Kadınların kabusu rahim migreni

Rahim kasılmasından kaynaklanan şiddetli ağrıların yaygın adı ''rahim migreni''. Genç kadınlarda daha sık görülen sorunun çözümü için rahim sinirlerini kestirenler bile var.Rahim migreni, tıpkı migren gibi şiddetli ağrılar nedeniyle kadınların yaşamını felç ediyor. Ağrıların sorumlusu çoğunlukla rahimde salgılanan prostaglandin adı verilen maddeler. Prostaglandinlerin aşırı miktarda salgılanması veya kadında bunlara aşırı duyarlılık olup ağrı şeklinde yanıt verilmesi, çekilmez ağrılarla sonuçlanıyor. Bu nedenle özel toplantılar, seyahatler, önemli sınavlar, spor müsabakaları, evlilik gibi nedenlerle adet dönemlerini öne alan veya erteleyen kadınların sayısı hiç de az değil. Ağrıların tedavisinde önce prostaglandinlere karşı geliştirilen ağrı kesiciler deneniyor. Sonra doğum kontrol hapları. Çözüm bulunmazsa, kısaca LUNA adı verilen rahime giden sinirlerin kesilmesi ameliyatına başvuruluyor.Ağrı iyiye işaretHer yüz kadından 10'unda adet ağrısının günlük yaşamı, işini etkileyecek kadar şiddetli. Ağrılı günlere katlanmak gerçekten zor. Kadın hastalıkları ve doğum kliniklerine acil başvurularının önemli bir bölümü de bu ağrılar nedeniyle yapılıyor. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı Prof. Dr. Teksen Çamlıbel ''Adet öncesi gerginlik sıklıkla orta ve ileri yaştaki kadınlarda oluyor. Rahim migreni ise gençlerde. Ağrının bazen dayanılmaz olması nedeniyle endişeye kapılan, çocuğum olmayacak mı, diye bize gelenler var. Aslında tam tersi. Ağrılar sistemin çok iyi çalıştığını gösteriyor'' diyor. Ağrı yumurtlama açısından olumlu bir işaret. Çünkü prostaglandinler yumurtlamadan sonra rahimde salgılanmaya başlanıyor. Yani adet görmeden kısa süre önce. Adet bittikten sonra da salgılanması kesiliyor. Ağrılar iyi yumurtlandığının bir göstergesi. Ağrı, yumurtlamayanlarda hemen hemen hiç olmuyor.Peki yumurtlama olmadığı halde kanama nasıl gerçekleşiyor? Yumurtlama olmasa da rahim olası bir gebeliğe karşı kendini hazırlıyor ve iç tabakasını kalınlaştırıyor. Gebelik yoksa kanamayla oluşturulan doku dışarı atılıyor.Rahim migrenine genellikle prostaglandinler yol açsa da enfeksiyon veya kürtaj sonucu rahim ağzının daralması adet kanının atılmasını zorlaştırıp ağrıya neden olabiliyor. Spiral, kronik enfeksiyonlar, yapışıklık, yumurtalık kistleri, miyomların da benzer etkileri görülüyor. Rahim sinirleri farklı bölgelerden geldiği için kimileri ağrıyı belinde, kimi sağ veya sol bacakta ya da göbeğin altında hissediyor.Prof. Çamlıbel, ''Dayanılmaz ağrılar nedeniyle hastanelerin acil servislerinde sabahlayan kadınlar oluyor. Rahim migreni sorunu bulunanların önce muayene, ultrason gibi tetkiklerden geçmesi lazım. Çikolata kisti diye de bilinen endometriosis sorunu da benzer ağrılara yol açabilir. Tedaviye geçilmeden önce ağrının kesin nedeninin anlaşılması, kökeninde endometriosis ve başka sorunun olup olmadığının ayırt edilmesi gerekiyor. Bunlara yönelik yönelik tedavi farklı olacaktır'' diyor.Son çare lunaTedavide ilk denenen prostaglandin karşıtı ağrı kesici ilaçlar. Eğer ağrı kesiciler acıya son vermede yetersiz kalırsa doğum kontrol hapları deneniyor. Doğum kontrol hapları yumurtlamayı kestiği için ağrı da olmuyor. Ağrı çekenlerin büyük çoğunluğu uygun ağrı kesici ve doğum kontrol haplarıyla sorunlarını çözebiliyor. Son zamanlarda hormonlu spirallerin de aynı amaçlı kullanılabileceği bildiriliyor. Ancak rahim migreni sorunu olan kadınların yüzde bir kadarına ne yapılırsa yapılsın ağrılarını