Kalbiniz doğru ritimde mi atıyor?

Zaman zaman göğsünüze adeta bıçak saplanıyormuş hissine kapılıyor musunuz? Bir an sizi nefessiz bırakan, halsizlik yaratan şikâyetleriniz var mı? Kahve veya sigarayı aşırı tükettiğinizde kalp atımlarınızın hızlandığını fark ediyor musunuz? O zaman dikkatli olun.Kalbinizin ritmi normal mi?Çünkü kalbinizin ritmi bozulmuş olabilir. Özel Florence Nightingale Hastanesi Aritmi Polikliniği'nden Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Gülbaran, anne karnında dahi görülebilen aritminin, kişinin kendini ihmal etmesiyle de ortaya çıkabildiğini belirtiyor.Aritmiyi tanımlayabilir misiniz? Kalbimiz normalde dakikada 60-100 kez kasılır. Ritmin 60-100'den daha hızlı veya daha yavaş olması durumu aritmidir. Kalp, 60-100 kez atabilir ancak ritim düzeni bozuksa bu da aritmidir.Aritminin nedeni nedir? Hastalık hem gençlerde hem de yaşlılarda görülebiliyor. Gençlerde görülmesinin nedeni ileri derecede alkol, sigara tüketimi, düzensiz, kötü beslenme, aşırı çay-kahve ve bağımlılık yaratan maddelerin kullanımı. Aşırı derecede yorgunluk, uykusuzluk da bir diğer neden. Altta yatan etken vücudu gevşeme konumuna sokan sistemle, çalışma ve yorgunluk anında adrenalin salgılatan sistemimizin aktive olmasıdır. Orta ve ileri yaşta ise başka nedenler söz konusu olabiliyor. Bu yaşlarda ise fonksiyonel veya organik bir yapı bozukluğu olabilir. Hipertansiyon uzun yıllar sürerse kalp artık fonksiyonunu yerine getiremez, kalp kası kalınlaşmaya başlar. Bu durumda organik bir rahatsızlık ortaya çıkar. Bu da aritmiye yol açabilir.Aritminin minimum görülme yaşı nedir? Anne karnında bile olabilir. Çünkü elektrik sisteminde bir arıza varsa veya doğumsal anomaliler varsa oluşabilir.Beslenmeyle aritmi arasında bir ilişki var mı? İleri derecede potasyum almak aritmiye sebep olabilir. Tiroid hormonlarıyla ilgili ilaçları kontrolsüz almak da diğer bir neden. Elektrolitleri ileri derecede boşaltan ilaçlar da buna neden olur. Kişi kolesterolü yükselten bir beslenme tarzıyla besleniyorsa veya şeker hastalığına zemin hazırlayacak bir beslenmesi varsa bu, iskemik sisteme, enfarktüse ve ileti yollarının arızalanmasına neden olur. Sağlıklı beslenme tabii ki aritmiyi de engeller.Aritmi ağrısı nasıl anlaşılır? Aritmiyle gelen hastalarda göğüs ağrısı olabiliyor. Ama onların ağrısı tipik koroner ağrısından farklıdır. Daha çok şiddetli, sanki bıçak saplanıyormuş gibi bir ağrı hissedilir. Öyle başlayıp sonra çarpıntı yapar. Daha çok yorgunluk, halsizlik, yerinden kalkamama şikâyetiyle başvuru olur. Kimi hastalar baş dönmesi, bayılmadan şikâyet eder. Halsizlik, yorgunluk, yerinden kalkamama şikâyetlerini daha çok kalp hızı 60'ın altında olan hastalarda görüyoruz. Bu tür insanlara kalp piliyle yardımcı olduğunuzda şikâyetleri büyük ölçüde azaltıyorsunuz. Kalp hızı 100'ün üzerindeolanlar, "Göğsümün arkasında sanki bir kuş kanat çırpıyor" tarzındaki şikâyetin yanı sıra baş dönmesi, nefes darlığı da olur. Ritim hızlanınca bayılma da oluyor.Aritmi ölüme neden olur mu? Olur. Kalp atımı 200-300'e çıkabilir. Ama artık ani ölümler birden-bire olmuyor. En kötü senaryoda bile anormallikler bir saat önceden başlıyor. Yani hasta çarpıntı, kendini kötü hissetme, nefes yetmeme gibi. Erken safhada sağlık kuruluşuna başvurursa geri dönüş oluyor. Enfarktüs geçirmişse hastada tehlikeli aritmiler beklenebilir, 300-400'e çıkan aritmiler olabiliyor. O zaman kalp pompa görevi göremiyor. Bu durumda kansızlığa ancak üç dakika dayanabilen beyinde sorunlar çıkıyor.Aritmi nasıl tedavi ediliyor? Tedavi, aritminin nedenine bağlı olarak değişir. Nedene yönelik tedavi, koroner arter hastalığı, miyokardit, kalp yetersizliği gibi kardiyak sorunların tedavisi, tiroid hastalıkları, elektrolit dengesizlikleri ve zehirlenmeler gibi sorunların