Sinsi Bir Hastalık: Osteomalazi

Osteomalazi, D vitamini eksikliğine bağlı gelişen, yetişkinlerde görülen kemiklerin yumuşaması ve zayıflamasına neden olan bir kemik hastalığıdır.D vitamini kalsiyumun bağırsaktan emilimine ve kemikler tarafından depolanmasına yardımcı olan bir hormondur. Aynı zamanda vucüdu kalp krizi, kanser gibi hastalıklara karşıda korur.

Kemik kitlesinde azalma olarak tanımlanan hastalıkla birlikte yumuşamış kemikler, sağlıklı bireylerin kemiklerine oranla eğrileşmeye ve kırılmaya daha çok yatkındır. D vitaminin aktif form olan dihidrokolekalsiferol’a dönüşememesi ya da lokal birikmeler sonucu oluşan hastalık, ilk aşamalarda dışarıdan bakıldığında belirgin olarak farkedilemez. Osteomalazi için, raşitizm hastalığının yetişkinlerde meydana gelen ve daha hafif seyreden formudur diyebilmek de mümkündür.

D vitamini, birçok gıdada bulunur fakat vücudumuz en fazla D vitaminini güneşten sentezler. Özellikle az güneş gören, güneşe çıkarken yüksek faktörlü koruma kremleri kullanan, kutup bölgelerine daha yakın enlemlerde yaşayan bireylerde bu hastalığın ortaya çıkma ihtimali daha yüksektir. Günlük 15-20 dakika güneşlenmek (kollar ve yüz açık olmalıdır, güneş ışınları kıyafet, cam gibi ten ile güneş arasına giren birçok şeyi bariyer olarak kabul eder ve cilde nüfuz edemez) ya da güneşli havada yürüyüş yapmak (15-20 dakikadan daha fazlası cilt için sakıncalı olabilir), egzersiz yapmak, düzenli ve dengeli beslenmek bu hastalığın tedavisinde oldukça önemli…

Kemik, kendisini sürekli yenileyen bir yapıya sahiptir. Kemik yapımı ve kemik yıkımı diye adlandırılan süreçte kemik yapımı, ortalama 35-40 yaşına gelene kadar daha fazladır. Bu yüzden uzmanlar, genç yaşta kalsiyum almanın ne kadar önemli olduğunu her fırsatta vurgular. Bu süreçte alınan kalsiyum, kemiğin süngerimsi dokusu tarafından emilir ve hapsedilir, ilerleyen yaşlar için daha sağlıklı bir iskelet sistemi hazırlanır. 35-40 yaşını geçtikten sonra kemik yapımının hızı düşer, yerini kemik yıkımı alır. Bu da Kemik kitlesi azalmaya sebep olur. Büyüme tamamlandıktan sonra kadınlarda kemik dokunun % 30-50, erkeklerde % 20-30 ‘u zaman içinde kaybolur. Kadınlarda menopoz bu kemik kaybını hızlandıran en önemli faktörlerden biridir.

Osteomalazinin belirtileri nelerdir?

Vücudun yeterli kalsiyumu depolayamaması ya da D vitamini alamaması sonucunda osteomalazi gelişmeye başlar. Hastalık ilk zamanlarda sinsice ilerlese de, geçen zaman içinde ve kemiğe verdiği lokal zarardan dolayı vücut normal hareket seyrinden uzaklaşmaya başlar. Dolayısıyla da önce bölgesel ve genel ağrılar ortaya çıkar. Bu ağrıların seyriyle beraber, halsizlik ve eylemi meydana getirmede isteksizliğe sebebiyet verir. Kaslara ve eklemlere uyguladığı baskı ile beraber güçsüzlük, erken yorulma ve halsizlik gibi bulguların ortaya çıkmasına sebebiyet verir.

Osteomalazi belirtileri kişiden kişiye göre farklı şiddette ve sıklıkta ortaya çıkabilir. Başta menopoz ve yaşlılık olmak üzere, ailevi ve çevresel faktörler, kişinin bünyesinin durumu, genetik faktörler, sedanter yaşam, sigara, gebelik ve emzirme, ilaç kullanımı (heparin, steroid) gibi durumlar risk faktörüdür.

Hastalığın bulguları ve belirtileri bebeklerde, çocuklarda ve yetişkin gibi farklı yaş gruplarında farklı olarak ortaya çıkabilir. En sık görülen belirtiler arasında; kemiklerin çabuk kırılması, şiddetli eklem ve kemik ağrıları, halsizlik, yorgunluk sayılabilir. Osteomalazi olan bireylerde bu belirtilerin biri ya da birçoğu bulunabilir. Osteomalazi belirtiler kişiden kişiye göre farklı şiddette ve sıklıkta ortaya çıkabilir. Osteomalazi olanlarda uygun bir tedavi ile bu belirti ve bulgularda belirgin düzelme görülür.

Hastalığın teşhisi için fiziki muayene, laboratuvar testleri, kemik yoğunluğu-kemik mineral ölçümü, MR, röntgen gibi birçok yöntem kullanılır.

Verdiği rahatsızlık nedeniyle bir ya da birden çok organı etkileyebilen, hastalarda büyük rahatsızlıklara ve ağrılara neden olan, kişiden kişiye farklı bulgu ve belirtiler gösterebilen bu hastalık, toplumda sıkça görülen ve genelde tedavi ile düzelebilen bir hastalıktır. Ayrıca mutlaka tedavi edilmesi, tekrarlama riski fazla olduğundan dolayı da kontrol altında tutulması gerekir. Aksi takdirde osteomalazi ciddi sağlık problemlerine neden olabilir.

Osteomalazi nasıl tedavi edilir?

Normal günlük Ca+2 gereksinimi 800 mg, D-vitamini gereksinimi ise 400-800 İU kadardır. Bir bardak sütte 250 mg, 1 kâse yoğurtta 400mg, 1 dilim peynirde 200mg kalsiyum bulunmaktadır. Birçok yetişkin, günlük 500 mg’ın altında kalsiyum almaktadır. Kalsiyum ihtiyacı ergenlikte, hamilelikte, emzirme döneminde ve menopozdan sonra artmakta günlük 1000-1500 mg’a çıkmaktadır. Bu yüzden; yeterince kalsiyum alamayan risk grubundaki kişilere, kalsiyum takviyesi ile birlikte kalsiyumun bağırsaklardan emilimini ve kemikler tarafından depolanmasını sağlayan D vitamini takviyesi uygulanır. Doktorunuzun önerdiği egzersizler mutlaka düzenli şekilde yapılmalıdır. Ve her şeyden önemlisi yeteri kadar sportif aktivitelerde bulunmak… Bu, spor yapılması gerektiği anlamına gelmiyor.

Günlük tempolu bir şekilde 20-30 dakika yürümek, osteomalazi riskini inanılmaz derecede azaltacaktır. Yapıtığınız iş gün boyu oturmanızı gerektiriyorsa, sandalyenize bel yastığı koyarak ve mümkünse saatte bir yerinizden kalkıp 5'er dakikalık küçük yürüyüşler ağrılarınıza oldukça iyi gelecektir. Ayrıca yüzerek, osteomalazi ağrılarını hafifletmek de mümkün…