Karbonhidratlar ve kilo kaybı

Karbonhidrat nedir, ne işe yarar?
Karbonhidratlar vücudumuza gereken kaloriyi sağlayan üç büyük besin grubundan birini oluşturuyor. Diğer ikisi de proteinler ve yağlar. Bitkilerden elde edilen her yiyecek karbonhidrat içeriyor, çünkü karbonhidratların bitkilerin kendi besin kaynağı! Karbonhidratlar üç unsurdan oluşuyor: karbon, hidrojen ve oksijen. Karbonhidratların her gramında dört kalori enerji bulunuyor.

Karbonhidratların vücuda yararı nedir?

Karbonhidrat içeren besinler enerji sağlamanın yanısıra, vitamin, mineral ve liflerle doludur. Karbonhidratlar kaslar ve beyin için gereken yakıta ek olarak, soluk alma ve kalp atışı gibi temel bedensel işlevler için gerekli enerjiyi sağlar. Beslenmemizde karbonhidratlara yer vermezsek, vücudumuz enerji elde etmenin başka, daha az etkili yollarına başvurur; sonuçta yorgun düşen ve takatsiz kalan biz oluruz.

Basit ve kompleks karbonhidratlar arasındaki fark nedir?

Karbonhidratların farklı türlerinde, yukarıda saydığımız üç element farklı şekillerde düzenlenir. Basit karbonhidratların kimyasal yapısı da basitken, kompleks olanlarınki daha komplekstir. Basit olanlar daha çabuk, karmaşık olanlar ise daha uzun sürede sindirilir.

Basit ve kompleks karbonhidratlara örnek olarak neler sayılabilir?

En basit karbonhidrat glikoz ya da kan şekeridir. Sükroz (çay şekeri), fruktoz (meyve şekeri) ve laktoz (süt şekeri) besinlerde bulunan basit karbonhidratlardır. Bunları içeren ana besinler beyaz ve esmer şeker, pudra şekeri, bal ve pekmezdir. Bunlara meyve suyu, yoğurt, şekerleme, kurabiye ve pastalar da eklenmeli. Çünkü bunlar da temel olarak şekerden yapılır.

Kompleks karbonhidratlarda daha fazla lif bulunur. Nişasta bu türden karbonhidratlar için yaygın olarak kullanılan sözcüktür. Bunlara örnek olarak ekmek, tahıllar, krakerler, pirinç, makarna, patates, mısır, bezelye, fasulye, nohut ve mercimek verilebilir.

Hangisi daha iyi? Basit mi yoksa kompleks mi?

Genel olarak kompleks karbonhidratlara olan ihtiyacımız basit olanlara göre daha düşüktür. Bunlara daha az ihtiyaç duyarız. Kompleks karbonhidratlarda daha fazla lif, vitamin ve mineral bulunur. Basit karbonhidratlar genellikle çok işlenmiş olur. Öte yandan, sütün basit karbonhidratlardan içerdiğini, ancak sütten kalsiyum ve D vitamini alındığını da unutmamak gerekir.

Bu nedenle bütün basit karbonhidratlardan kaçınılmamalı. Toplam olarak alınan yiyeceklere dikkat etmek önemli. Yağsız süt gibi sağlıklı bir gıdada bulunan, laktoz gibi basit bir karbonhidrat iyidir; kekler ve kurabiyelerde bulunan sükroz gibi basit bir karbonhidrat ise sağlıklı değildir.

Sağlıklı düşük karbonhidrat diyeti diye bir şey var mı?

Evet! Sağlıklı bir düşük karbonhidrat diyetinde, karbonhidratlardan alınan toplam kalorinin yüzde 40 ila 45'i bulunur. Bu diyetlerde meyve, sebze, tahıllar, baklagiller, süt ve yoğurda yer verilir. Şeker, kurabiye, soda ve abur cubur yiyeceklerden alınan basit karbonhidratlar ise azaltılır.