Obezitenin Vücudumuza ve Sağlığımıza Etkileri

Obezite nedir ?

Obezite, vücudumuzda aşırı miktarda yağ birikmesidir. Bir başka tanımlama ise vücuda alınan enerjinin harcanandan daha fazla olması durumudur. Dünya Sağlık örgütü verilerine göre, 2017 yılı itibari ile dünyada yaklaşık 2 milyar kişi obezite ile mücadele etmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2015 yılı araştırmasına göre; ülkemizde her 5 kişiden birisi obez. Obezite oranları erkeklerde %15, kadınlarda ise %24 dür.

Obezitenin nedenleri nelerdir?

Yanlış ve düzensiz beslenme alışkanlıkları, hormonal hastalıklar, yetersiz fiziksel aktivite, genetik etmenler, kullanılan ilaçlar, psikolojik faktörler ve sosyo-ekonomik faktörleri sayabiliriz.

Obezite nasıl sınıflandırılır ?

Obeziteyi sınıflandırmak için Vücut Kitle İndeksi VKİ oranı (BMI; Body Mass Index) kullanılmaktadır. Bu oran kişinin kilosunun, boyunun karesine bölünmesi ile elde edilen orandır. Dünya Sağlık Örgütü’nün sınıflandırmasına göre obezite şu şekilde sınıflandırılmaktadır.

Obezitenin vücudumuza etkileri nelerdir ?

Obezitenin vücudumuzdaki bütün sistemler üzerine önemli negatif etkileri vardır. Bunlar;

Yüksek tansiyon

Tip 2 Şeker hastalığı

Yüksek kolesterol değerleri (Total kolesterol ve LDL)

Düşük iyi kolesterol değerleri HDL

Yüksek kan lipid oranları

Uyku apnesi ve uyku bozuklukları

Metabolik Sendrom

Koroner kalp hastalığı

İnme

Safra kesesi hastalıkları

Eklem rahatsızlıkları

Depresyon ve anksiyete

Hayat kalitesinde düşüklük

Başlıca meme ve kalın bağırsak olmak üzere belirli kanserlerin görülme sıklığında artış olarak sıralanabilir. Tüm bu sebeplerden dolayı obez hastalarda ölüm oranı artmıştır. Obez kişiler normal kilolu kişilere göre ortalama 10-12 sene daha az yaşarlar.

Obezitenin yaşam kalitesine etkisi nedir ?

Obezitede yaşam kalitesi ciddi olarak bozulmuştur. Obezite, fiziksel hareketinizi kısıtlar, yaygın vücut ağrılarına ve yorgunluğa sebep olur. Amerika’da yapılan bir çalışmada morbid obez kadınların normal kilolu kadınlara göre 4 kat daha fazla depresyona girdikleri tespit edilmiştir.

Yapılan çalışmalarda, psikososyal uyum ile kilo arasında direk ilişki saptanmış ve kilo kaybı ile hayat kalitesinin arttığı kesin olarak ortaya konulmuştur.
Obezite ameliyatı geçiren hastaların %95 inin hayat kalitesinin arttığı ortaya konulmuştur.

Obezite tedavi edilebilir ve geri döndürülebilir bir rahatsızlıktır. Günümüzde 3 temel tedavisi vardır. Bunlar;

1. İlaç tedavisi

2. Diyet ve egzersiz

3. Obezite Cerrahisi

Obeziteden korunmak için temel olarak daha az gıda tüketmek, yağlı, karbonhidrattan zengin yüksek kalorili gıdalardan uzak durmak ve düzenli egzersiz yapmak gerekir.

Toplumda bu kadar yaygın olduğu göz önününe alındığında, diyet ve egzersizin çok yetersiz kaldığı açıktır. Yapılan çalışmalar göstermiştir ki morbid obezite tedavisinde cerrahi dışı yöntemlerle kalıcı kilo verme oranı %2 civarındadır. Günümüzde morbid obezitenin kalıcı ve kesin tedavisi cerrahidir.

Obezite cerrahisi nedir? Kimlere uygulanabilir?

Obezite cerrahisi (bariatrik cerrahi) obeziteyi gidermek amacı ile yapılan cerrahi müdahalelerin tamamına verilen isimdir. Obezite cerrahisi;

VKİ >40 kg/m² üzerinde olan tüm morbid obez kişilere,

VKİ 35-39.9 kg/m² arasında ve eşlik eden yandaş hastalıklara(şeker hastalığı, diyabet, yüksek tansiyon, uyku sorunları, eklemlerle ilgili sorunlar, depresyon, cinsel işlev bozuklukları) sahip olan kişilere,

En az 3 yıldır obezite olan ve minimum 6 aylık 2 diyet programı uygulamış kişilere uygulanabilir. 

Obezite cerrahisi kimlere uygulanamaz?

Anestezi uygulamasının çok riskli olduğu 'kontrolsüz sistemik hastalığı' mevcut olan kişilere

Hayatı boyunca diyeti hiç denememiş olanlara

Yapılacak işlemleri anlayamayacak ölçüde zihinsel problemi olanlara

Sosyal yönden yalnız, ev ortamı desteği alamayacak olanlara

Tedavi gerektiren psikiyatrik sorunu olan kişilere

İlaç, alkol veya madde bağımlısı olanlara

Tümüyle hareketsiz hastalara

Ergenlik çağından küçük ya da 70 yaşından büyük olanlara uygulanamaz. 

Obezite cerrahisi riskleri Ve zararları

Obezite ameliyatlarının risklerini kabaca 2 şekilde sınıflandırabiliriz. Anesteziye bağlı oluşabilecek risklerin içinde olduğu tüm ameliyatlarda geçerli olabilen genel risklerdir. Bunun dışında obezite cerrahisine bağlı muhtemel yan etki ve riskler mevcuttur. Genel riskler;

Anestezi: Günümüz anestezi teknolojisi ile tüm hayati bulguların anlık takibi ve gerektiğinde anlık müdahaleler ile anestezinin riskleri neredeyse ihmal edilebilecek bir düzeye (1/20 000 – 1/ 30 000) inmiş durumdadır.

Bacaklarda Pıhtı Oluşumu ve Akciğer Embolisi: Obezite (bariatrik) cerrahi riskleri arasında yer alan bacaklarda pıhtı oluşumu ve akciğerlere atması (emboli) aşırı kiloya bağlı oluşan bir risktir. Beden kitle indeksi 35 ve üzerinde olan kişilerin günlük hayatlarında mevcut olan bir risktir. Bu operasyonlar sonrasında kilo vermeye bağlı riskler azalırken ameliyat sonrasında kan sulandırıcı iğneler ve giyilen emboli çorabı sayesinde risk minimize edilmektedir.