Rüyalar kişiliği ele veriyor

Korkudan kocaman olan gözlerini kapıya çevirdi... Birisi kapısını zorluyor, açmaya çalışıyordu. Evde tek başınaydı ve yardım isteyecek kimse yoktu. Yine de kendini zorladı ve belki duyan olur umuduyla çığlık attı. Gözlerini açtığında hâlâ kendinde değildi. Oda boş, kapı ise kapalıydı. Yavaş yavaş kendine geldiğinde anladı gördüklerinin rüya olduğunu...Hepimiz, her gece değişik dünyalarda uzun gezintilere çıkıyoruz. Elbette büyük bölümünü anımsamıyoruz ama yüzyıllardır bu rüyaların sırlarını çözmek için uğraş veriyoruz... Bilim adamları, psikologlar, psikiyatrlar, nörologlar rüyanın sırlarını çözmek için yüzlerce araştırma yaptılar, yapıyorlar da...Hayatımızın yaklaşık üçte biri uykuda geçiyor. 60 sene yaşayan biri 20 yıl uyuyor, bu sürenin de 5 yılı rüyada geçiyor. Rüyaları bilimsel olarak ilk değerlendiren psikiyatr Freud'un, "Bütün rüyalar, gizli kalmış uçsuz bucaksız arzuları simgeler. Ve her rüyanın ardında cinsel sebepler gizlidir" sözleri dikkat çekiyor...Bilinçaltı ortaya çıkıyor!Peki günümüz uzmanları rüyalara nasıl yaklaşıyor? Çapa Tıp Fakültesi Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Sedat Özkan sorularımızı yanıtladı...Rüya nedir? Merkezi sinir sistemi ve biyolojik yapısı gelişmiş insanda yaşanan hem nörofizyolojik hem de psikolojik bir olgudur. Uykunun belli bir dönemindeki algısal yaşantı olarak da tanımlanabilir. Rüya bir sağlık işaretidir ve tüm insanlar mutlaka rüya görür.Freud rüyaya nasıl yaklaşıyor? İnsan kişiliğinin gelişiminde alt (yemek, içmek, sevişmek gibi içgüdüler) ve üstbenliğin (sosyal yaşam, toplumsal değerler, sorumluluklar) çatışması söz konusudur. İçgüdüler kendini ifade etmek isterken, üst benlik onları bastırır ya da dengelemeye çalışır. Freud'a göre bastırılan duygular bilinçaltına itilir. Bu duygular, üstbenlik baskısının kalktığı uyku sırasında ortaya çıkar. Bu, rüyadır..."Rüya geleceği söylemez"Rüya geleceğin habercisi olabilir mi?Rüyalar, kişinin iç yaşantısı, duyguları, bilinçaltına ilişkin ipuçları verir. Ama o kişi ya da toplumun geleceğine ilişkin ipucu veremez. Bunu yapmaya çalışmak şarlatanlıktır.Ruhsal rahatsızlıkların tespit ve tedavisinde kullanılabilir mi?Rüyalar bastırılmış duygular hakkında hekim ve terapistlere ipuçları verir. Rüyalar özellikle geçmişteki örseleyici yaşantıların etken olduğu rahatsızlıklar, travma sonrası streste (deprem, yakınların kaybı, kaza, tecavüz) tanı ve tedavide yardımcı bir yöntem olarak kullanılabilir. Rüya, başlı başına tedavi edicidir.Psikiyatr Carl Gustav Jung, rüyalara nasıl yaklaşıyor?Jung'a göre, on binlerce senelik evrimimizden gelen, insana özel kolektif bilinçaltı var. Bu, rüyalara yansıyarak semboller oluşturmuş.Atalarımızın yaşadıklarını hissedip rüyamızda mı görüyoruz?Hiç yılan görmemiş biri rüyasında yılan görünce korkar. Jung bunun geçmişteki korkudan kaynaklandığını söylüyor. Yüz bin sene önceki insanın yaşadığı korku, zaaf, özlem ve içgüdüler varlığını sürdürüyor.Bebeklerin rüya görmesi bu teoriye bağlanabilir mi?Bizim bir sözel, bir de görsel dilimiz var. Bebek sözel dünyası gelişmediği halde rüya görür. İlk insanların gördüğü rüyalarla, bebeklerin rüyaları arasında benzerlik, bağlantı var.Bugün Freud ve Jung'un sembollerine göre rüyaları açıklamak mümkün mü?Her ikisi de teorilerinde, sosyoloji ve toplumsal faktörlere yeterince yer vermemiş. Bugün milyonlarca dış uyaran var. Televizyon da