Migrenli hayat

Doktorlara göre uzun süredir devam eden baş ağrısı genellikle kötüye işaret değil. Ancak kısa bir süre önce başlamış, tekrarlayan ve şiddetlenen ağrıların altında ciddi bir hastalık yatabilir. Migren ağrısı çoğu zaman tansiyonla karışıyor...Baş ağrıları ve migren, çok yaygın bir sorun. Türkiye'de her 16 kişiden biri migren ağrıları çekiyor. Kadınlarda bu oran 5 kişiden birine kadar iniyor. Hem iş hem özel hayatı olumsuz etkileyen migrenle ilgili olarak İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Kliniği Başağrısı Polikliniği sorumlusu Prof. Dr. Mustafa Ertaş, merak edilen soruları yanıtladı:Baş ağrısı yaygın bir sorun mu? Pratikte başı ağrımayan kimse yok gibi. Herkes hayatında herhangi bir nedenle bir kez bile olsa baş ağrısı çekmiştir. Tekrarlayan baş ağrısı oranı ise yaklaşık yüzde 90.En sık karşılaşılan baş ağrıları neler? Sinirsel baş ağrıları ve migren. Bunun dışında daha seyrek görülen baş ağrıları var. Ama baş ağrısı beyin tümörü, beyin kanaması gibi hastalıkların da belirtisi olabilir.Baş ağrısı beyinde sorunun işareti mi? İlginç bir özellik şu: Hastalar hep beyinlerinin ağrıdığını söyler. Halbuki vücudumuzda ağrı yapmayan tek organımız beynimizdir. Beyni kesip biçseniz bile ağrımaz. Kafanın içinde ağrıya yol açan beynin zarları ve atardamarlarıdır. Beyinde ağrı olabilmesi için bu zarları gerecek, itecek, iltihaplandıracak çok büyük bir şey olmalı. Küçük bir tümör, apse, kriz veya beynin içinde oluşmuş bir kanama ağır bir felç yapabilir ama hiç baş ağrısına sebep olmaz. Bu nedenle başında ağrı olduğunda hastaların hepsi beyninde bir sorun olduğundan kuşkulanır. Halbuki ağrı biz doktorları çoğu zaman rahatlatan bir durum. Çünkü ağrı beyindeki bir olumsuzluğu değil, beyin dışındaki bir olayı bize düşündürür.Genellikle başın hangi bölümü ağrır? Kafanın dışındaki her şey baş ağrısı yapabilir. Göz problemi, burun sorunu, kulak rahatsızlıkları gibi. Bu organlarla ilgili bir problem olduğunda ağrı kendi bölgesinde ortaya çıkar. Stresle gelen sinirsel ağrılar kafanın tamamında, yaygın bir ağrıya yol açar. Strese bağlı olarak başın tepesinde de bir ağrı oluşabilir. Migren ise kafanın yarısını tutar, mesela ağrı sadece başın sağ ya da sol tarafında görülür. Özellikle ense, boyun ağrısı migrene çok sık eşlik eder. Hatta migrenli hastaların yüzde 80'inin ensesi, boynu ağrır. Maalesef bu tür ağrılar çoğu kez boyun kireçlenmesi ya da boyun fıtığı yanlış teşhisi alır. Aslında boyun problemleri nadiren baş ağrıtır. Çünkü bu tür hastalıklarda kafaya giden bir sinir yok.Tansiyon da ensede ağrı yapıyor...Evet, bu yüzden migrenle karıştırılan bir diğer hastalık da yüksek tansiyon. Migren sırasında hastaların birçoğunda tansiyon yükselir. Halbuki bu kişilerin migreni yokken tansiyonları normaldir. Ama çoğu zaman büyük kısmı yüksek tansiyona bağlı baş ağrısı tanısı alır. Bu nedenle şu unutulmamalı: Bazı migrenlilerde ağrı sadece enseyle sınırlı kalabilir, migren her zaman başı tutmayabilir.Baş ağrısı ne zaman önemlidir? Ağrı ne zaman bir hastalığı haber verir, ne zaman kendisi bir hastalık olarak karşımıza çıkar? Bu soruya şu yanıtı vermek doğru: Baş ağrısı her zaman önemsenmeli. Çünkü beyindeki bir tümörün, damar balonlaşmasının veya migreninin işareti olabilir. Eğer uzun süreden beri ağrınız varsa, zaman zaman baş