durdurmak mümkün olmuyor. Bazıları da tüm ağrılara rağmen doğum kontrol hapı kullanmak istemiyor. Hem bunlara hem de diğer yöntemlerle çözüm bulamayanlara yönelik son çare olarak LUNA ameliyatı yapılıyor. Özellikle Laparoskopik ameliyat yöntemiyle, göbek deliğinden girilerek rahime giden ve ağrı duyularını taşıyan iki ana sinir, lazer veya kotaterle kesiliyor. Sinirler kesildiği için ağrı engelleniyor. Ameliyat 45 dakika kadar sürüyor. Fizik tedavi uzmanlarının ağrı tedavisinde kullandığı TENZ denilen elektrik uyarısının da ağrılara iyi geldiği tıp literatüründe yer alıyor.28 günlük döngüAdet döngüsü ortalama 28 gün. 21 ile 35 gün arası ise normalin alt ve üst sınırları. Adet kanaması ortalama dört gün. 1 ve 7 gün normalin alt ve üst sınırları kabul ediliyor. Adet kanaması esnasında 20 ila 80 mililitre kan kaybediliyor. Adet döngüsü ergenlikten menopoz dönemine kadar devam ediyor. Gebelik döneminde ve emzirmenin devam ettiği sürenin büyük kısmında da geçici olarak duraklıyor.Sabahlara kadar uyuyamadım29 yaşında, A. Y.'nın ağzından rahim migreni: ''14 yaşında ilk adet gördüğümden beri ayın en az bir günü benim için 'kabus' anlamı taşıyor. Ağrıyı kasıklarımda ve belimde hissediyorum. Çok şiddetli olduğu için, ağrı kesici olarak en az 500 mg'lık naproksen almadan duramıyorum. Ağrıyla birlikte vücudumda bir sıcaklık ve tansiyon düşmesi de hissediyorum. Sabahlara kadar ağlayarak uyuyamadığım, okula gidemediğim, işi gücü bırakmak zorunda olduğum çok gün oldu. Şanslıyım ki adetimin başlangıcı üniversite sınavına denk gelmedi. Yoksa değil sınavı kazanmak, herhalde salona bile gidemezdim.''Olgun kadınlar için adet öncesi sıkıntıAdet öncesi belirtiler bazı kadınların yaşamını fazlasıyla zorluyor. Kısaca PMS denilen premenstrüel sendrom adetten bir hafta önce ruhsal ya da fiziksel belirtilerle kendini gösteriyor. Adet başladıktan birkaç gün sonra kayboluyor. PMS'nin ruhsal belirtileri arasında duygusal dalgalanmalar, gerginlik, asabileşme, depresyon, yorgunluk, aşırı uyuma, çevreye ilginin azalması sayılabilir. Memelerin büyümesi ve ileri derecede hassaslaşması, vücutta ödemler, başağrısı, bulantı-kusma, kabızlık, ishal, iştah artışı, aşırı susama, alkole tahammülsüzlük, cinsel istek artışı, akne (sivilce) çıkması ise fiziksel belirtileri.Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı Dr. Kağan Kocatepe, ''Belirtiler kadınların yarısından azında rahatsız edici, ancak dayanabilecek şiddette oluyor. Kadınların yüzde beşi son derece şiddetli belirtiler hissediyor. Burada premenstrüel belirtiler ile premenstrüel sendrom arasındaki ayrımı yapmak önemli'' diyor.Adet takviminizi değiştirebilirsinizAğrıların dikkatinizi ve performansı bozmasını istemediğiniz özel günlerde adeti geciktirmek veya öne çekmek mümkün. Bunun için progesteron hormonu veriliyor. Prof. Dr. Çamlıbel, ''Hiç adet görmek istemeyen kadınlar bile var. Bunlar ya ara vermeden doğum kontrol hapı kullanıyorlar ya da hormonlu spiral. Hormonlu spiral takanların yüzde 60-70 kadarı adet görmüyor'' diyor.Evlenince geçmezAğrılarla ilgili, ''evlenince geçer'', ''çorap giy, ayaklarını üşütme'' gibi öneriler hurafeden ibaret. Prof. Dr. Çamlıbel, ''Cinselliğin rahim migreni üzerinde hiçbir etkisi yok. Evlenince geçmez. Bunlar boş yere zaman kaybettiriyor. Normal doğumda rahim ağzının açılmasının, prostaglandin salgılanmasını azaltıcı etkisinden söz ediliyor. Sezaryenin böyle bir etkisi yok. Ağrıların üşütmeyle ilgisi yok. Rahim üşütülmez'' diyor.Mesude ERŞAN/ Hürriyet