Soya sütü inek sütüne karşı!

İnsan vücudunun çalışma döngüsü içinde hayvansal ürünlere gerek olup olmadığı tartışması, son yıllarda tüm beslenme uzmanlarının odaklandığı ana konular arasında baş sırayı çekiyor. 'Yaşamak için Ye' kitabının yazarı Dr. Joel Fuhrman, "Günümüzde bilimsel literatür hayvansal ürünler ve birçok farklı hastalık arasındaki bağlantıyı sigara içimi ve akciğer arasındaki bağlantı kadar güçlü bir biçimde göstermektedir" diyor. Bilim adamlarının, kafalarda büyük soru işareti uyandıran bu tip yorumları, tarihin neredeyse başlangıcından beri önemli iki besin kaynağı olarak varsayılan et ve sütün gerekliliğini tartışmaların merkezine yerleştirdi. Kimi bilim adamları hayvansal kaynaklı süte aslında ihtiyacımız olmadığını ısrarla belirtiyor; inek sütü yerine soya sütünün kullanılmasını, hem bitkisel kaynaklı olmasından hem de hayvansal kaynaklı sütün zararlarını içermemesinden dolayı hararetle öneriyor.

Peki tamamen bitkisel protein, karbonhidrat ve yağ kaynaklarına yönelmek, inek sütü yerine soya sütü tercih etmek doğru mu? Geçtiğimiz aylarda Alpro Soya'nın Türkiye'de ağırladığı, Soya Besin Kuruluşu'nun direktörü Dr. Mark Messina'ya tüm merak ettiklerimizi sorduk...

Hayvansal kaynaklı süte aslında ihtiyacımız olmadığını söyleniyor. Bir bilim adamı olarak size göre bunun gerçekliği nedir?

Hiçbir besin kaynağı için zorunluluktan söz edilemez. Ancak inek sütü kalsiyum içeriğinden dolayı çok sağlıklıdır. Tabii ki sadece kalsiyum değil, farklı vitaminler ve potasyum için de çok iyi bir kaynaktır. İnsanlar ise daha çok kalsiyumun kemik gelişimindeki faydası için inek sütü içerler. Ancak tabii ki aynı faydaları sağlayabileceğiniz farklı besin kaynakları da var. Mesela inek sütü yerine kalsiyum destekli soya sütü de çok iyi bir besin kaynağıdır. Üstelik hayvansal sütlerin bazı negatif yönlerinden de uzaktır. Bitkisel olduğu için kolesterolsüzdür ve hazmı kolaydır. İçeriğindeki izoflavonların pek çok faydası vardır.

Soyanın içerdiği fitokimyasallar neler? Vücutta ne işe yarıyorlar?

Pek çok bitki gibi soya da çok fazla fitokimyasal içeriyor. Kalın bağırsak kanseri için faydalı olan saponin, kolesterolün düşmesi için faydalı fitositerol ve kanser riskini azaltan inhibitör bunlardan bazılarıdır. Tüm bunların yanı sıra izoflavonlar soya içindeki en önemli fitokimyasallardır. İzoflavonların ise farklı birçok faydaları var.

Birçok endüstriyel gıdanın muhteviyatını okuduğumuzda içine soya katılmış olduğunu görüyoruz. Bunun sebebi nedir?

Farkında olmadığınız yüzlerce gıdada soya bulunmaktadır. Soyanın mükemmel, farklı birçok işlevselliği bulunmaktadır. Bu nedenle birçok ürün içinde yer alır. Buradaki işlevsellikten kastım soyanın nemden koruması, doğal renk açıcı olarak kullanılması ve iyi bir antioksidan olmasıdır. Soya proteini o gıdanın yoğunluğu ve şekillendirmesinde faydalıdır ve raf ömrünü uzatır. Bu özellikler birçok besinin kalitesini yükseltmede yardımcı olur. Ancak bu arada bu kadar küçük miktarlarda soyanın gerçek faydalarından yararlanamazsınız.

Çoğu kişi soya sütünün tadından şikâyetçi. Siz nasıl içilmesini öneriyorsunuz?

Beslenme şekli aslında alışkanlıktır. Bazı insanlar soya sütünün tadını çok beğeniyor, bazıları ise inek sütüne alıştıkları için biraz değişik bulabiliyor. Bu durumda direkt içmeniz yerine farklı kullanımları öneririm. Örneğin Amerika'da kahvaltıda tahıl ve gevrekler ile soya sütü tüketimi çok fazladır. Bu şekilde soya sütüne başlanması daha doğrudur. Yemeklerde kullanabilir ve kahvenize katabilirsiniz. Soya sütü kaynatıldığında besin değerini kaybetmez. Bu arada çikolata veya çilekli gibi farklı soya sütü çeşitleri ile de başlayabilirsiniz. Çok keyifli oluyor...

Küçük çocuklar kaç yaşından itibaren soya sütü içmeye başlayabilir?

İnek sütünü de içmeye başladıkları bir yaşından itibaren çocuklar için soya sütünü tavsiye ediyoruz.

Soya sosunun kullanımıyla ilgili önerileriniz neler? Tuz oranı yüksek...

Aslında soya sosu sadece tat verici bir sostur. Soyanın faydalarına sahip değildir. Bu nedenle kullanımı da tamamıyla kişilerin damak zevki ile ilgilidir. Ben kendim için kullandığımda hiçbir şekilde tuza elimi sürmüyorum.

Soya eti nasıl yapılıyor ve gerçek etten farkı nedir? Öneriyor musunuz?

