Her yaşta başa bela sivilceler

Sivilcelerinize karşı savaş açmaya karar verdiyseniz, öncelikle düşmanınızı yakından tanımalısınız. Bu yüzden Deri ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı Vefa Gönenç Hey Girl dergisi için sivilceler hakkında merak edilenleri anlattı.

Sivilce (akne) nedir?

Genel olarak "sivilce" adıyla bilinen akne, en sık rastlanan bir cilt problemidir. Derimizde bulunan yağ bezlerinden dolayı oluşur. Yüzde, bazen göğüs ve sırtta görülebilir, ansan insanın genel sağlığını etkilemez.

Nasıl oluşur?

En önemli etken, yağ üretimindeki artıştır. Ergenlik dönemindeki hormonal değişimler ve etkiler nedeniyle, yağ bezleri büyür ve yağ üretimi artar. Yağ bezlerinin salgıladığı yağın, deri yüzeyine çıkara atılması gerekir. Ancak fazla yağ salgılandığında, yağın deri yüzeyine geçişini sağlayan kanal, yoğunlaşmış yağ kütlesi nedeniyle tıkanır. Tıkanmanın tam olduğu durumlarda komedona (sivilcenin ilk bulgusuna) rastlanır. Derialtında ve beyaz renkte olduğunda (içindeki yağ nedeniyle) buna "kapalı komedon" denilir. Tıkanmanın tam olmadığı durumlarda, uçta siyah renkli bir tıkaç (kirden değil doğal bir boya nedeniyle) oluşur. Buna da "açık komedon" adı verilir. Bunlar, bildiğimiz siyah noktalardan başkası değildir. Sivilce oluşumunun bir başka nedeni de şu: Yağ folikülünde bazı mikroorganizmalar bulunur. Bunlar, derinin floro bakterileridir. Bu bakteriler, yağ bezlerinin tıkalı olan kanalının içinde enfeksiyona yol açarlar. Bu oluşum, sivilcenin daha ağır formudur. Kırmızı, iri, iltihaplı sivilceler olarak görülürler. Bu tarz sivilcelerin iz bırakma olasılığı fazladır ve iyileştirilmeleri daha zordur. Ağızdan antibiyotik ve başka sivilce ilaçları gerekebilir. Bu oluşumlara bağlı genel sivilce görünümleri vardır. Bunlar, hafif, orta ve ağır görünüm olarak değişir.

Neler sivilceye yol açar?

Sivilce, esas olarak ergenlik çağındaki gençleri etkiler. Sivilceye yol açan hormonlardan etkilenme dereceleri kişiden kişiye değişir. Sivilce oluşumuna etken diğer nedenler ise şöyle sıralanıyor:

Genetik faktörler (kalıtımsal olarak ciltte geniş gözenekler ve büyük yağ bezlerinin bulunması)

Stres

Bazı ilaç takviyeleri

Bazı kozmetik ürünler

Adet kanamalarından (menstrasyon) 2-7 gün önce

Terleme

Güneş (çoğunlukla iyi geldiği söylenir, ama bazı hastalarda yoğun komedona yol açabilir.)

Sivilcenin önlemini almak neden gereklidir?

En önemli etkenlerin biri, sivilcelerin iz bırakmasını engellemektir. Bir diğeri, sivilce süresini ( bu süre bazen 10 yıldan çok daha uzun olabilir) kısaltmaktır. Üçüncü önemli hedef ise, sivilceden kaynaklanan hoş olmayan görüntü nedeniyle bireylerin kendilerini aile ve arkadaş çevresi gibi sosyal ortamlarda izole edilmiş hissetmelerini engellemek, bu durumun yol açabileceği psikolojik sorunları ortadan kaldırmaktır.

Günde birkaç kez yüz yıkama ile sivilceler geçer mi?

Çoğu insan, sivilcelerin kirli deriden kaynaklandığına inanır. Oysa sadece temizlik ile sivilceler yok edilemezler. Yıkama, aşırı yağı ve ölü hücreleri temizler. Alkol içeren temizleyiciler dahil birçok ürün deriyi tahriş eder ve sivilceleri kötüleştirir. Günde iki kez su ve beyaz renkli, kokusuz, ph:5.5 olan hafif sabunla cildi nazikçe yıkamak, genellikle yeterlidir.

