Polikistik Over Nedir, Nasıl Anlaşılır? Polikistik Over Sendromu Belirtileri ve Hamilelik Etkileri

Son zamanlarda ne yazık ki sık sık karşımıza çıkan polikistik over sendromu hakkında tüm merak edilenleri Doç. Dr. Nermin Köşüş anlattı...

Polikistik over nedir, neden olur?

Plikistik over tam olarak nedeni belli değildir. Ancak genelde ailesel yatkınlık vardır. Yani ailede kadınlarda benzer bulguları olanlar vardır. Ailenin kadınlarında tüylenme, yumurtlama bozuklukları, gebe kalamama ve adet düzensizlikleri gibi sorunların hepsi veya bir kısmı farklı kombinasyonlar halinde bulunabilir. Farklı bireylerde farklı bulgular görülebilir. Ama ana neden hormonal bozukluktur. Bu sorunlar kilo alımıyla daha da şiddetlenebilir. Bu ailelerde şeker, tansiyon hastalıkları ve obezite daha sık görülür.

Polikistik over sendromunun diğer bir nedeni insülin fazlalığı olabilir. Özellikle kilosu fazla olan hastalarda insülin miktarı artar. Aşırı insülin yumurtalıklardan aşırı androjen yani erkeklik hormonu üretilmesine neden olup, tüm hormonal dengeyi ve yumurtlamayı bozabilir.

Bazı hastalarda ise beyinden salgılanan yumurtalıkların çalışmasını kontrol eden GnRH hormonun anormal salgılanması söz konusudur. Bunların biri veya hepsi bir arada bulunabilir.

Polikistik over nasıl anlaşılır?

Polikistik over tanısı için yapılacak tek bir test yoktur. Birkaç test ya da bulgu değerlendirilerek tanı konur. Öncelikle hastanın şikayetleri ve bulguları gözden geçirilerek bunu açıklayacak başka bir sorun olup olmadığına bakılır. Bunlar:

• Aile hikayesi alınır. Ailesinde, akrabalarında benzer sorunları olan kadınlar var mı diye araştırılır.
• PKOS tanısında hastanın öncelikle adet düzeni hakkında sorgulama yapılır. Adet düzensizliği, adet görememe, geç adet görme, gebe kalamama vb. durumlar araştırılır.
• Kozmetik sorunlar üzerinde durulur. Aşırı tüylenme, sivilcelenme, saç dökülmesi, epilasyon yaptırma, vücudun belli bölgelerinde renk değişiklikleri vs. var mı diye bakılır.
• Hastanın boyu-kilosu ölçülür, tansiyonuna bakılır, vücut kitle indeksi hesaplanır.
• Evli olanlara jinekolojik muayene yapılıp smear testi (rahim ağzı kanserinin tarama testi) yapılır. Genital organlarda bir sorun olup olmadığı gözden geçirilir.
• Ultrason yapılarak özellikle rahim duvar kalınlığı ve yumurtalıkların büyüklüğü ve yapıları değerlendirilir.
• Bazı kan testleri yapılır. Hastanın yaşına bağlı bu testler değişebilir. Hormon seviyeleri, kan şekeri, kan yağları ve şeker yükleme testleri yapılır.

Polikistik over belirtileri nelerdir?

Polikistik over sendromunda farklı şikayetler ve semptomlarla hastalar başvurabilir. Ancak tanı koymak için aşağıda belirttiğimiz 3 bulgudan en az 2’sinin bir arada olması gerekir. Bunlar:

• Yumurtlama bozuklukları ve adet düzensizlikleri
• Aşırı androjen yüksekliğine bağlı şikayetler: Androjenlerin (testesteron gibi) yani halk arasındaki deyimle “erkeklik hormonlarının” kan testlerinde yüksek çıkması yada vücutta aşırı tüylenme, sivilcelenme olması, bazı kadınlarda aşırı saç dökülmesi olması.
• Ultrasonda polikistik overlerin görülmesi

Polikistik over sendromunun hamilelik üzerinde etkisi

Polikistik over sendromu olan gebeliğe her zaman engel değildir. PKOS hastalarının gebelik durumu hastanın yumurtlama durumuna bağlıdır. Eğer bu hastalarda yumurtlama oluyorsa, bu seyrek bile olsa kendiliğinden gebe kalma şansları vardır. Ancak bazı hastalarda yumurtlama hiç olmaz veya çok seyrek olur. Bazılarında da beraberinde başka sorunlar da bulunabilir. Böyle hastalarda tedavi uygulanarak gebelik elde edilir. Bu nedenle çocuk isteyen PKOS olan kadınların umutsuzluğa kapılmaması, öncelikle yumurtlama durumunun değerlendirilmesi için bir jinekoloğa muayene olması gerekir.