Şampuanlar Saç Dökülmesini Engeller mi?

Saç dökülmesinin önlenmesi için bu durumu yaşayan pek çok kişi sorunun sebebini anlamak yerine "Bir hap yutalım geçsin" şeklinde ‘kesin ve mucize bir ürün’ arayışında oluyor ve bu uğurda gösterdiği çabayı "Denemediğim şampuan kalmadı" olarak tanımlıyor. Ancak saç dökülmesinin önlenmesinde %80-90’ı su olan şampuanlar maalesef bir çözüm olmuyor!

"Bir kere bir şampuan kullanmıştım saç dökülmem geçti", "Saçım döküldüğünde bir yağ karışımı kullandım dökülmem durdu", "Saçımı sıfıra vurdum bir daha dökülmedi" vb. cümleleri mutlaka duyarsınız. Ancak maalesef ‘Ben denedim oldu’ tecrübeleri üzerinden genel fayda getiren bilimsel çözümlere ulaşılamamaktadır.

İşte bu noktada şunu anlamak gerekiyor saç dökülmenizin sebebi nedir? Sebebi genetik yakınlık mı, bir sağlık sorunu mu, demir eksikliği mi, beslenme yetersizliği mi, kilo kaybı mı, bir ilaç kullanımına mı bağlı?

Saç dökülmesinin sebebi bulunup tedavi edilmeli

Saç ve saç derisi problemlerini tetikleyen pek çok faktör olabilir. Saç sağlığı uzmanları, saçı etkileyen faktörleri tanımlar ve sizi en iyi sonucu alabileceğiniz bakım yöntemlerine yönlendirebilir. Saç ekimi uzmanı yaklaşık 1 saat süren saç analizi, detaylı soru-cevap, saç ve saç derisinin elle ve mikroskopla incelenmesi, saç dökülmesini analiz eder.

İlk bilinmesi gereken saçın her gün bir miktar dökülmesinin normal olduğudur. Saç eskisini atarak ve yenisini yerine koyarak yenilenmektedir. Ancak bazen dökülme sayısı bilimsel olarak normal kabul edilen günlük 80-120 telin üzerine çıkabilir. Burada tespit edilmesi gereken, bu artan dökülme geçici midir, yani bir süre sonra saçların dökülmesi azalıp saç eski yoğunluğuna gelecek midir yoksa dökülme sonrası saçta kayıp mı yaşanacaktır?

Saç dökülmesinin ‘geçici’ olarak arttığı, saçın kendiliğinden 4-6 ay içinde iyileşme göstereceği bilinen geçici dökülme sebepleri olarak tanımladığımız durumlar vardır. Geçici, kısa dönemli saç dökülmelerine “telogen effluvium” denir.

Aşağıda sıralanan sebeplerle oluşan dökülmelerde saç iyileşecektir.

-2-4 ay önce yaşanan bir sağlık sorunu: ateşli geçen soğuk algınlığı, geçirilen ameliyat, yüksek doz ve sık anti-biyotik kullanımı, kansızlık bulgusu, doğum veya düşük yapma.

-2-4 ay önce verilen 3-5 kilo veya kısa süreli hızlı kilo kaybı, kötü ve proteinden eksik ve yetersiz beslenme.

-2-4 ay önce kullanılmaya başlanan bazı ilaçlar: Tansiyon ilaçları, epilepsi ilaçları, anti depresanlar, doğum kontrol hapı, kolestrol ilaçları, hormon replasman ilaçları, sivilce ilaçları vb.

-2-4 ay önce psikolojik olarak zorlayan stresli bir süreç: sınava hazırlık, sevgiliden ayrılma, işini kaybetme, yakının kaybetme, askere gitme.

-2-4 ay önce fiziksel olarak zorlayan bir durum-mesaili geçen iş yoğunluğu, uykusuz geçirilen geceler, askerlik, yeni bir şehre yerleşme, taşınma vb.

Tüm bu durumlar sonrasında 2-3 ay süreyle saç dökülmesinin arttığı görülebilir. Burada bilinmesi gereken bugün dökülerek elimize gelen saçlar -özel bir sebep olsun olmasın- aslında 2-4 ay öncesinde büyümesi durmuş ve kökünden ayrılmış olan saçlardır. Kimyasal işlemlerle yanan ve kopan, saç kıran ve kanser tedavileri sonrasında oluşan kayıplar hariç.

Yani saç aynı gün kullanılan bir ürün -şampuan, boya, krem, losyon- sebebiyle dökülmez. Normal büyüme ve uzama sürecini tamamlayan tüm saçlar belirli bir süre uzadıktan sonra dökülerek yenilenir. Yukarıda sıralanan sebepler saçın büyüme evresini sekteye uğratarak saçın zamanından erken dökülmesine sebep olmakta bu nedenle saç dökülmesi sayıca artmaktadır.

Saç dökülmesini durduran şampuan var mı?

Şimdi gelelim ‘Bazı saçların X şampuanla nasıl iyileştiğine’. Biz, o şampuan, bu yağ, bu tonik diye deneme yaparken 3 ay sonra saç dökülmesi çoğu zaman kendiliğinden düzeldiğinde o dönem hangi ürünü kullanıyorsak ‘O ürün bana iyi geldi’ diye düşünürüz. İşin özü zaten saç dökülmesi geçecektir, burada saçın iyileşmesi için gereken zaman tamamlandığında saç kendiliğinden toparlamaktadır. Ürün kullanılması kişiyi bu konuda bir şey yaptığı yönünde rahatlatıyorsa, bu durum da iyileşmesini hızlandıracaktır.

Elbette tüm saç dökülmeleri geçici değildir. Kimi kişi saç dökülmesini stresten, mevsim değişiminden diye tanımlarken aslında daha ciddi sorunlar yaşadığını da fark etmeyebilir. Saç dökülmeleri günlük olarak 120 telin üzerinde seyrediyorsa, saçta hacimsel bir azalma veya bir bölgede açılma yaşanıyorsa ve dökülme 6 ay üstü süre bu şekilde devam ediyorsa daha detaylı araştırmalar yapmak gerekir.

Hatırlamamız gereken en önemli şey saç içerden beslenir, dışarıdan desteklenir. Saç sağlığı için vücut sağlığının iyi olması kadar bakım desteğinin de fark yarattığını bilmektir.

Saç Bilim Dalı Uzmanı Serap Öztürk Niya