Memenizin doktoru olun!

2000 yılında 184 bin meme kanseri vakası görülen Amerika'da 41 bin kadında meme kanserine ikincil problemler nedeniyle yakalanıp yaşamlarını yitirdiği belirtiliyor.Meme kanseri ortaya çıkışında kalıtım, daha önceki bir meme kanseri hikayesi, adet düzensizliği, östrojen tedavisi, radyasyona maruz kalma, hatalı beslenme alışkanlıkları ve alkol kullanımının etkili olduğu belirtiliyor.Kanser yatkınlığı gösteren bazı ailelerde yapılan genetik analizle, meme kanserinin baskın kalıtsal bir geçişi olduğunu gösteriyor. Bu kalıtsal geçiş ile bağlantılı genlerinde varlığı belirlenmiş durumda. Erişkin toplumda yapılan araştırmalarda kadınların yüzde 5-10'unun annesi veya kızkardeşinde meme kanseri saptandığını belirten Acıbadem Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Kemal Raşa, "Tüm birinci ve ikinci derecede akrabalar değerlendirildiğinde bu oran iki katına çıkıyor. Birinci derecede yakınlarında meme kanseri olan kadınlarda meme kanseri gelişme riskinin iki kat arttığı saptanmış. Etkilenen akraba sayısı ve biyolojik yakınlık arttıkça risk de artıyor." diyor. Kalıtsal geçişli meme kanserine neden olan ve mutasyona uğramış genler birtakım sendromlara yani hastalık gruplarına eşlik edebiliyor. Bu sendromlara değişik türdeki kanserler ve kanser olmayan hastalıklar aynı zamanda görülebiliyor. Günümüzde bu anlamda en sık görülen sendromlar hakkında bilgi veren Op. Dr. Kemal Raşa, "BRCA 1 ve BRCA 2 mutasyonlarına bağlı gelişen kalıtımsal meme ve yumurtalık kanseri, P53 mutasyonuna bağlı gelişen Li Fraumeni sendromu ve PTEN mutasyonuna ikincil gelişen Cowden sendromudur." diyor. Yaşla birlikte artan meme kanseri riski en sık 50 yaşında ortaya çıkıyor. Meme kanserinin genetik yatkınlığı olan hastalarda diğer hastalardan daha genç yaşlarda ortaya çıktığı biliniyor.Kanser yatkınlığı olan ailelerde BRCA 1 ve BRCA 2 mutant geni taşıyan meme kanserli hastalarda ortalama tanı yaşı 40 olarak bulunuyor.Ancak yine de genç hastalarda da genetik mutasyon oranının çok yüksek olmadığını belirten Op. Dr.Kemel Raşa, şöyle devam ediyor."35 yaş altı meme kanseri tanısı olan hastalarda BRCA 1 mutasyonu yüzde 6.2 oranında bulunmuştur. Meme kanseri riski ilk adetin erken görülmesi veya menepoza geç girilmesiyle artıyor.BRCA 1 gen mutasyonu olanlarda da bu risk benzer şekillerde geçerlidir.Uzun süreli doğum kontrol hapı kullanmak meme kanseri riskinde yüzde 1- 2 oranında artışa yol açmaktadır.Ailede meme kanseri öyküsünün olmasının bu artışa etkisi saptanamamıştır. Benzer şekilde menepozda kullanılan hormon yerine koyma tedavisi de kansere yatkın ailelerde ek bir risk oluşturmamaktadır."Şişmanlık, diyetle fazla miktar yağ alımı ve hareketsiz bir yaşam biçimi de meme kanseri riskini arttırıyor. Şişman kadınların menepoz döneminde riskinin özellikle arttığı vurgulanıyor. Fazla miktarda içki tüketimi de riski artırıyor.İyi Huylu Meme HastalıklarıMeme kanseri için geçerli olan risk faktörlerinden bağımsız olarak iyi huylu meme hastalıkları da meem kanseri için risk faktörü olarak kabul ediliyor.Dr. Kemel Raşa bu konuda şunları söylüyor:"Farklı hastalıklarda farklı artmış oranlardan bahsedilmiş olsada kabaca meme kanseri sıklığının iki kar arttığı söylenebilir. Bir memesinde meme kanseri gelişmiş kadınların diğer memesinde kanser gelişme oranı 3-4 kat rtıyor. Birçok çalışmada diğer meme kanser gelişme hızı yılda yüzde 0.5-0.7 olarak bulunmuştur. Yani 10 yılda diğer memede kanser gelişme ihtimali yüzde 5-7'dir."Meme Kanseri Riski Nasıl Belirleniyor?Düyada meme kanseri riskini önceden belirlemek için değişik yöntemler uygulanıyor. Claus ve Gail modeli adı verilen bu yöntemlerde aynı hasta için farklı sonuçlar elde edilebiliyor. Bu modeller BRCA 1 ve BRCA 2geni taşıma ihtimali konusunda da fikir vermiyor. Kanserin genetik olarak taşınmasına neden olan bu genlerin olup olamdığının anlaşılması için özel genetik testler yapılıyor. Bu testlerin yapılma kriterinin ülkeden ülkeye ve merkezden merkeze değiştiğini belirten Op. Dr. Kemal Raşa, en sık kullanılan kriterle ilgili şöyle konuşuyor:"İki veya daha fazla sayıdaki birinci derecedeki akrabasında meme ve yumurtalık kanseri görülmesi veya kuşaklarda çok sayıda genç yaşta tanı alan meme kanseri hastası olmasıdır."