Tiroid vücudun orkestra şefi

Kendi küçük ama vücudumuzda yaratabileceği sorunlar tahmin edemeyeceğiniz kadar büyük. Sadece 25-30 gram ağırlığında olan tiroid bezleri, az ya da çok çalıştığında ve giderek büyüdüğünde, tehlike çanları çalmaya başlıyor... Vücut mekanizmamız aşırı hızlandığı gibi aynı şekilde yavaşlayabiliyor. 10 kadından 8'inde görülen tiroid hastalığını ve neler yapılması gerektiğini Nükleer Tıp ve Tiroid Hastalıkları uzmanı Dr. Dehan Yazıcı anlattı.Tiroid hormonunun kolektif çalışmaması tüm vücut mekanizmasını etkiler. O yüzden tiroid sorunlarının kontrol altına alınması çok önemli* Guatr hastası ne demek, hangi organımızla ilgili bu hastalık? Guatr tiroid bezindeki büyümenin kendisine verilen isimdir. Yani hastalığın adı "guatr hastalığı" değildir, tiroid hastalığıdır. tiroid bezlerinin düzenli çalışıp çalışmaması ya da büyümesi neden olur tiroid hastalıklarına. tiroid bezi de boynumuzun en ön kısmında olan bir organ. "Bez" diyoruz çünkü salgı bezi, hormon salgılıyor. tiroid hormonu vücutta aklınıza ne gelirse bir şekilde etkiliyor. Duygusal, ruhsal ve cinsel hayatınızı, kilo mekanizmasını.* Oldukça karmaşık bir yapısı var sanırım. Hastalığın teşhisini neye göre koyuyorsunuz? Bizim için üç tane önemli faktör vardır tiroid bezini incelerken. Yapısı, fonksiyonu ve hormonları. Bu üç faktör aynı anda bozulabileceği gibi ayrı ayrı da bozulabilir. Sadece hormonlara bakarak "Benim tiroid bezimde bir şey yokmuş" demek geçerli değil. Yedi tane iltihap, beş ayrı kanser türü var tiroid bezinin. Yani gerçekten küçük ama çok karmaşık bir organ. Özelilikle Türkiye'de çok fazla tiroid hastası var. Birçoğu farkında değil.* Tiroid kanseri ne kadar tehlikeli, tedavisi mümkün mü? Dediğim gibi beş kanser türü var. Bunlardan ikisi çok sık görülüyor. Bu grupta yüzde 90'ın üstünde kesin iyileşme söz konusu. Gerekli tedavi ve müdahale yapıldığında kesinlikle korkulacak bir durum yok.* Guatrımız olduğunu tiroid bezinin büyümesinden mi anlarız sadece? Her zaman gözle görülmeyebilir. O gözle görülmesi kişinin boyun yapısına göre de değişir. Kimi zaman tiroid bezi içe doğru büyür. Ama elle muayeneyle onun büyüdüğü rahatlıkla anlaşılabilir. Gerekirse "Sintigrafi" yapılır. Daha çok iş biraz daha ciddileşir veya tanı veya tedavide tereddütlü durumlarda. Hormon dengesini anlamak için ise hastaya belirli sorular soruluyor. O sorulara verdici cevaplar bizi yönlendiriyor ama ne kadar yönlensek yönlenelim kanda belirli hormon değerlerini genelde görmek istiyoruz.* Tiroid bezinin fazla ya da az çalışmasının sebebi nedir, ne oluyor da işlevini yerine getiremiyor? Yediğimizden, içtiğimizden, soluduğumuz havadan, sudan aldığımız iyot miktarı az veya çok olmamalı. Özellikle az olmamalı. Ne yazık ki ülkemizde ciddi bir iyot eksikliği olduğundan çok fazla tiroid problemine rastlanıyor. Halbuki ülkemizin dört bir yanı denizlerle çevrili... Enteresan ama tarımsal ürünlerden elde edilen yiyeceklerde iyot yetersiz. Özellikle Karadeniz'de çok yaygındır guatr.* Tiroid hastalıklarını başka neler tetikliyor? Stres ve katılımsallık tek başına bile hastalığa neden olabiliyor. Sadece stresle başlayan tiroid problemleri bile var. Kalıtımsallık o kadar önemli ki ailesinde tiroid problemi olan kişiler direk bir aday. Ayrıca şunu söyleyeyim tiroid bir kadın hastalığı. 10 hastanın 8'i kadın, 2'si erkek.* Neden kadınlarda daha çok görülüyor? Kadınların hormonal sistemlerinin erkeklerden çok daha karmaşık olması bunda önemli rol oynuyor. Kadında da bizim için üç tane önemli evre var. Genç kızlığa geçiş, hamilelik ve menopoz. Bunlar kadının bütün hormonlarının altüst olduğu dönemler. tiroid problemi ya bu dönemlerde ortaya çıkıyor ya da zaten varsa daha da provoke ediyor. Annesinde tiroid problemi olan bir kız çocuğu ise potansiyel bir hasta adayıdır.* Hastalık kendini nasıl belli ediyor peki, tiroid problemimizin olup olmadığını nasıl anlayacağız? Yapı problemi varsa bariz bir şekilde boyunda dışarı doğru bir çıkıntı olur. Veya kişi eliyle kontrol ettiğinde eline bir kitle gelir. Bazı hastalarda görülen bir diğer belirti de gözlerin dışarı doğru büyümesi, gözlerin çok canlı ve parlak bakmasıdır. Ama eğer tiroid hormonları bozmuşsa durum farklı.* Hormon dengesizliğinin yol açtığı problemler neler? Tiroid bezleri çok çalışıyorsa tipik bulguları vardır. Bunlar: 1-Hiçbir neden yokken kilo verme, hatta neredeyse erime hali. 2-Hiç hareket etmeden, hiçbir stres faktörü olmadan kalpte çarpıntı, ellerde titreme, aşırı terleme... 3-Aşırı sinirli, sabırsız davranma. 4- Aşırı hareketlilik; daha çok kabına sığamama hali, ishal...* Peki yavaş çalıştığında... O zaman da tam tersi metabolizma yavaşlar. Kilo alma, kabızlık, aşırı yorgunluk, isteksizlik, huzursuzluk başlar... Bu durumda tiroid sorunları depresyonla çok karıştırılır. Örneğin yurt dışında psikolog veya psikiyatristler hastadan önce hormon değerlerini ölçtürmelerini ister.* Cinsel hayatı da olumlu olumsuz etkilediğini söyleyebilir miyiz? Elbette, cinsel isteksizliğe hatta kısırlığa bile neden olabilir. Aynı şekilde çocuk düşürmeye de. Bazı bezlerin kendine has iltihapları vardır, bu durumda görülebilir bu saydıklarımız. Tam tersi bezler çok çalıştığında ise cinsel istek çoğalır.* Çocuklarda görülür mü? Elbette... Yeni doğan bebeklere bile tiroid testlerinin yapılması gerekiyor. Çünkü düzensiz çalışması zeka geriliği ya da cüceliğe neden olabiliyor.