Kalbinizi mutlaka kontrol ettirin

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Piriştina'nın 52 yaşında hayata veda etmesiyle gündeme gelen kalp krizi, yılda on binlerce can alıyor. Kalp damar hastalıkları tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de birinci sırada. Bu ölümlerde enfarktüsün önemli bir rolü var. Florence Nightingale Hastanesi kalp damar cerrahı Prof. Dr. Cihat Bakay, kalp kriziyle ilgili sorularımızı yanıtladı...Kalp krizi neden ortaya çıkar?Kalbi besleyen damar sisteminde herhangi bir tıkanıklık kalp krizine yol açabilir. Bu esnada kalbin beslenmesi, kalbin pomba gücü azalıyor. Yaşamı sağlayacak kanı pompalayamıyor. Damarın içinde damar sertliği yapan plak yüzde 10 oranında çatladığında damarı tamamen tıkıyor. Hiçbir şikâyeti olmayan birinde de ortaya çıkabildiği gibi, her tıkanan damar sonrasında kalp krizi olacak diye de bir kural yoktur.İşte en önemli belirtileriSinyalleri nelerdir?En tipik belirtisi şiddetli göğüs ağrısıdır. Göğüsteki baskı hissini bazı hastalar üzerine fil çıkıp bastırıyormuş gibi' tarif eder. İleri derecede aritmi (ritm problemi), özellikle sol kola vuran, sırta vuran ağrılar, soğuk terleme, ölüm korkusu kalp damar hastalığının belirtileridir. Ancak bu belirtisi olan herkesin kalp krizi geçireceği anlamına gelmez. Bazı hastalarda göğüs ağrısı olur ve yıllarca devam edebilir. Bazıları farkına bile varmaz enfarktüs geçirdiğinin. Çekilen elektrosunda enfarktüs geçirdiği ortaya çıkıyor. Sıklıkla şeker hastalarında, ağrılar kendini göstermiyor.Risk faktörleri nelerdir?Risk faktörleri fazlaysa kalp krizi geçirme riski de yüksektir. Yüksek tansiyon, çok fazla sigara içmek, kolesterolün yüksek olması fazlasıyla rol oynuyor. Bana göre en büyük risk faktörleri aile hikayesinin olması - anne, baba, kardeş veya amcada kalp hastalığının bulunması - diyabet ve kolesterol yüksekliği. Bunların yanında sigara, yüksek tansiyon, şişmanlık önemli risk faktörleri. Eğer ailede varsa ve kolesterol yüksekse mutlaka ve mutlaka tetkik yaptırılmalı. Risk faktörleri ne kadar düzeltilirse risk o kadar azalır.'O' anda ne yapılabilir?Yaşın rolü nedir?Kalp hastalıkları gençlerde de görülebiliyor ama daha çok 40'lı yaşlardan sonra tehlike oluşturuyor.Beslenme tarzı ne kadar etkili?Son 15 - 20 yıldır fast food tarzı çok gelişti. Bu süre içinde fast foodla beslenen ve şimdi 35 yaşlarında olan jenerasyon, birkaç sene içinde çok büyük problem yaratacak.Kişi enfarktüs geçirdiğini anladığı sırada neler yapabilir?Yanında biri varsa, kurtarmak için o anda kalp masajı yapmak gerekir. Yalnızsa ve göğüs ağrısı yarım saati geçiyorsa kanı sulandırmak için hemen aspirin almalı. Kalp hastalığı varsa dil altı tabletini almalı. Enfarktüs ağrısı ne kadar şiddetli olursa olsun hasta bir yerlere ulaşabilir telefon açabilir vs. Kalp krizi geçiren kişi yalnız olsun olmasın hemen bir ambulans çağırılıp hastaneye kaldırılmalı.En kesin test, 'anjiyo'Müdahale için kritik süre nedir?Enfarktüs varsa en geç 4 - 6 saat içinde mutlaka müdahale lazım. Bu sürede kan çözücü ilaçlar veriliyor, balon yapılıyor, stent takılıyor veya acil ameliyata alınıyor. 4 - 6 saatten sonra ise bu müdahaleleri yapma şansı yok.Kalp krizi önlenebilir mi?Ameliyat ettiğimiz hastaların yarısı 8 - 10 yıl öncesine kadar kalp kriziyle geliyordu. Damar açıcı ilaçlar çıktıktan sonra enfarktüsle gelen hasta sayısı son derece azaldı. Artık müdühale edilebiliyor.Efor testinin sonucu ne kadar güvenilir?Yüzde 70 civarında.Peki anjiyonun güvenilirliği?Yüzde 100 diyebiliriz.En güvenli yöntem nedir?Damarın direkt olarak görülmesi. EBT, multi slice tomografi gibi 2 - 3 dakikada sonuç veren yeni bazı cihazlar koronerleri gayet güzel gösteriyor. Bunların güvenilirliği anjiyo kadar olmasa da yüksek. Eğer orada bir şüphe varsa anjiyo kullanıyoruz.Ölüm neden sabah geliyor?Kontrol için neler önerirsiniz?40 yaşından sonra en önemlisi yeme düzeni. Mutlaka düzenlenmeli. Fast food dediğimiz beslenme tarzı problem yaratıyor, sigaradan uzak kalmak, kilo almamak. 50 yaşından sonra kilo aldığınızda diyabete yol açıyor. Eğer ailede varsa onların hem sıkı perhiz ve sıkı bir doktor kontrolünde olunması lazım. 40 yaşından sonra mutlaka kolesterol, kan şekeri altı ayda bir kontrol edilmeli. Eğer ailede varsa çeşitli cihazlarla da (özel tomografiler) yılda bir takip edilmeli. Yine yılda bir efor testi yapılabilir.Aspirin kaç yaşından itibaren alınmalı?40'ndan sonra herkesin günde bir tane alınmalı. Kadınlarda menopoz sonrasında başlanabilir.Ölümler neden sıklıkla sabaha karşı?Sabaha karşı derin uykuda olunduğundan oksijenlenme biraz daha azalıyor. Soluk sayısı azalıyor.Sıcak havanın yarattığı risk nedir?Çok sıcak, çok soğuk ve rutubetli hava, kalp krizi riskini arttırır. Kalp hastalığı varsa kişide mutlaka havalandırmalı bir ortamlarda bulunmalı. Bu tip havalarda mümkün olduğunca dışarı çıkmamak lazım. Yaz aylarında kalbi yormamak için çok ağır ve çok fazla yememek lazım.Kalp hastasına 'akıllı giysi'İtalya'da kalp hastaları için özel üretilen eşofmana benzer giysiyle hastalar uzaktan kontrol edilecek. Özel giysi Milano'daki San Raffaele hastanesinde sonbaharda denemeye başlanacak. Hastane yetkilisi Laura Arghitto, yıkanabilen özel giysinin hastanın kalp ritmini, solunumunu ve vücut sıcaklığını gün boyunca uzaktan denetleme olanağı verdiğini söyledi. "Akıllı giysi"nin özel bir dokuya sahip olduğu, kumaşın elektrofiziksel özelliklere sahip malzemeyle donatıldığı ve böylece hastanın yaşamsal sinyallerinin algılanarak kaydedilebildiği bildirildi. Giyside, toplanan verileri hastaneye iletmeye yarayan 150 gramlık bir kutu da bulunuyor. Ayşegül Aydoğan/ Milliyet