Güncelleme Tarihi:
Pelit ağacı çoğunlukla meşe palamudu olarak bilinir ve Türkiye'de yaygın olarak rastalanan ağaç türlerindendir.
Pelit Ağacı Nedir? Pelit Ağacı Hakkında Bilgi
Pelit ağacı, kayıngiller familyasına ait olan çok yıllık bir ağaçtır. Yaklaşık 5 yıl içinde meyve vermeye başlayan pelit ağacı, bulunduğu yöreye göre farklı isimlerle anılabilir. Türkiye'de Karadeniz Bölgesi'nin çok yağışlı ve serin iklime sahip olması bu alanda pelit ağacının yetişmesini engeller.
Pelit ağacının fındığa benzeyen meyvesine palamut adı verilir. Palamutlar genellikle Eylül ve Ekim aylarında olgunlaşır. Aşırı olgun meyveler zamanla döküleceği için palamut toplama mevsimi genellikle Ağustos ayıyla birlikte başlar. Bir pelit ağacı 25-30 yaşlarındayken en yüksek verime ulaşır. Pelit ağacının yaprakları, kabuğu ve meyvesi ayrı ayrı birer şifa kaynağıdır. Bu nedenle eski çağlardan beri Anadolu'da tedavi amacıyla kullanılmaktadır.
Pelit Ağacı Latince İsmi
Latince adı "Quercus Ithaburensis" olan pelit ağacına yaygın olarak meşe palamudu veya palamut ağacı da denir.
Pelit Ağacı Özellikleri
Pelit ağacı ılıman iklim kuşağında yetişmeye elverişlidir. Ayrıca kurak arazilerde de yaşayabilir. Bu nedenle dünya genelinde yaygın olarak bulunur. Türkiye'de 30'dan fazla türü bulunan pelit ağacının meyvesi her türde palamut olarak adlandırılır.
Pelit Ağacı Ne Zaman Dikilir?
Palamut dikimi genellikle eylül ve ekim aylarında yapılır.
Pelit Ağacı Nerede Yetişir?
Pelit ağacı oldukça geniş bir alana yayılmış durumdadır. Anavatanı Anadolu, Irak, Suriye, İran, Pakistan, Afganistan, Lübnan ve Yunanistan olan pelit ağacı ılıman iklim kuşağındaki güneşli ve ışık alan bölgelerde rahatlıkla yetişir. Humus bakımından fakir, kumlu, kireçli, balçık topraklarda ve düşük nemli ortamlarda yaşamayı sever. Türkiye'de özellikle Marmara ve Trakya bölgesinde pelit ağacı yoğunluğu fazladır. Ancak farklı ortamlarda yaşamaya elverişli olduğu için Türkiye'deki çoğu ormanlarda pelit ağacına rastlanır.
Pelit Ağacı Nasıl Yetiştirilir ve Budanır?
Toplama evresinde toplanan palamutlardan pelit ağacı yetiştiriciliği yapılabilir. Ağustos ve eylül ayları palamut toplamak için idealdir. Sağlıklı palamutlardan dikilen pelit ağacı, nemli topraklarda her gün sulanarak yetiştirilir. Pelit ağacının sağlıklı büyümesi ve boyunun kontrolü için budanmaya ihtiyacı vardır. Ülkemizde genellikle kasım ve mart aylarında budama işlemleri yapılır.
Pelit Ağacı Yaprak Döker Mi?
Pelit ağacı kış aylarında yapraklarını döker.
Pelit Ağacı Bakımı Nasıl Yapılır?
Pelit ağacının sağlıklı büyümesi için düzenli sulamaya ve budamaya ihtiyacı vardır. Budama sayesinde verimi artar ve daha sağlıklı şekilde büyür. Sulama ise ağacın yaşaması için gerekli mineralleri almasını sağlar.
Pelit Ağacı Faydaları Nelerdir?
Pelit ağacı;
- Kabızlığa iyi gelir.
- Vücuttaki mikroplarla savaşır.
- Boğaz ve karaciğer iltihaplarına iyi gelir.
- Açık yaraları tedavi eder.
- Mide kanamasında kanamayı durdurur.
- Hemoroid sorunu için etkilidir.
- Ağız içerisinde oluşan yara ve iltihaplara iyi gelir.
- Egzama gibi cilt hastalıklarının tedavisinde kullanılır.
- Şeker hastaları için önerilir.
Pelit Ağacı Hastalıkları Nelerdir?
Uzun boylu ve dayanıklı ağaçlardan olan pelit ağacı hastalıklara karşı dirençlidir. Ancak zaman zaman yapraklarda mantar hastalıklarına ve kök çürümesi gibi kök hastalıklarına yakalanabilirler. Gövde de mantar hastalıkları olabilir. Enfekte yaprakların çıkarılması ve etkilenen bölümlerin kurutulmasıyla ağaç eski sağlığına kavuşabilir. Kök hastalıkları ise fark edilmesi zor hastalıklardan olduğu için ağaç için daha tehlikelidir.
Pelit Ağacı Ne İşe Yarar ve Nerelerde Kullanılır? Pelit Ağacı Kullanım Alanları
Pelit ağacının meyvesi ve gövdesi ayrı ayrı peyzaj, gıda, mobilya ve geleneksel tıp gibi farklı alanlarda kullanılabilir. Kalın ve sert gövde bölümleri mobilya, pencere kapı doğraması ve parke yapımı gibi alanlarda kullanılan pelit ağacı; peyzaj tasarımı için park, bahçe ve yollarda kullanılır. Oldukça dayanıklı olan pelit ağacı; köprü, iskele ve gemi yapımında kullanılır. Yakacak odun olarak ve hoş kokulu parfümlerde de pelit ağacı kullanımı yaygındır. Pelit ağacının meyveleri kurutularak veya ezilerek toz halinde tüketilebilir, çeşitli ilaçlarda kullanılabilir. Palamut ezilerek kahve haline getirilip tüketilebilir.