Her 45 dakikada 300 dolayında çocuk ölüyor!

WHO 2003 yılı için ana temasını ´´Çocuklar İçin Sağlıklı Çevreler´´ olarak belirlerken, Çevre Mühendisleri Odası WHO´nun bu konudaki yayınını Türkçe´ye çevirerek 22 Nisan Dünya Günü´nde bir kitapçık haline getirdi. WHO´nun verilerine göre, her gün ölen 13 bin çocuktan önemli bir kısmının ölüm nedeni yaşadıkları, eğitim aldıkları, oynadıkları ve büyüdükleri ortamlarda çevresel tehlikeler.Çevre kaynaklı hastalıklar ise her 45 dakikada 300 dolayında çocuğun ölümüne neden oluyor. 2000 yılında; sağlıksız yiyecek ve su ile hijyenik koşulların yetersizliğinden kaynaklanan ishale bağlı 1.3 milyon, ev içi hava kirliliğinden kaynaklanan ve çevreyle ilgili bulaşıcı ve taşıyıcı kaynaklı hastalıklara bağlı 1 milyon ve trafik kazaları, boğulma, yanma ve zehirlenmeler nedeniyle 400 bin çocuk öldü. Çocuk sağlığını; hava, su, yiyeceklerde, toprakta, güvensiz mekanlarda ve sağlıksız davranışlarda bulunan mikroplar, hava kirletici maddeler, zehirli kimyasallar, sigara dumanı ve böcek ilaçları, hastalık taşıyıcı böcekler gibi riskler tehdit ediyor. Dünya üzerindeki hastalıkların üçte birinin nedeni ´´çevresel tehlikeler.´´ Bu hastalıkların yüzde 40´ından fazlası dünya nüfusunun sadece yüzde 10´unu oluşturan beş yaşın altındaki çocukların payına düşüyor. 2000 yılında beş yaşın altında 4.7 milyonun üzerindeki çocuk sağlıksız çevreden kaynaklanan hastalıklar nedeniyle öldü.Dünya üzerindeki çocuk ölümlerinin bir çoğunun en önemli ikinci nedeni ishal. Halen 2.4 milyardan fazla insanın evinde tuvalet yok. Her yıl yarım milyon çocuk sıtma, şistozomiyaz, dang humması, leyşmaniyaz, trahom, onkoşeriyaz, lenfatik filariyaz, kolera, ishal, hepatit A, hepatit E, Tifüs, Güney Amerika tripanozomiazı gibi hastalıklardan dolayı zayıf düşüyor.ÇEVRESEL HASTALIKLARIN YAYILMASININ NEDENLERİ Çevresel hastalıkların yayılmasına neden olan etkenlerden bazılarıda şunlar: ´´Gelişmekte olan ülkelerde en az 600 milyon insan sağlıksız evlerde ya da atık alanlarının çok yakınında yaşıyor. Yaklaşık 3 milyar insan yemek pişirmek ve ısınmak için odun ve benzeri biyo yakıtları kullanıyor. Ev içindeki sigara dumanı çocuklarda astıma yol açarken açık havada ve kapalı mekanlarda artan karbonmonoksit miktarı çocuklarda büyümeyi etkilerken, organ ve kas gelişimini de baskılıyor.MODERN ÇEVRESEL TEHLİKELERModern çevresel tehlikelerden dolayı 100 milyonlarca çocuk sakat kalıyor. Bu tehlikeler ve sakatlıklar şöyle: ´´-Hava ve sudaki yüksek kurşun seviyesi kansızlığa, büyümede gecikmelere, algılamada yavaşlığa, hipertaktiviteye ve işitme kaybına neden oluyor. Böcek ilaçlarında maruz kalınması sınır sistemi zehirlenmelerine, bağışıklık sisteminde ve hormonal yapıda bozulmalara ve kansere neden olurken, büyüme ve gelişmeyi düzenleyen doğal mekanizmaları da etkiliyor. İçme suyunda aşırı miktarda bulunan flüorür, kalıcı sakatlıkla sonuçlanan iskelet sistemi florozisine yol açabilir. Çok az miktarda arsenik bile deri sertleşmesini, organ tahribatını ve kanseri tetikleyebilir. Kontrolsüz gübre kullanımından kaynaklanan sudaki nitrat kirliliği zehirli ´´mavi bebek sendromuna´´ neden olur. Sigara dumanı gibi hava kirleticilerine maruz kalınması solunum yolu hastalıklarına, astım ve kansere yolaçabilir, organlara zarar verebilir. Dünyanın bazı bölgelerinde akut solunum yolu rahatsızlıkları ve astım salgın haline geldi. Endokrinlerde bozulmalara yol açan çevre kirletici kimyasallar üreme ve bağışıklık sistemlerini etkilediği düşünülerken, bu kimyasallar sinir sistemi zehirlenmelerine ve sinirsel davranış bozukluklarına yol açıyor.´´ 22 Nisan 1970´de ABD´de 2 milyon kişi çevre sorunlarına dönük kaygılarını dile getirdiği büyük bir miting düzenlemiş, daha sonra bu tarih ´´Dünya Günü´´ olarak ilan edilmişti.