rüyaları etkileyebilir. Onun için açıklayamayız.1 gecede 7 rüyaRüya ile ilgili nörologların yaklaşımı konusundaki sorularımızı da Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Uyku Bozuklukları Birimi sorumlusu Prof. Dr. Hakan Kaynak yanıtladı:Rüyayı uykumuzun hangi evresinde görürüz?Yapılan araştırmalar, uykunun sakin uyanıklık, 4 evreden oluşan NonREM ve REM dönemlerinden oluştuğunu ortaya çıkardı. Rüya dönemi de denilen REM'de hızlı göz küresi hareketleri oluşur. Rüyaların yüzde 80 - 90'ı da bu dönemde görülüyor.Bir gecede ne kadar rüya görürüz?Gece boyunca uykuda 5 ila 7 kez rüya görürüz. 8 saatlik bir uykuda yaklaşık 2 saatimiz rüyayla geçer. REM döneminde uyandırılan kişilerin, rüyalarının yüzde 80'ini anlatabildiği görüldü. Derin yavaş uykuda uyandırılanların ise yüzde 17'sinin rüya gördüğü belirlendi.Rüyalarımızı neden hatırlamayız?Hatırlamak için rüyada uyanmak gerekli. Uyanmadan, başka bir uyku evresine geçildiğinde görülen rüyalar hatırlanmaz.Rüyaları hatırlamak iyi uyku belirtisi mi?Aksine, REM döneminde sık uyanmanın ve kötü kalitede bir uykunun belirtisi.Semboller ve anlamlarıPsikiyatr Sigmund Freud ile öğrencisi Carl Gustav Jung'a göre rüyalarda görülen semboller ve anlamları şöyle...FREUD• Ağaç: Sabit fikirlilik. Ağaç gövdesi erkeği, dalları kadını simgeler• At: At cinsel istek, ata binmek karşı cinse dokunma isteği• Böcek: Bilinçaltı cinsel istek• Çanta: Güzelse ruhsal rahatlık ve cinsel doyum• Çiçek: Bekaret, bekaretle ilgili problemler• Dağ: Korunma, rahatlama arzusu• Diş: Kadın görüyorsa çocuk arzusu. Dişler dökülüyorsa bilinçaltı kendini cezalandırma• Düşmek: Moral bozukluğu• Eski sevgili: Eskiye özlem• Ev: Korunma isteği, sıcaklık• Hava: Havanın durumu ruh halini yansıtır• Hırsız: Korku• Kuş: Erkek cinselliği• Manzara: Sevilen kişinin özlemi• Mezar: Geçmişe duyulan özlem• Otomobil: Cinsel istek, otomobil duruyor veya benzini bitmişse cinsel isteksizlik• Ölmek: Başkalarına karşı suçluluk duygusu• Para: Her konuda güçlülük• Seyahat: Kendi ayakları üzerinde durma isteği• Sınav: Eski günlerin özlemi• Silah: Kızgınlık• Su: Kişinin geriye dönme isteği, annesinin yanında güvende olma istemi• Şeytan: Kadın için cinsel istek• Tren: Aile temsili• Tuvalet: Cinselliği çirkin bulma...• Uçmak: Gençler görüyorsa cinsel istek• Yılan: Cinsel yaşamda mutsuzlukJUNG• Ağaç: Kökler bilinçaltını, gövde şuuru anlatır• At: Beyaz at pozitif enerji, siyah at gücün tükenmesi• Böcek: Uçuşuyorsa, karmaşık düşünceler• Çanta: Çantayı kaybediyorsanız kişiliğinizle ilgili soru işaretleri• Çiçek: Ruh, erdem, güzellik• Dağ: Problem• Diş: Gençliği ve gücü kaybetme korkusu• Düşmek: Kararsızlık• Eski sevgili: Bir parçanın geçmişte kalması• Ev: Kendini arama• Hava: Elde ettiklerinden memnun olmama• Hırsız: Gizli kalmış yönleri ortaya çıkarma arzusu• Kuş: Büyük idealler• Manzara: İç dünyamız• Mezar: İçindeki duyguların ölmesi• Mücevher: Ruh zenginliği• Otomobil: Güzelse kendine güven; frenle ilgili sorun otokontrol, motorla ilgili sorun enerji dolu bir yaşam• Ölmek: Hayattaki değişiklik• Para: Kendine güvensizlik• Sınav: Hayata atılma korkusu• Silah: Kadın görüyorsa cesareti, çocuk görüyorsa büyümeyi temsil ediyor• Su: Kadınlara özgü yaşam ve aşk• Şeytan: İyi ve kötünün içimizdeki savaşı• Tren: Psikolojik değişim• Tuvalet: Heyecan, yapılması gereken işler• Uçak: Duygusal ilişki özlemi• Uçmak: Ruhsal yönden rahatlama isteği• Yılan: Tehlike