Stresin sivilce oluşumuna doğrudan bir etkisi var mı?

Stres, sivilcelerin oluşumunda genellikle suçlanır. Stresin vücut üzerinde, hormon değişiklikleri dahil etkileri vardır. Bazı olgularda stres gerçekten sivilceye yol açarken, bazılarında sadece etkenlerden sadece biridir.

Beslenmenin sivilce oluşumunda rolü nedir?

Yiyecekler sivilceye yol açmaz. Bazıları, özellikle çikolata, kola, fındık ve bazı yağlı yiyeceklerden sonra sivilcelerinde artış olduğunu hissetseler de, bunun bilimsel bir açıklaması yoktur. Yine de böyle deneyimi olan kişilerin bu yiyeceklerden uzak durması önerilebilir.

Güneş, sivilceye iyi gelir mi?

Çoğu insan güneş ışının sivilcelerine iyi geldiğini hisseder. Sivilceler üzerine güneş ışının ispatlanmış bir etkisi yoktur. Ayrıca sivilceler için doktor önerisiyle alınan ilaçların çoğu güneşe karşı hassasiyet oluşturduğundan ve güneşin bilinen yan etkilerinden dolayı tavsiye edilmez. Güneşten korunmak için mutlaka jel veya losyon gibi yağsız güneş koruyucular kullanılmalıdır.

Kozmetiklerin sivilceye etkisi nedir?

Bazı makyaj malzemelerinin sivilceyi kötüleştirdiğine dair kanıtları vardır. Bununla birlikte herhangi bir genelleme yapmak oldukça zor. Sivilceli yüzler için, yağlı olmayan malzemelerle, olabildiğince kısa süreli makyaj yapmaları önerilir. Saç spreyi ve jellerinden de yüz mutlaka korunmalıdır.

Sivilceler adet döneminde çoğalır mı?

Evet, bazı kadınlarda adet dönemlerinden 2-7 gün önce sivilcelerin daha kötüye gittiği görülmüştür. Bu durum, hormon seviyelerindeki değişmeden kaynaklanır.

Başka rahatsızlar nedeniyle doktor önerisiyle alının ilaçlar sivilceyi etkiler mi?

Evet, bazı ilaçlar bunu yapabilir. Özellikle uzun süre ağızdan alınan kortikosteroidler (hormon içeren ilaçlar) ve antiepileptik (havale önleyici) ilaçlar sivilce oluşumunu arttırabilir.

Sivilce oluşumunu tetikleyen diğer faktörler nelerdir?

Sıkı saç bantları, dar elbiseler, sürtünme, havasızlık, terleme, nemli hava, sivilce oluşumuna yol açabilir.

Nasıl bir yöntem uygulanmalı?

Ergenlik çağında görülen sivilceler, genellikle yüzeysel (dışarıdan) uygulamalarla geçirilebilirler. Bu durumda uygun ürünlerle cildi temizlemek önem taşır. Bu uygulamalar tek başına yeterli olmazsa, uzman doktor tavsiyesiyle ağızdan antibiyotik alınabilir veya her ikisi birden uygulanabilir. Antibiyotik takviyesinde amaç, sivilceye neden olan bakterilerin sayısını azaltmak ve bunların neden olduğu iltihabı ortadan kaldırmaktır. Bazı kişilerde sivilce ile birlikte aşırı kıllanma, adet düzensizliği gibi ek yakınmalar da varsa, böyle kişilere hormon testleri uygulamak gerekebilir. Bu duruma ancak doktor karar verecektir. Sivilcelerin iyileşme süreci, sıkı bir takip altına alınır. Bu, en az 6 aydır. Bazı kişilerde bu süre yıllarca uzayabilir. Tamamen geçtikten aylar, hatta yıllar sonra bile yeniden oluşabilirler; bu durumlarda tekrar doktora görünmek gerekir.