Soya etini kesinlikle öneriyorum. Kolesterolsüz ve aynı zamanda doymuş yağ oranı düşüktür. Hazmı kolaydır. Yüksek oranda kaliteli protein kaynağıdır ve protein anlamında hayvansal gıdalar ile eş değere sahiptir. Hayvansal etler aynı zamanda demir kaynağıdır. Ancak buna rağmen genel olarak baktığınızda soya etinin daha sağlıklı olduğunu düşünüyorum.

Soya eti de kebap kültürü gelişmiş Türk damak zevki için biraz farklı olabilir. Ancak beslenme alışkanlıkla ilgilidir. Değişim yapılabilir. Üstelik soya eti normalde daha uygun fiyatlıdır. Ayrıca soya peyniri olan tofuyu da öneririm.

Peki günde ne kadar soya tüketmeli?

En doğru beslenme şekli farklı besin kaynaklarının faydalarından yararlanmaktır. Bu nedenle soya ürünlerinden günlük en az iki ve en fazla beş porsiyon tüketilmeli. Bir porsiyon için örnek olarak 200-250 ml soya sütü veya 100 gram tofuyu verebiliriz. Bu da 25 gram kadar protein anlamına gelir. Bu da Amerika ve Avrupa'daki insanların günlük protein alımlarının üçte biridir. Bu porsiyondan fazla tüketilmesi durumunda zararlı olacağını söylemiyoruz ancak başta da belirttiğim gibi farklı besinler alınması gerekir ve beslenmeyi tek bir türde yapmak yanlıştır.

Kanserden koruyucu etkisinden söz ediyorsunuz. Bununla ilgili bilimsel veriler neler?

Soya sütü ve soya ürünleri tüketmenin özellikle de çocukluk yaşlarından itibaren alışkanlık haline gelmesinin göğüs kanseri riskini azaltmaya yardımcı etkisi vardır. Bu gerçekten çok heyecanlandırıcı bir hipotez. Çünkü birçok araştırma günde sadece bir veya iki porsiyon (yani toplamda 400 mililitre) soya sütü içmenin kanser riskini yüzde 25'ten yüzde 50'ye kadar değişen bir oranda azalttığını gösteriyor. Ayrıca soya sütü prostat kanseri için de faydalı bir besin kaynağı. Bu nedenle kadınlar ve orta yaşlı erkekler de soya ürünü tüketmeli.

Kronik hastalıklarla ilişkisi nedir?

Soya, kalp hastalıkları, ostropoz, menopoz ve kanser gibi birçok hastalık için faydalı bir besin kaynağıdır. 21. yüzyıl araştırmaları sonrasında soya ürünleri ve izoflavonların menopoz dönemi öncesinde kadınlarda oluşabilecek kemik erimeleri için de tavsiye edilmektedir. Bu nedenle menopoz öncesinde soya ürünleri tüketmelerini tavsiye ediyoruz.

Hayvansal sütlerle besin değeri ve faydaları aynı mı?

İnek sütü de soya sütü de mükemmel bir protein kaynağıdır. Amerika'da neredeyse tüm soya sütlerine kalsiyum takviyesi yapılıyor. Dolayısıyla kalsiyum takviyeli soya sütleri inek sütü ile eş değerdedir. Ancak soya sütünün doymuş yağ oranının düşük olması ve İçerdiği izoflavonlar büyük fark yaratmaktadır. Soya sütünde doymuş yağ oranı daha düşüktür. Bitkisel olduğu için kolesterolsüzdür. Kemik ve kalp sağlığına büyük desteği olan izoflavon maddesini içerir. Bunun yanı sıra soya sütü laktoz içermez laktozun sebep olduğu mide ve bağırsak problemleri ile mücadele etmek zorunda kalmazsınız. Bu nedenle soya sütü her anlamda faydalı...

GÖBEK ERİTMEK İÇİN SOYA SÜTÜ!

Göbek bölgesindeki yağlardan kurtulmak isteyenlere müjde. Amerikalı bilim adamları her gün düzenli olarak soya sütü içeren içecekler tüketmenin, göbek bölgesindeki yağlanmayı ortadan kaldırdığını ortaya çıkardı. Alabama Üniversitesi tarafından yapılan araştırmaya göre, soya sütü fazla şekerin yağa dönüşmesini engelleyerek günlük olarak alındığında karın bölgesindeki yağların erimesini sağlıyor. Araştırmayı yürüten uzmanlardan Dr. Daniel Christie, soya sütlü içeceklerin karın bölgesindeki yağları engellemesine bağlı olarak kadınların kalp ve diyabet gibi rahatsızlıklara yakalanma riskini de azalttığını belirtti.

Soya sütü için öneriler:

* Sade ya da aromalı soya sütünü ferahlatıcı bir içecek olarak kullanabilirsiniz.

* Soya sütünü sıcak ya da soğuk tahıl gevreklerinin üzerine dökebilirsiniz.

* Kolestrolsüz ve doymuş yağ oranı düşük bir krema olarak soslara ekleyebilirsiniz.

* Lezzetli pancake ve gevrek çeşitlerinde kullanabilirsiniz.

* Kendi lezzetli milk shakelerinizi dondurma veya tofu ve meyve ekleyerek hazırlayabilirsiniz.

* Kremalı çorba hazırlamak için soya sütü kullanabilirsiniz.

* Düşük kalorili hardal ya da kabak tatlılarında süt yerine kullanabilirsiniz.

* Soya sütü inek sütünün kullanıldığı hemen hemen her yerde kullanılabilir.