giderilmesini kapsar. Semptoma yönelik tedavi ise oksijen tedavisi, sakinleştirme, yatak istirahati gibi genel önlemler ile antiaritmit tedavi anlaşılır. Antiaritmik tedavi ise ilaçlar, geçici veya kalıcı pil implantasyonu, elektriki kardiyoversiyon, kateter ablasyonu ve kalp cerrahisini kapsar. Kapaktan kaynaklı bir aritmi varsa kapak tamiri veya değiştirilmesiyle sorun ortadan kaldırılabilir. Kalp ritmi 30-32 gibi düşük olan hastalarda deri altına yerleştirilen kalp pilleri sorunu gideriyor. ICD (implantable cardioverter defibrillator) implantasyonu, günümüzde aritmi tedavisinde önemli yeri olan bir yöntem. Hızlı kalp atımları hayatı tehdit edici özelliktedir ve hızla düzeltilmeleri gerekir. ICD cihazları kalp pili gibi göğsün sa ya da sol köprücük kemiğinin aşağısında cilt altına yerleştirilir. Cihazdan çıkan teller ise kalpte belirli yerlere yerleştirilerek ICD devreye sokulur. Kalp pili gibi yavaş ritmi hızlandırmanın yanı sıra ondan farklı olarak çok hızlanmış kalbe de müdahale ederek düzenli bir ritme sokmayı hedefler. Çarpıntı şikâyetiyle başvuran hastaların çoğunda temel incelemeler yapıldıktan sonra ihtiyaca göre detaylı tetkiklere geçiliyor. Kalp cerrahisi yönteminde artık göğüs açılmadan kateterle müdahale imkânı var. Kimi hastalarda sigara, kafein ve alkol içeren içeceklerden uzak durmakla ve sağlıklı bir yaşam tarzına dönmekle dahi ritim düzensizliklerinin ya tamamen ya da büyük oranda geçtiği görülüyor. Birçok insan bu basit önlemlerlle veya detaylı tetkikleri takiben verilen tedavi ve girişim sonrasında yaşamını sorunsuzca sürdürmekte, normal hayatlarına dönmekteler. Stres kontrolü de aritmi tedavisinde önemli.Kalp ritmi düşük olanlarda pil, yüksek olanlarda ICD mi kullanılıyor? Ritim özellikle düşükse kalp pili kullanmakta fayda var. Kalp ritmi, düşük, hızlı hatta aritmikse ICD kullanılmalı. Yani karmakarışık ritim sorunlarında ICD daha iyi. Bir de her türlü kalp pilinde olmayan, kalp hızlıysa yavaşlatıyor, yavaşsa hızlandırabiliyor.Bu cihazlar ömür boyu mu kullanılıyor? Genelde ömür boyu kullanılıyor.Ritim bozukluğu belirti vermeyebilir Aritminin belirtileri nelerdir? Şikâyetin oluşması ve çeşidi kalbin durumuna ve aritminin çeşidine bağlıdır. Aritminin ciddiyetinin yanı sıra sıklığı ve süresi de şikâyetlerin hissedilmesinde etkilidir. Bazı ritim bozuklukları belirti vermez. Yaygın kanının aksine kalp çarpıntısının hissedilmesi her zaman aritmi varlığına işaret etmez. Kalbin yavaş çalışmasında (bradikardi) yorgunluk, nefes darlığı, baş dönmesi ve bayılma olabilir. Kalbin hızlı çalışmasında (taşikardi) ise boyunda ve göğüste kalbin kuvvetli veya çarpıntılı bir şekilde çarptığı hissi oluşur. Göğüste huzursuzluk, güçsüzlük, ter basması, nefes darlığı ve bayılma hissi oluşabilirAritmisi olan hastaların kaçınması gereken davranışlar neler? Eğer bir kişide aritmi saptanmışsa öncelikle neden olduğu anlaşılmalı. Ardından spor yapılacaksa buna hekim karar vermeli. Çünkü kimi aritmiler hareketle ortaya çıkıyor ki bu bizim için tehlikeli. O yüzden hastaların kendi kafalarına göre spor yapmamaları gerekiyor. Şunu da söylemek gerekir ki hepimizde hergün birkaç kere aritmi oluyor. Çoğunu fark etmiyoruz. Herkeste de olabiliyor. Örneğin aritmi sorunu olmayan hastalara bile 24 saatliğine holter takıldığında onlarda bir günde birkaç aritmi tespit edilebiliyor. Uyku anında da kalbimiz zaman zaman 140-150 atıma çıkabiliyor. Bunların masum mu yoksa patolojik mi olduğuna bir hekim karar vermeli ve bir takım kısıtlamalara gidilecekse doktor gözetiminde bu yapılmalı. Aşırı kahve, alkol, sigara tüketilmemeli, düzenli ve iyi beslenmeye dikkat edilmeli. Uykusuz kalmamak, yorgun olmamak ve kendine iyi bakmak çok önemli.Hissedilen aritmi tehlikeli midir? Bir hekime başvurmakta fayda var.Hatice Yaşar/ Radikal