Her 100 kişiden 10'unda safra taşı var

Safra taşları erkeklere göre kadınlarda daha sık görülüyor. Özellikle kilolu, çok sayıda doğum yapmış, nisbeten açık tenli kadınlarda... Ayrıca bazı kan hastalıkları ve siroz gibi nedenler de safra kesesi taşı riskini arttırıyor. Ancak bu risk faktörleri bulunmasa bile kese taşları oluşabiliyor. İstanbul Cerrahi Hastanesi genel cerrahi uzmanı Prof. Dr. Mehmet Ali Yerdel, konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı:Safra kesesi ne işe yarar?Karaciğerde oluşturulan safranın depo ve konsantre edilmesine ve gerektiği zamanlarda bağırsağa akıtılmasına yarar. Safra, özellikle yağların sindirimi için gerekli.Safra taşı nasıl oluşuyor?Safranın içeriği kolesterol, safra tuzları, su, çeşitli boya maddeleri ve kalsiyum gibi bazı maddelerin eriyiklerinden oluşur. Kolesterol safrada çözünmüş haldedir. Nedeni tam olarak bilinmeyen bazı faktörlerin etkisiyle safra içeriğindeki oranlar kolesterol lehine değişime uğrar. Kolesterol taşları için zemin hazırlanır. Kese taşları en sık kolesterol taşları şeklinde görülürler. Bazen de safra içeriğindeki boya maddeleri ya da kalsiyum ve bazen de enfeksiyonlar taş oluşumuna zemin hazırlarlar.Safra taşları nasıl görülür?Ultrasonografiyle. Kese taşlarının tanısında yüzde 100'e yakın doğrulukta sonuç veriyor. Bu tetkik sayesinde hem safra kesesi ve hem de karaciğer hakkında detaylı bilgi sahibi oluyoruz.Tesadüfen fark edilmiş safra kesesi taşı ameliyat edilmeli mi ?Belirti vermeyen, sessiz safra kesesi taşı eğer hasta 75 yaşında ve ciddi kalp sorunu olan biriyse ameliyat edilmeyebilir. Ancak taşı olan kişi eğer 40' lı yaşlarda, beklenen yaşam süresi 20- 30 yılı aşkınsa ameliyat önermek daha doğru. Bunun nedeni safra kesesi ameliyatı riskinin, sessiz taşı kendi haline bırakmaktan daha az olması. Her 5 yılda ciddi safra kesesi taşı olma riski yüzde 20 artıyor. Sessiz taşı olan birinin 20 sene içinde ciddi safra kesesi taşı hastası olma olasılığı yüzde 80'lere varıyor.Safra kesesi taşları kendini nasıl gösteriyor? Safra kesesi taşları hazımsızlık belirtilerine yol açabilirler. Özellikle yağlı, kızartmalı ve yumurtalı gıdalara karşı. Bu tip yiyeceklerin bulantı, hazımsızlık ya da karnın sağ üst tarafında ağrıya yol açması gözlenebilir (kronik safra kesesi iltihabı). Ayrıca taşın kesenin boynuna oturup burayı tıkaması durumunda 'kolik' dediğimiz tipte karına bıçak batarmışcasına bir ağrı gözlenebilir. Karnın üst tarafındaki ağrı, sırta iki kürek kemiğinin ortasına vurabilir. Ağrı birkaç saat sürebilir ve çoğu ağrı kesici işe yaramayabilir.Ameliyat şart mı?Ağızdan alınan bazı ilaçlar kolesterol taşlarını yüzde 50 ihtimalle eritebiliyor. Ancak taşlar tedavi kesilmesinden sonra tekrar oluşuyor. Kullanılan ilaçlar karaciğer için 'toksik' olduğundan bu yaklaşım artık terk edildi. Böbrek taşları başarı ile kırılabilirken, safra kesesi taşlarında kullanılamıyor. Sonuç olarak safra kesesi taşlarının mutlak tedavi şekli laparoskopik yöntemle safra kesesinin çıkarılması. * Safra kesesinin taş dışı nedenlerle de çıkarılması gerekebilir mi ?Evet! Örneğin safra kesesi polipleri varsa. Çok uzun zamanda kanser riski taşıyan gerçek kese polibi bulunan kişilerin safra keseleri de laparoskopik olarak çıkarılmalıdır. Gene kanser şüphesi varsa, çok ender de olsa safra kesesinin bazı özel mikropları taşıdığı durumlarda kesenin çıkartılması gerekebiliyor. Hazırlayan: Mesude ERŞAN / Hürriyet