Sarkoidoz sinsi gelir

Sarkoidoz 100 yılı aşkın bir süredir tanınıyor. Belirtileri her hastada farklı olabiliyor. Ancak efora bağlı nefes darlığı hemen hepsinde ortak şikayet. Nedeni hala tam olarak bilinmeyen hastalığın, kalıtsal yatkınlığı olan kişilerde çevresel faktörlerin de etkisiyle ortaya çıktığı düşünülüyor. Genellikle tesadüfen, akciğer filminde rastlanıyor. Tüberküloz mikrobu gibi bazı enfeksiyon etkenleri, çam ağacı polenleri, killi toprak, oksalat, berilyum, alüminyum, zirkonyum ve talk gibi dış etkenler suçlanıyor.Sarkoidoza kimlerde daha sık rastlanır?Sarkoidoz, genellikle 20-40 yaş arasında ve daha çok kadınlarda görülür.Hastalığın belirtileri nelerdir?Teşhis konduğunda hastaların yaklaşık üçte ikisinde herhangi bir belirti bulunmuyor. Başka bir amaçla akciğer filmi çekildiğinde rastlantısal olarak tanı konur. Vücutta her organ tutulabilse de en sık etkilenen organlar akciğerler. Hastaların yüzde 90'ında akciğer tutulumu mevcut. Belirtiler kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterir. Özellikle eforla gelen nefes darlığı, kuru öksürük, bazen balgam, kan tükürme, göğüs ağrısı, ateş, halsizlik, iştahsızlık ve kilo kaybı görülebilir. Deri tutulumu olanlarda bacakların ön yüzlerinde ağrılı, kırmızı şişlikler ve yüzde morumsu lekeler bulunabilir. Görme bulanıklığı, gözlerde yaşarma ya da kuruma, batma hissi, kızarıklık olabilir. Daha ender olarak glokom (göz tansiyonu) ya da katarakt gelişebilir. Bazı hastalarda göz tutulumu ilk bulgu olabilir. Daha az sıklıkta kalp tutulumuna bağlı ritm bozuklukları, karaciğer, dalak ve lenf bezi büyümesi, böbrek yetersizliği ve/veya böbrek taşları, beyin tutulumu ve yüz sinirlerinde felçler, duyma kaybı, baş dönmesi, burun akıntısı, koku alamama, burun kanaması, iskelet sisteminin tutulmasıyla eklem ağrıları, el ve ayaklarda ağrılı kistler de görülebilir.Sarkoidoz bulaşıcı mıdır?Kişiden kişiye bulaşmaz.Tanı nasıl konur?En önemli tanı araçlarından biri akciğer filmi... Sarkoidozun evrelenmesi, akciğer filmi bulgularına göre yapılır. Akciğer filminde lenf bezlerinde büyüme, akciğer dokusunda iltihaplanma saptanabilir. Nadiren akciğerlerin etrafını saran zarın içinde sıvı birikimi olur. Bilgisayarlı tomografi de tanıda kullanılabilecek yararlı bir görüntüleme yöntemi. Kesin tanı, bronkoskopi veya lenf bezleri ya da tutulan organların biyopsisiyle konur. Solunum fonksiyon testleri, bazı kan tetkikleri ve sintigrafi de tanıda yardımcıdır.Tedavisi nasıl yapılır?Sarkoidozun tedavisinde en etkili ilaç kortizondur. Ancak bazen (özellikle gençlerde) tedavisiz de düzelebildiğinden, kortizon tedavisi gerçekten gerekli hastalarla sınırlandırılmalı. Herhangi bir yakınması ve solunum fonksiyon bozukluğu olmayan hafif vakalar, 3-6 ay boyunca izlenir. Bu süre zarfında hastanın şikayeti olmazsa, hastaya tedavi verilmez ve iki yıl boyunca sadece izlenmeye devam edilir. Göz, merkezi sinir sistemi, kalp gibi kritik organların tutulumunda kortizon tedavisi şarttır. Akciğerlerde lenf bezi büyümesi tek bulguysa, kortizon tedavisi gereksiz. Ancak nefes darlığı ve öksürük gibi yakınmalar varsa tedavi verilir. Olumlu yanıt alınan hastalarda kortizon düzeyi yavaş yavaş azaltılarak 8-12 ay kadar sürdürülür. Ağır vakalarda tedavi 1,5 yıla kadar uzatılabilir. Kortizon tedavisine yanıt alınmayan hastalarda bağışıklığı baskılayıcı çeşitli ilaçlar kullanılabilir.Mesude Erşan - Hürriyet