Menopoz, Kadınlığın Bitmesi Demek Değil!
Güncelleme Tarihi:
Menopoz kadınlarda adet döngülerinin bitmesini ifade eder. Bir kadın başka bir neden bulunmadan 12 ay kadar adet görmediğinde menopoza girdiği kabul edilir. Genellikle 40’lı 50’li yaşlarda başlayan doğal bir süreç olmakla birlikte bazı kadınlarda daha erken de görülebilir. Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Fatma Duygu Kaya Yertutanol, menopoz dönemi ve bu dönemde yaşanan psikolojiye ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Kadın yaşamında olağan ancak önemli bir dönüm noktası olan menopoz döneminde duygudurumda değişimler görülebileceğini belirten uzmanlar, özellikle çökkünlük hissi, kaygılar, huzursuzluk, unutkanlık ve dikkatte azalma, uyku bozukluğu, cinsel istekte azalma gibi yakınmaların birçok kadında görülebileceğine işaret ediyor. Menopoz döneminde aile ve arkadaş desteğinin önemli olduğuna dikkat çeken uzmanlar, yaşamdan keyif alınan aktivitelere devam edilmesini tavsiye ediyor.
Uluslararası Menopoz Topluluğu ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından tüm dünyadaki kadınların menopoz ve menopoz ile ilgili sağlık sorunları açısından bilinçlendirilmesi amacıyla 18 Ekim Dünya Menopoz Günü olarak anılıyor.
Bu dönemde psikiyatrik bozukluklar ortaya çıkabilir
Menopoz dönemi kadınların yaşamındaki önemli biyolojik ve psikososyal geçişlerden birisidir. Bu dönemde bazı hallerde psikolojik sorunlar yaşanabilir. Aslında menopoz dönemi psikiyatrik bozuklukların belirgin şekilde arttığı bir dönem değildir.
Ancak menopozun doğal şekilde olmadığı (örneğin tıbbi nedenlerle yumurtalıkları alınarak cerrahi olarak menopoza giren) kadınlarda, erken menopoza giren kadınlarda, önceden duygudurum bozuklukları olan kadınlarda, doğum sonrası depresyon yaşamış kadınlarda, uyku bozukluğu olan kadınlarda, yaşam stresi yüksek olan kadınlarda, sıcak basması gibi fizyolojik menopoz belirtilerini belirgin şekilde yaşayan kadınlarda menopoz dönemi psikolojik açıdan daha risklidir. O nedenle bu özellikleri olan kadınlarda menopoz dönemiyle birlikte psikiyatrik bozukluklar açığa çıkabilir.
Çökkünlük hissi ve kaygı görülebilir
Menopoz döneminde çeşitli psikolojik yakınmalar da yaşanabilir. Her ne kadar psikiyatrik bozukluk riski artmıyorsa da menopoz döneminde çeşitli psikolojik yakınmalara sık rastlanır. Duygudurumda değişimler özellikle çökkünlük hissi, kaygılar, huzursuzluk, unutkanlık ve dikkatte azalma, uyku bozukluğu, cinsel istekte azalma gibi yakınmalar birçok kadında görülebilir. Fiziksel olarak rahatsız edici sıcak basmalarının gece uyku kalitesini bozmasına bağlı olarak duygudurum, dikkat ve bellekle ilişkili şikâyetler artabilir.
Cinsel istek ve öz güven olumsuz etkilenebilir
Menopoz dönemi bazı kadınlarda korku ve kayıp duygusu ile karşılanabiliyor. Menopoza girmenin vücutta yarattığı bazı değişiklikler (kilo alımı, saç dökülmesi, vajinal kuruluk) ile birlikte hormonal değişimlere bağlı ruhsal sorunlar, cinsel isteği ve öz güveni olumsuz etkileyebilir. Bazı kadınlarda ise istenmeyen gebelik riskinin ortadan kalması nedeniyle cinsellik daha rahat yaşanabilir. Sanılanın aksine menopoz cinsel isteğin mutlaka azalmasının beklendiği bir dönem değildir.
Bu dönemde kırılganlık artabilir
Menopoz döneminde yaşanılan önemli olaylar, menopoz psikolojisini etkileyebiliyor. Olumsuz yaşam olaylarının insanın ruh sağlığı üzerine negatif etkileri olduğu bilinmektedir. Menopoz döneminde psikolojik kırılganlığın yüksek olması nedeniyle kadınların olumsuz yaşam olaylarından daha fazla etkilenmeleri mümkündür.
Toplumsal ve bireysel ön yargılar kaygıya yol açıyor
Menopoz, kadınların yaşamında doğal bir geçiştir. Menopoz dönemine yönelik toplumsal ve bireysel önyargılar, kadınların menopozdan korkmalarına ve kaygılanmalarına neden olabilmektedir. Çoğu kültürde menopoz “kadınlığın bitmesi”, “yaşlanmak”, “kısırlık” gibi kavramlarla birlikte anılmaktadır. Gerçekte doğurganlığın yitimi, kadınlığın yitimi anlamına gelmemektedir.
Doğurganlık sadece kadın olmanın bir parçasını oluşturmaktadır. Zira biyolojik nedenlerle çocuk sahibi olamayan ya da seçimleri nedeniyle çocuk sahibi olmayan kadınlar “eksik kadınlar” değildir. Bu nedenle menopozun ne olduğuna, bu dönemde nelerin yaşandığına, nelerin normal nelerin anormal olduğuna dair sağlıklı veri kaynaklarından (örneğin sağlık profesyonelleri) bilgi edinilmesi önemlidir.
Yaşamdan keyif alınan aktiviteler sürdürülmelidir
Bu dönemin başka durumlarla çakışması halinde de psikolojik zorluklar yaşanabilir. Diğer yandan menopoz dönemi varsa eğer çocukların evden ayrıldığı, iş değişikliklerinin olduğu (emeklilik gibi) dönemlerle de kesişebildiği için yaşanan psikolojik zorluklar artabilmektedir.
O nedenle menopoz dönemine yapılabilecek en iyi hazırlıklardan birisi yaşamdan keyif almayı sağlayacak aktivitelerin sürdürülmesidir. Yeni hobiler edinmek veya eskileri sürdürmek, yeni deneyimlere açık olmak (örneğin geziler, yeni insanlarla tanışmak), fiziksel sağlığı korumak adına yapılacak düzenli egzersizler bunlara örnek olarak verilebilir.
Aile ve arkadaş desteği önemli
Menopoz döneminde aile ve arkadaş desteği büyük önem taşıyor. Bu dönemde kişinin yaşayacağı fizyolojik ve psikolojik değişimlere destekleyici şekilde yaklaşılmalıdır. Kişinin şikâyetlerinin önemsenmesi ve gerektiğinde profesyonel kişilere başvurmasının sağlanması gerekir.