Spor mu, egzersiz mi?

Günlük yaşamı kolaylaştırıcı araba, çamaşır ve bulaşık makinası gibi araçlar icat edilmeden önce, günlük yaşantımızdaki bu işlerle uğraşmak, bedeni sağlıklı ve zinde tutmaya yeterliydi. Fakat, günümüzde fiziksel kas gücünün yerini beyin gücü aldığından; vücudumuzun hareket alışkanlığı ve ritmi azaltmıştır. İnsanlığın bu eğiliminin devam etmesi, sağlıksız kuşakların oluşmasına neden olacaktır. Bu eğilime dur demenin zamanı gelmiştir. Öyleyse, neler yapabiliriz? Herkesin kendi yaş, cinsiyet ve durumuna göre yapabileceği şeyler vardır. Sağlıklı, formda ve zinde bir bedene sahip olabilmeyi, spor ve egzersiz yaparak sağlayabiliriz.

Bedensel uygunluk ve formda olma kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Kimileri için, bunun manası; ağrısız, sızısız hareket edebilmek iken, bir diğeri için anlamı, gün boyu çok yoğun çalışıp, akşam da gece yarılarına kadar dans edebilmek için gerekli gücü ve kuvveti kendinden bulma isteğidir. Nasıl tanımlanırsa tanımlansın, formda olmanın anlamı, "Kendimi çok iyi hissediyorum" diyebilmektir. Formda ve sağlıklı bir insan; iyi bir dış görünüşle beraber, streslerinden, günlük yorgunluklarından kurtulabilen, yaşamdan mutluluk duyan ve etrafındaki insanlarla mutluluğunu paylaşabilen kişidir.

Sağlıklı ve formda bir kişi, bu özelliklerini, kas kuvveti ve dayanıklılığı yerinde, esnek, şişmanlık derecesinde yağa sahip olmayan, kalp ve damar sisteminin dayanıklı oluşuna borçludur. Öyleyse, bu özellikler nelerdir ve nasıl kazanılır? Tek tek görelim.

Kas kuvveti ve dayanıklılık

Kas kuvveti, kasın bir kasılmada sarfettiği güç ile ölçülür. Kas kuvvetini, günlük işlerimizi yaparken, acil durumlarda kaldığımızda veya sportif aktiviteler sırasında kullanırız. Düzenli yapılan ağırlıkla çalışma, yay çekme, şınav, mekik ve barfiks gibi hareketler kas kuvvetinin gelişmesine katkıda bulunur.
Kas dayanıklılığı, belli bir zamanda, aralıksız kas gücünün veya kuvvetini kullanılabilme kapasitesidir. Kas kuvveti, iyi ve diri bir vücut duruşunun sağlanması; kas dayanıklılığı ise, iyi ve diri vücut duruşunun sürekliliğinin sağlanması için gereklidir. Yine kas dayanıklılığının sağlanması ve korunmasında, ağırlıklarla çalışma, koşular, bisiklet kullanma, yüzme, futbol, basketbol, tenis gibi sporlar yapmak, bu özellikleri kazanmanızı, korumanızı ve geliştirmenizi sağlayacaktır.

Esneklik

Esneklik; eklemlerin kolaylıkla, bükülme, gerilme, esneme ve dönme hareketlerini yapabilme özelliğidir. İyi bir eklem hareketine sahip olmak, hem kasların hem de kemiklerin çabuk acı duyma, burkulma, kırılma gibi olaylara karşı dirençli olması demektir. Esneklik özelliklerinin gelişmesini, düzenli ve devamlı esneme ve germe (stretching) hareketleri yaparak sağlayabiliriz. İyi ve sağlıklı esneme-germe hareketleri yavaş, bir gerilme hissederek, fakat kesinlikle acı hissedecek kadar zorlamadan yapılmalıdır.

Vücut yapısı

Vücut yapısı, yağsız vücut ağırlığı ile vücut yağ ağırlığının toplamının oluşturduğu bütün yapıdır. İdeal boy/kilo oranlamasını gösteren birçok cetvel vardır. Fakat hiçbiri vücuttaki yağ yüzdesini göstermez. Vücuttaki yağ oranı, sadece basit yağ ölçüm araçları (skinfold) ile ölçülebilir. Birçok araştırma, düzenli ve planlı yapılan sportif aktiviteler sonunda, vücuttaki yağ oranında azalma olduğunu göstermiştir.

Az yağ yüzdesine sahip olmak, hiçbir zaman az kiloya sahip olmak anlamına gelmemektedir. Çünkü kaslar, yağlardan daha ağır olama özelliğine sahiptir. Bunun anlamı, aynı ağırlığa sahip yağ, aynı ağırlıktaki bir kastan daha fazla alanı işgal eder. Vücuttaki fazla yağ oranını azaltmak için yapılabilecek en iyi egzersizler, kalp-damar sisteminin geliştirilmesi için yapılan aktivitelerdir.