ağrısı ataklarınız oluyorsa bu bizi korkutmaz. Baş ağrısı krizi hafif olabilir, ya da bazen kişiyi yatağa düşürebilir. Yarım saat de üç gün de sürebilir. Ama kriz aralarında ağrı yoksa hastalığın belirtisi olma ihtimali çok düşük.Peki hangi ağrılar korkutur? Yakın zamanda başlamış, gittikçe şiddetlenen, her gün olan ağrılar bizi korkutur. Böyle bir ağrının altında beyinde ciddi bir problem çıkma ihtimali yüksek. Bu nedenle bu tür durumlarda tetkik istenmeli. Mesela baş ağrınız bir-iki hafta önce başladıysa mutlaka araştırılmalı. Bu, basit bir baş ağrısı da olabilir; ama altından sinüzit, tümör de çıkabilir.Ağrı kesicilerle geçen ağrı önemsiz mi?Hayır. Çünkü baş ağrısı neye bağlı olursa olsun alınan ağrı kesiciyle geçebilir. Eğer ağrı başka bir hastalığın habercisiyse bu ilaçları kullanmak önemli bir uyarıcıyı ortadan kaldırır. Bu yüzden özellikle tekrarlayan ve yakın zamanda başlamış, her gün gelen olan baş ağrıları için ağrı kesici yerine bir doktora başvurmak en iyisidir. Hasta bize geldiğinde göz damarlarına bakarak, baş ağrısı aşamasındayken hastalığı teşhis şansına sahip oluruz. Kaldı ki, hastanın ağrısı basit bir migren bile olsa, her gün ağrı kesici almak migreni kronikleştirir. Hastalık migren olmaktan çıkar ve ağrı kesici baş ağrısına dönüşür.Kronik baş ağrısı nedir? Kronik kelimesi, uzun zamandır var olan hastalıklar için kullanılır. Ancak baş ağrısında bu durum biraz daha farklı. Bir insanın sekiz yıldır migreni olabilir ama bu migren haftada iki kez gelirse, biz buna dönemsel baş ağrısı tanımını uygun görürüz. Kronik demek için en az üç ay, her gün ya da gün aşırı kişinin baş ağrısı çekiyor olması gerekir.Kronik ağrı neden ortaya çıkar? Eğer hafifse en önemli neden stres. Ancak şiddetliyse, ağrı her gün geliyor ve hastanın hayatını etkiliyorsa bunun yüzde 80 nedeni aşırı ilaç kullanımıdır. İlacı kullanmayı kestiğinde hasta çoğu zaman iyileşir.Gerilim tipi baş ağrısı ne demek? Başka bir ciddi sebebe bağlı olmayan ağrı tipidir. Bunlar stresten kaynaklanır. Stres her zaman baş ağrısı yapar mı? Hayır. Stres daha titiz, duygusal yapılı insanları etkileyerek baş ağrısı şikâyetine yol açar. En önemli özelliği hafif şiddette olması.Stres önemli bir migren tetikleyicisi. Stres ya da migren ağrısı nasıl ayrılır? En önemli fark, strese bağlı ağrının hafif şiddette olması. Migren ağrısı tek taraflıdır. Ama gerilim tipi baş ağrısı tüm başa yayılır, bazen başın tepesinde yanmaya yol açabilir. Migrenli hasta yürüyünce, merdiven çıkınca baş ağrısı artabilir ama stres ağrısı hareketten etkilenmez. Migrenliler, ışık ve sesten etkilenir, bazen bulantıları olur, ama bu belirtiler stres ağrısında görülmez. Migren kendini stres baş ağrısı gibi gösterebilir. Ama stres baş ağrısı migren gibi rüzgâr, parfüm kokusu, ışıktan etkilenmez. Ayrıca hamilelikte stres baş ağrısı kaybolmaz ama migren yok olur.Stres ağrılarına sık rastlanıyor mu? Ülkemizde her üç kişiden birinde stres kaynaklı baş ağrıları var. Ama bunların doktora başvurma oranı çok düşük.Stres baş ağrısı nasıl tedavi edilir? Tek bir ilacı var, o da anti-depresanlar. Eğer stres baş ağrısı 10 gün sürüyor, ya da bütün günü kaplayan bir ağrıya neden oluyor, şiddeti rahatsızlık veriyorsa tedaviye başlarız. Ancak ayda beş kez olan ama kısa süren, hafif ağrılarda tedaviye ihtiyaç duymuyoruz.