Kurban eti nasıl pişirilmeli ve saklanmalı?

Kurban kesim yerleri kolay temizlenebilir ve dezenfekte edilmiş olmalı!
Kurban etinin tüketilmesi sırasında olduğu kadar, kesimi sırasında da dikkatli olunması gerekir. Örneğin, kesim yapılacak yerin zemininde su ve kanın birikmemesi sağlanmalıdır. Aksi takdirde ete bakteri bulaşma riski artar. Ete temas eden bıçak ve satır gibi aletler temiz olmalı, kesim işini yapacak olan görevliler mutlaka kendi kişisel temizliklerine özen göstermelidirler. Hemen tüketilmeyecek etler, derin donduruculara konulmalı veya kavurma yapılarak muhafaza edilmelidir. Sakatat ve etler, aynı kaplara konularak saklanmamalıdır.

Özellikle şişmanlık, yüksek tansiyon (hipertansiyon), kalp-damar, mide ve şeker (diyabet) hastalığı olanların Kurban Bayramı'nda beslenmelerine daha fazla dikkat etmeleri gereklidir.

Sindirim problemi çekmeyin: Etin sindirimi diğer besin maddelerine göre daha zordur. Yeni kesilmiş hayvanların etleri sert olduğundan, özellikle sindirim zorluğuna yol açarlar. Mide-bağırsak hastalığı olan kişilerin, kurban etlerini hemen tüketmeyip, buzdolabında birkaç gün beklettikten sonra, haşlama veya ızgarada pişirme yöntemiyle tüketmeleri daha uygundur.

Kızartma yapmayın: Etlerin pişirilmesinde haşlama, ızgara gibi yöntemler tercih edilmelidir. Kızartma yapmaktan kaçının. Etlerin sebzelerle birlikte pişirilmesi veya tüketilmesi, besin çeşitliliğinin sağlanması açısından sağlıklı bir yöntemdir.

Etleri kömürleştirmeyin: Izgarada, et ile ateş arasındaki uzaklık eti yakmayacak, kömürleşmeye sebep olmayacak şekilde ayarlanmalıdır. Yüksek ateş, yüzeydeki proteinleri birdenbire katılaştıracak ve ısı etin iç kısmına ulaşamayacaktır. Etler, kesinlikle çiğ veya az pişmiş tüketilmemelidir.

Dondurarak saklayın ve çözdürürken dikkat edin: Etleri büyük parçalar halinde saklamayın. Birer yemeklik olacak şekilde, küçük parçalara ayırarak, temiz buzdolabı poşetine veya yağlı kâğıda sarın ve buzdolabının buzluk kısmında saklayın. Sakatat ve organ etleri, buzdolabında 1-2 gün saklanabilir. Etler kıyma haline getirilirse, saklama süresi kısalır. Kıyma, buzdolabında 1-2 gün, parça et ise 2-3 gün saklanabilir. Çözdürdüğünüz etleri hemen pişirin, tekrar dondurmayın. Çözdürmek istediğiniz eti, oda ısısında, açıkta bırakarak değil, buzdolabının alt bölmesinde çözdürün. Çabuk çözülmesi için eti oda sıcaklığında bekletmek, sağlığımız açısından doğru değildir.

Pişirilmiş gıdaları hemen tüketin, oda sıcaklığında bırakmayın: Pişirilmiş gıdalar oda sıcaklığına kadar soğudukları zaman üzerlerindeki mikropların sayısı hızla artmaya başlar. Pişirilen gıdaların uzun süre oda ısısında bekletilmesi, mikropların çoğalma riskini artırır. Güvenli olması açısından pişirilmiş gıdalar soğumadan tüketilmelidir.

Pişirilmiş gıdaları dikkatlice saklayın: Eğer yiyeceklerinizi önceden hazırlamak isterseniz veya artan yiyeceklerinizi saklamak isterseniz, onları yeterince sıcak (yaklaşık 60 °C veya üstü) ya da yeterince soğuk (yaklaşık 10 °C veya altında) tutabildiğinizden emin olmalısınız. Eğer pişirilmiş gıdalarınızı 4-5 saatten fazla saklamayı düşünüyorsanız, bu kural hayati önem taşımaktadır.

