Hıdrellez Nedir, Hangi Ülkelerde Kutlanır? Hıdırellez Bayramı Gelenekleri

Türkiye'de 5 Mayıs'ı 6 Mayıs'a bağlayan gece kutlanan Hıdırellez Bayramı 2022 yılında da coşkuyla karşılandı. Hıdırellez gelenekleri çeşitli ülkelerde renkli görüntülere sahne oluyor. Bahardan yaz aylarına geçişi temsil eden Hıdırellez gününün bereket ve şans getirdiğine inanılıyor. Peki, Hıdırellez nedir, hangi ülkelerde, nasıl kutlanır? İşte, Hıdırellez Bayramı gelenekleri ve merak edilenler...

HIDIRELLEZ NEDİR?

Hıdırellez ya da Hıdrellez, Orta Asya, Ortadoğu, Anadolu ve Balkanlar'da kutlanan bayramlardan biridir. Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak adlandırılan Hıdırellez günü, dünyada darda kalanların yardımcısı olduğu düşünülen Hızır ile denizlerin hakimi olduğuna inanılan İlyas'ın yeryüzünde buluştukları gün olarak düşünülür ve kutlanır.

HIDIRELLEZ NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Hıdırellezin kökeni hakkında çeşitli fikirler ortaya atılmıştır. Bunlardan bazıları Hıdırellezin Orta Asya, Ortadoğu ile Anadolu kültürlerine ait olduğu; bazıları ise İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına ait olduğu yolundadır. Eski Türkler 21 Haziran'da baharın gelişini kutlardı.

Günümüzde Anadolu'da ağaca dilek dilenen kağıdı asma, ateşten atlama gibi Eski Türk ritüelleri devam etmektedir.

İlk çağlardan itibaren Mezopotamya, Anadolu, İran, Osmanlı itibâriyle Balkanlar ve hatta bütün Doğu Akdeniz ülkelerinde bahar ya da yazın gelişiyle belli başlı sevinç kutlamaları yapılmaktadır. Kimi yazılı eserler bu tipteki en eski ritüellerin milattan evvel Mezopotamya'daki Ur şehrinde yapıldığını göstermektedir. Kışın bitişiyle "Tammuz" ismi altında kutlanan bu ritüeller Mezopotamya ovasını sulayan Fırat ve Dicle nehirlerinin uyaran gücünü temsil etmektedir.

HIDIRELLEZ HANGİ ÜLKELERDE NASIL KUTLANIR?

Hıdırellez her yıl 5-6 Mayıs tarihlerinde kutlanıyor. "Hıdırellez", Anadolu, Orta Doğu, Irak, Suriye, Kırım, Azerbaycan ile Balkan ülkelerinde "bayram" olarak değerlendiriliyor.

- Hıdrellez kutlamaları yeşil, ağaçlık yerlerde, su kaynaklarının yakınında, türbe veya türbe yakınında yapılır.

- Taze bahar bitkileri, kuzu eti veya kuzu ciğeri yemek Hıdrellez'de bir diğer adettir.

- Baharın ilk kuzusunu yemenin sağlık getireceğine ve hastalara şifa olacağına inanılır.

- Ayrıca kırda çiçek veya bitki toplamanın, kaynatıp suyunu içmenin tüm hastalıklara iyi geldiğine ve bu şekilde elde edilen suyun kırk gün yıkananları gençleştirip güzelleştirdiğine inanılır.

- Hızır'ın gezdiği yerlere, dokunduğu şeylere bereket ve bereket getireceğine inanılarak Hıdrellez gecesinde çeşitli uygulamalar yapılır. Yemek kapları, kiler ve cüzdanlar açık bırakılır. Ev, bağ veya bahçe isteyenler, istediklerinin küçük bir modelini yaparlarsa Hızır'ın bu tür şeyleri elde etmelerine yardımcı olacağına inanırlar.

- Hıdrellez'den önceki gece, kısmetini ve şansını artırmak isteyen genç kızlar yeşil bir yerde veya su kenarında toplanır. Yüzük, küpe, bilezik gibi eşyalarından bir kısmını bir kavanoza koyarlar ve kavanozun ağzını ince tülbent ile kapatırlar. Sonra kavanozu bir gül ağacının dibine koyarlar. Sabah erkenden kavanoza yaklaşıp sütlü kahve içerler, huzur ve sükunetlerinin bozulmaması için dua ederler. Daha sonra kavanozunu açarlar. Nesneleri kavanozdan çıkarırken dua ederler ve çıkarılan nesnenin sahibi hakkında dilek dilerler.