Hipertansiyon hastaları dikkat!

Prof. Dr. Aykan CanberkAncak 25'li yaşlardan itibaren tansiyonun ve kolestrolün ölçülmesi, tuz, sigara, alkol, stres, yüksek kalorili beslenmeden uzak durulması, egzersizin ihmal edilmemesi genetik dezavantaja rağmen hastalığın ortaya çıkmasını engelleyebiliyor. Hastalık tanısından sonra kontrol altına alınmasında temel kural da düzenli ilaç kullanılması.Kontrol edilmeyen hipertansiyonun hasarları ne olabilir? Genellikle hiçbir belirti vermeyen hipertansiyon kontrol altına alınmadığında damar tıkanmasına bağlı kalp ve beyin enfarktüsü, kalp büyümesi, böbrek yetersizliği, göziçi kanamalarına bağlı körlüklere yol açabiliyor. Düzenli ilaç kullanımıyla hastalar 90'lı yaşlarına kadar bile yaşıyabiliyorlar. Damarlar korunduğu sürece, hastalığın hasar yapması önleniyor.Hipertansiyon hastalarının düzenli ilaç kullanması bütün dünyada sorun. Hastalar neden ilaçtan kaçıyor?Dünyanın her yerinde, hipertansiyonlu hastaların ilaç kullanmaya karşı direnci var. Örneğin İngiltere'de hipertansiyon hastalarının sadece yüzde 6'sı tedavi altında. ABD'de bu oran yüzde 25 kadar. Türkiye ise yüzde 10-15. İlaç korkusu, tedavi şansını zora sokuyor. Halbuki düzenli ilaç kullanan, 25-30 yıllık binlerce hipertansiyon hastası var. Hastalar ''karaciğer, böbreklerimi bozar'', erkekler ise ''seksimi bozar (iktidarsızlık yapar)'' diye ilaç almıyorlar. Bazı hipertansiyonlular limon, başa buz koyma, sarmısak veya sarmısak haplarıyla hastalığı tedavi etmeye çalışıyor.Tıbbi tedaviye ne kadar erken başlanır ve damarlar koruma altına alınırsa, harabiyet o kadar iyi önlenir. Tansiyonunu sarmısak hapı ile tedavi etmeye karkışan ve felç olan çok hastamız oldu. Ayrıca unutulmamalı ki ilaçlar hastalığı kontrol etmeye yarıyor. Tamamen tedavi etmiyor. Tansiyon normal değerlere düşse de ilaçların bırakılmaması gerekiyor.Düşük tansiyon da önemsenmeli mi? Hangi durumlarda dikkatli olmalı?Hipertansiyon genetik geçişli yani kuşaktan kuşağa taşınıyor. Genetik yatkınlık önemli bir faktör olsa da başka etkenler de tetikleyici. 20'li yaşlardan itibaren kolestrolde yükselme eğilimi ileriki yıllarda ortaya çıkacak hastalık için önemli bir haberci. Stres, sıcak veya soğuk hava, sigara ve alkol kullanımı da önemli tetikleyiciler. Migren olanların da hipertansiyon hastalığına aday olduğu kabul ediliyor.Stresle ilgisi var mı?Stresle adrenalin hormonu salgılanıyor bu da tansiyonu yükseltiyor. Sıcak ve soğuk etkisi de biliniyor. Isı kaybını önlemek için damarlar kasılıyor. Bu kasma stres etkisi yapıyor. Sıcakta ısı kaybını önlemek için damarlar gevşiyor. Terle su kaybı oluyor. Kimi hastalarda sıcak, kiminde soğuk, kiminde stres ve aşırı yorgunluk tetikleyici etki yapıyor. Hipertansiyon ile yine genetik olan diyabet arasında da yakın ilişki var. Bu yüzden ailesinde hipertansiyon hastalığı bulunanların kalori kısıtlaması yapmaları, tatlı, sigara ve alkolden kaçınmaları gerekiyor.İdeal tansiyon nedir?Bugün ideal kabul edilen kan basıncı 120-80 mmHg. Herhangi bir kişide kan basıncı uyku sırasında düşük, sinirli ya da heyacanlıyken yüksektir. Genellikle de normalin üst sınırı olarak kabul edilen değer 140-90 mmHg. Kanı kalpten dokulara taşıyan damar kan basıncı devamlı olarak 140-90 mmHg üzerinde seyrediyorsa hipertansiyondan bahsedilir. Hazırlayan: Mesude ERŞAN/Kelebek