Glutensiz Beslenme Nedir? Glutensiz Diyet Nasıl Yapılır?
Güncelleme Tarihi:
‘Glutensiz diyet’… Son zamanlarda adını ne kadar sık duyuyoruz değil mi? Çölyak, çölyak olmayan gluten duyarlılığı, buğday alerjisi, gluten ataksisi gibi hastalıklarda glutensiz diyet zorunlu bir tedavi yöntemi iken bazı durumlarda kilo vermek, sağlığı geliştirmek gibi inanışlarla edilen bir tercih. Uzman Diyetisyen Aslıhan Küçük Budak glutensiz diyet hakkında bilgiler verdi.
Bir tedavi yöntemi olarak: glutensiz diyet.
Gluten, başta buğday olmak üzere arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Glutensiz diyetlerin temel ilkesi; buğday, arpa, çavdar, yulafın ve bu tahıllardan üretilmiş (nişasta, un, ekmek, makarna, kek vb.) ürünlerin beslenmeden çıkarılmasıdır.
Çölyak hastalığı, glutene karşı bağışıklık sistemi tarafından verilen anormal yanıt sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu hastalığın tedavisi ömür boyu glutensiz diyettir. Glutensiz diyet uygulamayan çölyaklı hastalarda boy kısalığı, çeşitli vitamin eksiklikleri, rahitis, osteomalazi ve bazı otoimmun hastalıkların gelişebildiği gösterilmiştir. Çölyak olmayan gluten duyarlılığında ise gluten alımına bağlı olarak döküntü, ürtiker gibi deri bulguları; kusma, ishal gibi sindirim sistemi ve bronşit, astım gibi solunum sistemi sorunları görülmektedir. Bu hastalarda da glutensiz diyet tedavi olarak kullanılır.
Glutensiz diyetin irritabl bağırsak sendromu, şizofreni, atopi, fibromiyalji, endometriozis üzerine olumlu etkileri olabileceği düşünülse de bu hastalıkların tedavisinde kullanılması gerektiği kesin olarak kanıtlanamamıştır.
Beslenme yetersizliği ile karşılaşabilirsiniz.
Sağlığınızı geliştirme inancıyla uyguladığınız bu diyet aksine sağlığınıza olumsuz etki gösterebilir çünkü araştırmalar glutensiz diyetin karbonhidrat, posa, demir, çinko, folat ve niasin açısından yetersiz beslenme ile sonuçlanabileceğini göstermektedir.
Kilo vereyim derken kilo alabilirsiniz.
Glutensiz diyette gluten içermeyen süt, et, sebze ve meyve gibi besinlerin yanında genellikle diyetin daha sürdürülebilir olması için endüstri tarafından üretilen glutensiz ekmek, makarna gibi yiyecekler de tüketilir. Bu ürünler gluten içeren eşdeğerlerine göre demir, folat, B vitaminleri ve posa bakımından daha fakirdir; glisemik indeksleri daha yüksektir ve daha fazla karbonhidrat ve yağ içerirler. Bu nedenle glutensiz diyetler çoğu zaman ağırlık kaybı sağlamanın aksine ağırlık artışına sebep olabilir.
Glutensiz diyet bütçeye ağır bir yük oluşturabilir.
Glutensiz ürünlere olan talebin artmasıyla glutensiz ürün pazarı hızla büyümektedir. Bu besinleri tüketme çabası, glutensiz ürünlerin standart ürünlere göre oldukça pahalı olması nedeniyle maddi ve ulaşılabilirliklerinin az olması nedeniyle manevi anlamda bir yük oluşturmaktadır.