Kök hücre çalışmaları durduruldu

Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Bekir Keskinkılıç, valiliklere gönderilen bir genelge ile bakanlıkça yapılan çalışmalar sonuçlandırılıncaya kadar, embriyonik kök hücre araştırmalarının yapılmamasının istendiğini anımsattı.Keskinkılıç, "embriyonik kök hücre" ile kök hücre amacıyla döllenmiş ve yaşamı sonlandırılmış veya bu amaçla laboratuar ortamında oluşturulmuş embriyonun kastedildiğini bildirdi. "Birey olabilecek embriyoların tıbbi malzeme olarak kullanılabileceği uygulamalara karşı bu önlemin alındığını" ifade eden Keskinkılıç, bu embriyoların, yaşamını sürdürebilecek embriyolar olduğu konusunda tartışmalar yaşandığını, bu tartışmaları, konunun etik ve dini yönlerini tüm yönleriyle 1-2 ay içinde değerlendirip sonuca bağlayacaklarını bildirdi. İnsan yaşamanın ne amaç uğruna olursa olsun sonlandırılmasının kabul edilemeyeceğini vurgulayan Keskinkılıç, "Embriyon kök hücre yerine çekirdek transferi gibi yan tedbirler var, tüm bu konular değerlendirilene kadar vicdanların kabul etmediği bu uygulamaları durdurduk. Genelge dışına çıkan herkes bunun sorumluğunu taşıyacak" diye konuştu.Keskinkılıç, insandan alınan veya kordon kanından elde edilen "somatik kök hücre" çalışmalarıyla ilgili herhangi bir sıkıntı veya kısıtlamanın olmadığını da belirtti."Yanlış bir karar"Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kemik İliği Transplantasyonu Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taner Demirer de Sağlık Bakanlığı'nın kararını eleştirdi.Türkiye'de embriyonik kök hücre çalışması yapılmadığını, ancak bazı üniversitelerde bireysel çalışmalar yapıldığını söyleyen Demirer, "Embriyonik kök hücre çalışmalarını durdurmak doğru değil" dedi. Çünkü embriyonik kök hücrelerden yararlanarak, kas, beyin, kalp hücresi gibi değişik dokular yapma imkanı bulunduğuna işaret eden Demirer, elde edilen embriyonik kök hücrelerin, normal embriyo özelliği taşımadığını kaydetti. Bu yolla elde edilen hücrelerin, parkinson, kalp yetmezliği, felç geçiren hastalarda kullanılabileceğini söyleyen Demirer, Kore'de konuyla ilgili çalışmalar yapıldığını, ABD'de ise yasaklanması nedeniyle geri kalındığını anlattı."Anne karnındaki embriyonlar değil"Prof. Dr. Demirer, embriyonik kök hücre çalışmaları için anne karnındaki ceninlerin hayatına son verilmesi gibi bir durumun söz konusu olmadığına işaret etti. Demirer, parkinson, böbrek, karaciğer, kalp yetmezliği gibi rahatsızlığı bulunan hastalardan alınacak herhangi bir hücre çekirdeğinin, bir kadından gönüllü alınacak yumurta içine yerleştirilmesiyle laboratuar ortamında embriyonun elde edildiğini ve "kişiye özel, özdeş hücre üretildiğini" bildirdi."Rahme koyarsanız klonlama olur"Embriyo içindeki hücrelerin yine laboratuar ortamında çoğaltıldığını, bu hücrelerin hasta organa verilmesiyle organın güçlendirilmesinin sağlandığını ifade eden Demirer, çalışmaları şöyle anlattı: "Bu hücrenin yerleştirildiği yumurtayı alıp rahme koyarsanız klonlama olur. Bunu desteklemiyoruz. Ama, bu şekilde laboratuar ortamında araştırma maksatlı yapılan embriyonik kök hücre çalışmalarının sakıncası yoktur. Parkinson, multilp skleroz, karaciğer, böbrek, beyin felci, kalp yetmezliği gibi hastalıkların tedavisinde, bu organlardaki hücreler kendine özdeş hücre istiyor. Laboratuar ortamında elde edilen bu hücreleri mevcut organa infüze edersek, kas dokusuna dönüşür ve organın kuvvetlendirilmesini sağlamış oluruz."Demirer, bu çalışmalar sayesinde organların güçlendirilmesinin yanı sıra zamanla yeni organların da üretileceğini, bu çalışmaların yasaklanmasının bilim açısından sakıncalı olduğunu vurguladı.Osman İlhanAnkara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı Başkanı ve Türk Hematoloji Derneği Başkanı Osman İlhan da embriyonik kök hücre çalışmalarının zaten Türkiye'de yapılmadığını yineleyerek, kök hücre konusunda geçen ay Sağlık Bakanlığı'nda, üniversiteden bilim adamları, Adalet Bakanlığı, Kadın ve aileden sorumlu Devlet Bakanlığı ile Diyanet İşleri Başkanlığı yetkililerinin katılımıyla bir toplantı yapıldığını bildirdi. Toplantıda, yetişkin kök hücre nakillerinin, oluşturulacak etik kurul onayıyla yapılmasının gündeme geldiğini anlatan İlhan, yetişkin kök hücre nakillerinin Sağlık Bakanlığı'nca oluşturulacak etik kurul onayıyla araştırma bazlı yapılmasının önemine işaret etti. Prof. Dr. İlhan, bu çalışmaların ticari kaygılardan uzak yapılması gerektiğini bildirdi.Türkiye'de tedaviye yönelik araştırma yapılmasını desteklediklerini bildiren Prof. Dr. İlhan, embriyonik kök hücre çalışmalarının Türkiye'de de tartışıldığını, etik ve dini açıdan konunun ele alınması gerektiğini vurguladı. Sağlık Bakanlığı genelgesinde, embriyonik kök hücre araştırmaları konusunda, çağdaş bilim ve kamu vicdani gereklerine göre yapılması gereken hukuksal düzenlemelerin sonuçlandırılması amacıyla çalışmaların sürdürüldüğü, bu konudaki çalışmalar sonuçlandırılıncaya kadar, tüm kamu ve özel kurum ve kuruluşlar ile üniversiteler bünyesinde embriyonik kök hücre araştırmalarının yapılmaması istenmişti.(aa)