak ağrısı görülebiliyor. Bazen de ağrısız başlayan bir yürüyüş ağrı nedeniyle bir işkenceye dönüşebiliyor. Dolayısıyla sürekli olan ağrılar olduğu gibi, yürüdükçe azalan ya da tam tersi, yürüdükçe artan ağrılar da olabiliyor.

Topuk dikeninde ağrının nedeni farklı

Topuğun ayak tabanı kısmında görülen ağrı yetişkinlerde en sık karşılaşılan ayak ağrıları arasında yer alıyor. Bu ağrıların başında ise 'topuk dikeni' olarak bilinen topuk kemiğinde gelişen sivri uçlu kemik büyümeleri geliyor. Genel olarak, ağrının nedeninin topuk dikeni değil, bununla ilişkili olan yumuşak doku ödemi ve yaralanması oluyor.

Topuk dikenleri, topuk kemiğine (kalkaneus) bağlı sonradan gelişen küçük kemiksel çıkıntılardır. Topuk dikeni altta yatan bir sağlık sorununa bağlı olarak gelişebileceği gibi bağımsız olarak da görülebilir. Bu diken sanıldığı gibi aşağıya doğru batacak bir diken olmayıp öne doğru ayak tabanının altındaki ayağın yandan bakıldığında yay gibi durmasını sağlayan bantın içine doğru gelişir.

Bu dikensi çıkıntılar topuğun önünde ayak kemerinin hemen altında olabildiği gibi topuğun arkasında da bulunabilir. Topuğun arkasında gelişen dikensi görünüm sıklıkla aşil tendon sorunları ile ilişkilendirilir. Aşil tendiniti olarak bilinen bu durumda ayağın ön kısmına basınç uygulanması hassasiyet ve topuk ağrısında artışa neden olur. Hastalar bunu özellikle merdiven inip çıkarken veya yere çömeldiklerinde hissederler. 

Topuk dikenine karşı topuklu ayakkabı giyin

Topuk dikeni olan hastaların topuklu ayakkabı giymemeleri öneriliyor ancak bu yanlış bir bilgi. Bu hastaların dümdüz ayakkabı giydiklerinde topuğa daha fazla yük aldığı için topuk ağrıları artıyor. Bu nedenle hastaların evde ve dışarıda en az 3 parmak topuğu olan terlik ve ayakkabı giymeleri gerekiyor. 

Topuk dikeni için germe egzersizleri, masaj ve soğuk uygulama çoğu hastada ödem ve ağrıyı azaltıyor. Darbe emici spor ayakkabı giymek de ayaktaki yumuşak dokulara uygulanan basıncı hafifletmeye ve ağrıyı azaltmaya yardımcı oluyor.

Düztabanlık sonradan da oluşabiliyor 

Düztabanlık ya da diğer adıyla taban çökmesi de ayak ağrılarının nedeni olabiliyor. Taban çökmesi ayağın normalde olması gereken iç uzun kavsinin kaybolarak topuğun dışa doğru kayması ile karakterize bir ayak deformitesidir. Bu sorun doğuştan olduğu gibi sonradan da gelişebiliyor. Erişkin yaşa kadar normal bir ayağa sahip olan erişkinlerde 30’lu 40’lı yaşlardan sonra da düztabanlık gelişebiliyor.

Bunun nedeni romatolojik hastalıklar, nörolojik problemler, kontrolsüz diyabete bağlı his kusurları veya kısa aşil ve hatta osteoporoz olabileceği gibi, altta yatan hiçbir hastalık olmaksızın da, aşırı kilo ve/veya aşırı kötü kullanım da (kötü ayakkabı, ağır spor vs.) olabiliyor. 

Ayağı sıkan ayakkabı nasır ağrısı yapıyor 

Ayaklarda ve topuklarda görülen nasırlar da ayak ağrılarına yol açabiliyor. Nasırın geçmesi için nasıra yol açan sürtünme ya da baskı nedeninin ortadan kaldırılması gerekiyor. Bu nedenle de ayağı sıkmayan ayakkabıların giyilmesi önem taşıyor. Uygun ayakkabı, ayağın içinde rahat edebildiği, tabanı darbe emici, yumuşak ve topuk kısmı ön kısmına göre hafif yüksek ayakkabıdır. Güzel ve bakımlı görünmek kadar rahat etmek de önemli.

Bu yüzden özellikle işte giyilen dar şekilli ve çok yüksek topuklu ayakkabıların iş yerinde kullanılması, ancak işe gidip gelirken yollarda yürüyüş ayakkabılarının tercih edilmesi de ayrıca ayak sağlığı için son derece önemli. Unutmayalım ki, ayaklarımız yerle temas eden ve tüm vücut ağırlığımızı taşıyan hem çok dayanıklı hem de aslında çok hassas ve mucizevi kompleks yapılar. Onlar günlük yaşamda hareketimizin temel unsurları.