Buzdolabını aşırı doldurmayın: Çok miktarda gıdanın buzdolabına yerleştirilmesi sorun olabilir. Çünkü tıka basa doldurulmuş buzdolaplarında saklanan pişirilmiş gıdaların iç kısımları gerektiği kadar kısa sürede soğutmaz ve eğer bu kısımlar uzun süre için 10 °C'nin üstünde kalırsa, mikroplar kolayca gelişir, çabucak sayıları artar ve hastalık yapıcı seviyeye ulaşır.

Pişirilmiş gıdaları yeniden ısıtırken dikkat edin: İyi bir 'yeniden ısıtmanın' anlamı, ısıtılan gıdanın her tarafının sıcaklığının en az 70˚C' ye ulaştırılmasıdır.

Pişirilmiş gıdalar ile çiğ gıdalar birbiriyle temas etmesin: Güvenli bir şekilde pişirilmiş gıdalar, çiğ gıdalarla çok az bir temasta bile bulunsa kontaminasyona (bulaşmaya) neden olabilir. Örneğin, pişmemiş bir eti parçalamak için kullandığınız tahtayı veya bıçağı, yıkamadan pişmiş bir gıda için kullanmamalısınız.

Ellerinizi sık yıkayın: Gıdaları hazırlamaya başlamadan önce ve her aradan sonra ellerinizi sıcak su ve sabunla yıkayın. Çiğ gıdaları hazırladıktan sonra pişmiş gıdalara dokunmadan önce yine ellerinizi yıkamalısınız. Gıdaları hazırlamadan önce, eğer elinizde herhangi bir kesik veya enfeksiyon varsa, yaranın üzerini iyice kapattığınızdan emin olun.

Mutfak yüzeyini ve ekipmanlarınızı temiz tutun: Gıdalar kolayca kontamine olabildikleri için gıda hazırlanmasında kullanılan bütün yüzeyler temiz tutulmalıdır. Zemin temizliğinde kullanılan bezler, el havlusu veya bulaşık kurulama havlusundan ayrı tutulmalı ve onlar da sık sık yıkanmalıdır. Yemek pişirmeden önce mutfakta kullandığınız aletleri, kapları, kesme tahtasını ve mutfak tezgâhını sıcak sabunlu suyla yıkayıp durulayın.

Güvenli su kullanın: Gıdaları hazırlamak için de temiz su kullanmak, içmek kadar önemlidir.

Hangi bakteriler gıda kaynaklı hastalıklara neden olur?
Eschcrichia coli (E. Coli): Hayvanların bağırsak sistemlerinde bulunur ve kesim esnasında ete bulaşabilir. Bu organizmalar normalde herhangi bir zarara neden olmazlar. E. Coli, düzgün temizlik ve yeterli pişirmeyle kolaylıkla yok edilebilir. Aksi takdirde, bu tip etleri tüketen kişilerde kanlı ishal ortaya çıkabilir.

Salmonella: Kümes hayvanları, köpekler, kediler gibi birçok hayvanın bağırsak sistemlerinde bulunabilir. Kesim sırasında ete bulaşabilir. Dondurma işlemi bu mikroorganizmayı öldürmez, fakat düzgün pişirmeyle yok edilebilir. Eğer çiğ et ve/veya suları, pişmiş gıdayla veya salata gibi çiğ tüketilecek gıdalarla temasa geçerse, çapraz bulaşma olabilir. Salmonella, ishal ve mide iltihabına sebep olur.

Staphylococcus aureus: Sığırların derilerinde bulunur. Fakat insanların ellerinde, solunum yollarında veya boğazlarında da taşınabilir. Çoğu gıda kaynaklı hastalık salgınları, gıda işindeki personelin ellerinden ve yanlış sıcaklık uygulamasından sonra gıdada ısıya dirençli toksinlerden dolayı meydana gelmektedir. Genelde akut kusmayı takiben ishal gözlenir. Gıdanın hijyenik işlenmesi ve soğutulması, stafilokoksik gıda kaynaklı hastalıkları önleyebilir.

Ayrıca, anne adaylarında düşüklere yol açan "toksoplazmozis"le insanların vücutlarında yıllarca yaşayabilen ve yedikleri besinlere ortak olarak onları zayıf düşüren ve iş gücünü çok olumsuz etkileyen sığır tenyasına karşı da dikkatli olunmalıdır. Kesilen etlerin korunması ve saklanması insan sağlığı açısından çok önemlidir.


Uzman Diyetisyen Dilara Koçak