Kadınları üzen sorun: Varis

"Normalde atar damarlar tarafından hücrelere kadar taşınan oksijenli kan, kullanıldıktan sonra ven adı verilen toplar damarlar tarafından kalbe taşınır. Her organın kendine ait, kirli kanı taşıyan bir toplar damarı bulunur. Hepsinde olmasa da genelde bu damarlarda kanı kalbe doğru yönlendiren ve geri kaçmasını engelleyen kapakları var."

Vücudun tüm yükünü taşıyan bacaklardır. Kanın yerçekimine karşı ayak parmaklarından başlayarak yukarı doğru kalbe geri dönmesi, bir nehirin tersine akması kadar zor. Atardamarlarda kanı pompalayan kalptir. Bu görevi bacaklarda kas pompası adını verdiğimiz baldır adeleleri üstlenir. Özellikle dizaltındaki baldır adeleleri yürürken kasılarak kirli kanın büyük kısmını taşıyan kaslar arasındaki iç toplar damarları sıkıştırarak kanın kalbe doğru ilerlemesini sağlarken, kapaklarda kanın geri kaçmasını engeller. Tıpta kronik venöz yetmezlik adı verilen varisler (özellikle bacaklarda) bu mekanizmanın bozulması sonucunda toplar damarların belirginleşerek, genişlemesi ve kıvrımlaşması.

Varisler tedavi edilmezse başka sorunlara yol açar mı?

Tedavi edilmeyen varisler ileri dönemlerde ayaklarda ülser adını verdiğimiz yaralara bile neden olabilir.

Görülme sıklığı nedir?

Türkiye'de bu konuda bir rakam yok. ABD'de varis sıklığı yüzde 27 olarak bildiriliyor. Sadece varis yaralarının tedavisi için bu yılda 1 milyar dolar dolayında para harcanıyor.

Ailesel yatkınlıktan sözetmek mümkün mü?

Ailesel yatkınlık varisin en önemli nedeni. Ayakta fazla kalmanın yanında hareketsiz uzun süreli oturmayı gerektiren işler de varise neden olabilir.

Kadınlarda daha sık görülmesinin deneni nedir?

Kadınlarda daha sık rastlanmasının nedeni hormonal etkenlerin yanında, gebelikler ve uzun süre kullanılan doğum kontrol ilaçlarıdır. Ayrıca yaşlılık ve şişmanlık da risk faktörlerinden.

Varis sorunu için neler yapmalı?

Uzun süre ayakta durmayı ya da oturmayı gerektiren işlerde çalışan kişiler (özellikle kadınlar), fırsat buldukları her an ayaklarını yukarı kaldırarak dolaşımlarını rahatlatmalılar. Bunu yapamadıkları zamanlarda ise ayaklarını ileri-geri hareket ettirerek baldır kaslarını çalıştırmalılar.

Kaçınmaları gereken davranışlar?

Kaplıca, sauna, sıcak suyla duş ve kısaca sıcak ortamlardan uzak durmak. Kadınlar dar pantolonlardan kaçınmalı. Baldır kaslarını çalıştırdığı için yüzmek faydalı. Ancak sabah ve akşam saatleri tercih edilmeli, sıcak kum ve güneşlenmekten uzak durulmalıdır. Her akşam yatmadan önce bacaklara soğuk suyla yapılan duş masajı ve sırtüstü yatar vaziyette bisiklet çevirme egzersizi ertesi gün için rahatlık sağlar. Ayrıca yatağın ayak kısmı mümkünse yüksek olmalı.

Tedavi nasıl yapılır?

Varis tedavisinde yıllardır uygulanan varis çorapları güncelliğini hala yitirmedi. Ailesinde varis bulunan ya da yukarıda belirttiğim risk faktörlerini taşıyan kadınlar en azından koruyucu düzeyde, düşük basınçlı varis çorabını günlük yaşamlarında kullanmalılar. Sabah yataktan kalkmadan, ayaklar yukarı kaldırılarak dinlendirilmeli ve bu konumdayken çoraplar giyilmeli. Ancak yatarken çıkarılmalı. Varis tedavisinde çok değişik yöntemler var. Artık yara oluşmuş olgularda tedavi çok komplekstir. Hangi yöntem uygulanırsa uygulansın, yeniden varis oluşumu özellikle ailesel yatkınlık olan hastalarda sözkonusudur. Ayrıca, skleroterapi, lazer ve mikro-koagulasyon yöntemleri de vardır. Bunların da kendilerine göre avantaj, dezavantajları bulunur.