Tiroit bezine dikkat!

Özellikle son on yılda tiroit kanseri vakalarının hızlı artışı ve en hızlı artış gösteren kanser türü olması, halkın dikkatini bu konuya iyice yoğunlaştırmasına neden oldu. Sofralarda kullanılan tuzun iyotlanmasının ise guatrla mücadelede ve gelecek nesilleri korumada büyük bir adım olduğuna dikkat çeken uzmanlar; sofrada çocukların iyotlu, yetişkinlerin ise iyotsuz tuz kullanmasını öneriyor.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Endokrin Cerrahi Servisi Öğretim üyesi Amerikan Tiroit Derneği Türkiye Üyesi olan Prof. Dr. Mete Düren tiroit hastalığıyla ilgili soruları yanıtladı:Tiroit bezi nedir ve görevleri nelerdir? Tiroit hastalıkları ne gibi şikayetlerle edilir? Tiroit bezi, boyunda nefes borusunun hemen önünde yer alan ve tiroit hormonu salgılayarak vücutta sinir sisteminden sindirim sistemine kadar hemen hemen tüm sistem ve organların işleyişini düzenleyen bir bezdir. Tiroit bezinin büyümesine guatr adı verilir.Tiroidin hormon bozuklukları nasıl fark edilir? Tiroit bezinin hipertiroidi dediğimiz kontrolsüz hormon üretimini artırması, genç hastalarda özellikle kilo kaybı (iştah artmasına rağmen), yaşlı hastalarda kalp çarpıntısı, ellerde titreme, terleme, sıcağa karşı toleranssızlık, sinirlilik, kadınlarda adet bozukluğu, saçlarda incelerek dökülme ve ishal şikayetlerine sebep olur. Daha sık görülen hipotiroidi, yani gerektiğinden daha az hormon üretimi halinde ise vücutta ve özellikle yüzde şişkinlik, su tutulması, kilo artışı, kabızlık, adet bozukluğu, saçlarda kalınlaşarak dökülme, ciltte kuruluk, soğuğa karşı toleranssızlık, hareketlerde ve ileri hallerde zihinsel fonksiyonlarda yavaşlama görülür.Yemekler tuzsuz olmalıTürkiye'de hastalık ne sıklıkta görülüyor? Halkın yüzde 40'ında, kadınların yüzde 60'ında değişik boyutlarda tiroit nodülleri bulunur. Bu nodüllerin yüzde 95'i genellikle iyi huylu olurken, yüzde 5'inde tiroit kanseri bu nodüller arasında adeta gizleniyor. Hipertiroitiye göre daha sık görülen hipotiroiti tiroit iltihaplanmasının son yıllarda hızla artmasından dolayı 40 yaş civarı kadınların yüzde 20'sine kadar ulaştı.Tiroit iltihabının sebepleri neler?2000 yılından itibaren tuzlarımızın iyotlanması ile birlikte gelecek nesilleri guatrdan korumak için çok önemli bir adım atıldı. Ancak bu tür programların uygulandığı tüm ülkelerde olduğu gibi (Arjantin, İsviçre) iyotlanmanın ardından gelen 20 yılda iltihaplanma yani tiroitit ve bunlar içinde özel bir şekil olan Hashimoto tiroidi ve bu zeminde gelişen tiroit kanseri sıklığı 4-5 kat artıyor. Bizim ülkemizde de durum bu civarda. Onun için iyotlu tuzun bebek ve gelişme çağındaki çocuklarda kullanılması, erişkinlerin ise özellikle tiroit hastalarının iyotsuz tuz kullanması daha doğru olur.Mutfakta yemek nasıl pişecek?Mutfakta yemek tuzsuz pişecek, sofrada ise iki tuzluk bulunacak: Çocuklar iyotlu, erişkinler iyotsuz tuz kullanacak.Tiroit hastalığının erken tanınabilmesi için ne yapmalı?Bütün check up programlarında tiroit hormon seviyesinin en hassas göstergesi olan TSH hormonu ve tiroit ultrasonografisi yer almalı. Ayrıca halk sağlığı taramalarında nasıl meme kanseri için mamografi veya rahim kanseri için smear yapılıyorsa, tiroit US ve iğne biopsisi de bir halk sağlığı programına alınmalı.İğne biyopsisiTiroit hastalarında ne tür teşhis cihazları kullanılıyor? Eskiden tiroit hormonları ile tiroit sintigrafisi kullanılırken bugün sintigrafiyi tiroitin az veya çok çalıştığını görmek için kullanıyor, nodüller ve tiroit kanseri için daha hassas olan ultrasonografiyi tercih ediyoruz.Tiroitteki kitlenin iyi huylu mu, kötü huylu mu olduğunu anlamak için ne yapılıyor? Kitleden hiçbir yan etkisi olmayan iğne biopsisi yapıyoruz ve bunu deneyimli bir patolog bizim için yorumluyor. İyi huylu dediği zaman yüzde 95 doğru, kötü dediği zaman yüzde 99 doğru çıkıyor. O nedenle iğne biyopsisi olmadan ameliyat yapılmasını özellikle deneyimi az cerrahların ameliyat sonunda sürpriz sonuçlarla karşılaşmamaları için her yerde öneriyoruz.Gözlerin etkilendiği durum hangi tipte görülüyor?Gözlerin dışarı doğru itilmesi veya göz kapaklarının yukarı çekilmesi hipertiroitinin özel bir şeklinde görülüyor (Basedow-Graves Hastalığı). Bu durumda hipertiroitinin başarılı tedavisi gözlere de olumlu etki yapıyor ama bir grup hastanın göz bulguları devam edebiliyor veya ilerliyebiliyor. O zaman göze yönelik bir takım müdahaleler yapılması gerekebiliyor. Sabah