Güncelleme Tarihi:
Hematoloji; kan hücrelerini oluşturan organları, kan hücrelerini ve bu kan hücrelerini oluşturmakta olan organların hastalıklarını inceleyen bilim dalına denir. Bunun yanında hematoloji uzmanlığı ise kanama bozuklukları, anemi, kemik iliği yetersizliği, lenf kanseri, hemofili ve lösemi gibi kalıtsal kan hastalıklarını inceleyen uzmanlığa verilen isimdir. Ayrıca hematolojik hastalıkların birtakım belirtileri bulunmakla beraber bu hastalıklara yönelik hematoloji uzmanlarınca konulan tanılarda kullanılan belli başlı testler bulunmaktadır.
Hematolojik Hastalıklar Nelerdir?
Hematoloji alanında bulunan uzman hekimlerin en sık karşılaştıkları hastalıklar şunlardır:
- Anemi,
- Akdeniz anemisi ya da talasemi ve
- Lösemi
Bu hastalıklar yaygın olarak görülen hematolojik hastalıklardır.
Anemi
Anemi, halk arasında kansızlık olarak bilinen bir hastalık türüdür. Anemi hastalığının ortaya çıkmasının nedeni daha çok kırmızı kan hücrelerinin içerisinde bulunan ve aynı zamanda oksijenin taşınmasına yarayan hemoglobin molekülü sayısının azalmasıdır.
Aneminin birçok farklı nedeni olsa da en bilinen nedeni, demir eksikliğidir. Dolayısıyla demir eksikliği anemi hastalığını tetikleyen unsurlardan biridir. Bunun yanı sıra demir, hemoglobin üretiminde etkili olan çok önemli bir mineraldir. Kişi bu minerali tüketmiş olduğu gıdalardan yeterince alamaması durumunda kan düzeyinde demir seviyesi önemli derecede düşmektedir.
Aneminin çabuk yorulma, ten renginde solukluk ve halsizlik gibi birtakım belirtileri bulunmaktadır. Anemi hastalığı özellikle iyi beslenemeyen bebeklerde, ergenlik çağındaki kişilerde ve genç kadınlarda oldukça fazla görülen bir hastalıktır. Bunun yanı sıra kişinin anemiye yol açan etkenlerin bir an önce ortadan kaldırılması amacıyla tedavi edilmesi gerekmektedir.
Talasemi
Talasemi halk arasında Akdeniz anemisi olarak da bilinen bir hastalık türüdür. Başka bir deyişle Talasemi kişide doğuştan oksijen taşımayı sağlayan hemoglobin molekülü üretiminin bozuk olması sebebiyle oluşan bir hastalıktır.
Talasemi ya da Akdeniz anemisi kişiye genetik olarak geçebilmektedir. Bunun yanı sıra talasemi Akdeniz bölgesinde sıklıkla görülmektedir.
Bu hastalığı taşıyan kişilerde hafif şekilde kansızlık görülmektedir. Fakat şiddetli vakalarda düzenli bir şekilde kişiye kan nakli yapılması gerekmektedir.
Akdeniz anemisinin çabuk yorulma, bacaklarda yara, soluk cilt rengi, deride renk koyulaşması yüz kemiklerinde şekil bozukluğu ve koyu idrar gibi belirtileri bulunmaktadır.
Lösemi
Lösemi ilik kanseri ya da kan kanseri olarak da bilinen bir hastalık türüdür. Kan yapımında sorumlu olan ve kemik iliğinde bulunan hücrelerin kanserleşmesi sonucunda meydana gelen bir hastalıktır.
Akut ve kronik gibi birçok türü bulunan lösemide, kanserleşmiş hücreler sağlıklı bir şekilde kan üretememektedir. Bunun yanı sıra akut lösemisi kısa süre içerisinde tedavi edilmediğinde ölümle sonuçlanabilen ve ciddiye alınması gereken bir hastalık olmaktadır.
Aynı zamanda lösemi kök hücre nakli ile ya da kemoterapi ilaçları ile tedavi edilebilmektedir.
Hematolojik Hastalıkların Belirtileri Nelerdir?
Genel olarak hematolojik hastalıkların belirtileri şunlardır:
Halsizlik ve yorgunluk hissi
Çabuk yorulma
Sık sık enfeksiyon geçirme
Yüksek ateş
Pıhtılaşma güçlü
Kanamanın uzun süre devam etmesi
En ufak travmalarda dahi kanama
Bacaklarda aniden gelişen ağrılı ödem
Hematolojik Hastalıkların Tanısında Kullanılan Testler Nelerdir?
Hemotolojik hastalıkların tanı ve teşhisinin testleri şu şekildedir:
Hastaya öncelikle ayrıntılı anamnez ve fiziki muayene yapılır.
Uzman hekimler tarafından gerektiğinde radyolik görüntülemeler ve laboratuvar testleri yapılır.
Tam kan sayımı
Hemoglobin alt tiplerinin analizi
Kanın mikroskop altında incelenmesi
Kemik iliği aspirasyonu
Demir, folik asit ve B12 vitamini düzeylerinin incelenmesi
Pıhtılaşma tetkiki
Kan hücrelerinin işlevsel değerlendirmeleri