Sağlığımız Hakkında 8 “Hurafe”

Hemen hepimiz hastalandığımızda kimi zaman doktora başvurmak yerine çözümü eş dostun tavsiye ettikleri önerilerde arıyoruz. Ancak kulaktan dolma önerileri uygulamaktan kaçınmak ve her sağlık sorununda doktora başvurmak çok önemli. Çünkü toplumda sağlıkla ilgili ‘doğru’ bilinen bu tür ‘yanlışlar’ tedavide gecikmelere, hatta ciddi sağlık sorunlarına bile yol açabiliyor. Peki nedir bu hurafelerin doğrusu? Aile Hastanesi’nden İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ahmet Uslu, sağlığımız hakkında toplumda yerleşmiş olan ‘yanlış’ bilgilerin ‘doğru’larını sıraladı.

1.YANLIŞ: İnsülin, tansiyon, astım vb. ilaçlar bağımlılık yapıyor: Diyabet, astım, tansiyon ve kalp ilaçları bağımlılık yapmazlar. Bu grup ilaçlar uzun süre, çoğunlukla da ömür boyu kullanmayı gerektiriyor. Zaten bu tür ilaçları düzenli kullanıyor olmak hastalıkların oluşturacağı olumsuzluklardan korunmak için gereken bir durum.Tereyağı zararlı değildir, istediğin kadar yiyebilirsin: Hem lezzetli hem de sağlıklı olduğu için yemeklerimde tereyağı kullanmayı tercih ediyorum. Kuşkusuz bu cümleyi pek çok kişiden duymuşsunuzdur. Sanılanın aksine besin değeri yüksek olmasına rağmen çok yoğun oranda ağır zincirli ve doymuş yağlar içermesi nedeniyle tereyağının damar sertliğini artırma olasılığı yüksek. Dolayısıyla sık veya aşırı tüketilmesi kalp sağlığını olumsuz yönde etkileyebiliyor.

2.YANLIŞ: Tereyağı zararlı değildir, istediğin kadar yiyebilirsin: Hem lezzetli hem de sağlıklı olduğu için yemeklerimde tereyağı kullanmayı tercih ediyorum. Kuşkusuz bu cümleyi pek çok kişiden duymuşsunuzdur. Sanılanın aksine besin değeri yüksek olmasına rağmen çok yoğun oranda ağır zincirli ve doymuş yağlar içermesi nedeniyle tereyağının damar sertliğini artırma olasılığı yüksek. Dolayısıyla sık veya aşırı tüketilmesi kalp sağlığını olumsuz yönde etkileyebiliyor.

3.YANLIŞ: Vitamin ve mineral takviyesi almak hastalıklara karşı bağışıklığı güçlendiriyor, hastalanmayı önlüyor: Bu tarz takviyelerin enfeksiyon kökenli hastalıkları önlediği sadece bir şehir efsanesi. Bunlar zindelik ya da enerji sağlamıyor. Vitamin ile mineralin eksikliği söz konusu olduğunda dışardan alınması gereken durumlar olabiliyor (Bazı sistemik hastalıklarda, kalıtsal bazı durumlarda beslenme yetersizliklerinde vb durumlarda). Ancak dengeli ve düzenli besleniyor, güneş ışığından yeterince faydalanıyorsanız, vitamin eksikliği pek alışılmış bir durum olmuyor.

4.YANLIŞ: Hastalandığımızda terlemek için kalın giyinmeli ve üstümüzü örtmeliyiz: Soğuk algınlığı, grip ya da ateşli hastalıklarda sıkça yapılan ve hastalığın iyileşme süresini kısalttığı düşünülen bu uygulamanın aksine, hastaların ateşlendiklerinde ılık duş almaları ve çok kalın giyinmeden istirahat etmeleri gerekiyor. Ayrıca terlendiğinde sık çamaşır değiştirmek şart. Çünkü kalın giyinmek ateşi daha da artırarak hastanın bitkinleşmesine yol açıyor.

5.YANLIŞ: İshal olduğunuzda kahveye limon sıkıp içmek ya da kola içmek iyi gelir: İshalin farklı sebepleri ve farklı tedavileri olsa da, temel yaklaşım aynıdır. Hastanın kaybettiği sıvı miktarını karşılayacak kadar sıvı alması gerekiyor. Ne enfeksiyon kökenli ne de gıda zehirlenmesine bağlı ishallerde limon-kahve ya da kola içmenin iyileşme üzerine etkisi bulunmuyor. Zaten gıda zehirlenmesi gibi bir duruma bağlı ishal 2 günden fazla sürmüyor. Enfeksiyonlarda ise kimi zaman antibiyotik ihtiyacı olsa da çoğunlukla gereksiz oluyor.

6.YANLIŞ: Sarımsak, limon ve greyfurt suyu tansiyonu düşürüyor: Yapılan büyük çaptaki çalışmalarda; bu gıdaların tansiyonda anlamlı bir düşme yaptığı saptanmamış. Tansiyonu yükseldiğinde bu gıdaları alan ve bu nedenle tansiyonunun düşeceğine inanan bir kişide; psikolojik olarak rahatlamayla, tansiyon yüksekliğine yol açan hormonların salgısında azalma tansiyonun biraz düşmesinden bahsedilebilir. Fakat bu ciddi tansiyon hastalığında etkili olmuyor ve tansiyon ilaçlarının yerini asla alamıyor. Ve daha da önemlisi eğer kullanılan kolesterol ya da tansiyon ilaçları varsa, bu başka problemlere de yol açabiliyor.

7.YANLIŞ: Kupa çekme, sülük yapıştırma ve benzeri uygulamalar pek çok hastalığa iyi geliyor: Bu tür uygulamalar hijyen ve sağlık kurallarına uyulmadığında çok ciddi sağlık problemlerine yol açabiliyor. Vücuttan kirli kanı uzaklaştırmak sadece bir hayal ürünü. Bir yer kesilse de, çizilse de kan vücuttan kan olarak çıkıyor ,süzülüp toksik maddelerden arınamıyor. İnsanoğlu vücuttaki kirli kanı temizlemek üzere kalp-akciğer makinelerini, diyaliz makinelerini vb. teknik gelişmeleri bulmuş ve geliştirmeye de devam ediyor.

8.YANLIŞ: Grip ve soğuk algınlığında antibiyotik kullanmak gerekiyor: Grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklara virüs denen canlılar neden oluyor. Bu canlılar bakteri olmadığı için antibakteriyel ilaçlarla yok edilmeleri mümkün değil. Ancak mikrobik durumlarda kullanılması gereken antibiyotiklerin bu denli gelişigüzel kullanılması mikropların bu ilaçlara direnç geliştirmesine neden oluyor. Bu da ihtiyaç duyulduğunda kullanılması gereken antibiyotiklerin etkisiz kalmasına yol açabiliyor.