Etkili El Yıkama Tekniği Nasıldır?

El hijyeni, bulaşıcı hastalıkların yayılımının önlenmesinde en etkili ve en basit yoldur. Kış aylarında artan solunum yolu enfeksiyonları, (İnfluenza, soğuk algınlığı, Covid-19, diğer solunum yolu virüsleri ve bakterileri) yaz aylarında artan ishaller (Salmonella, Esherichia coli ishalleri, diğer ishal yapan bakteri ve virüsler), temas ile geçen cilt hastalıkları (stafilokok- streptokok enfeksiyonları, mantarlar) gibi enfeksiyonların bulaşmasında ve yayılmasında en önemli organ ellerdir, bu nedenle el temizliğinin önceliklidir. 

Alışkanlık haline getirmek şart

İnsanlar öksürürken genellikle, mendil kullanmak yerine ağızlarını elleri ile kapatıyor ve avuç içine hapşırıyor. Bir süre sonra virüs/bakteri ile kirlenmiş bu ellerle tokalaşmak, kapı kollarına, asansör, bankamatik düğmelerine dokunmak; dokunulan her yerin virüs/bakteri ile kirlenmesine, hastalığın yayılmasına yol açar. Alışveriş merkezleri, okullar ve iş yerlerindeki kapı kolları, asansör düğmeleri, tırabzanlar, bankamatik düğmeleri insanlar arası virüs/bakteri geçişinde çok önemli bir rol oynar. Bu nedenle; hasta olanların buraları kirletmemeye dikkat etmesi, buralara dokunanların da kontamine ellerini ağız- burun-gözlerine götürmemesi gerekir. Kısacası; ellerin bulaşıcı hastalık etkenlerini yaymada çok önemli bir rolü vardır. Bu nedenle el yıkamayı alışkanlık haline getirmek gerekir.

Su ve sabun yoksa dezenfektan kullanın

El dezenfektanları mağazalarda, ofislerde, restoranlarda, okullarda, toplu taşımalarda ve diğer mekanlarda kamu kullanımı için yaygın olarak bulunmaktadır ve kişisel olarak da aşırı kullanımı söz konusudur. Alkol bazlı el dezenfektanları (kolonya vb) veya diğer kimyasal el dezenfektanlarının su ve sabuna erişilemediği durumlarda kullanılması gerekir ve imkan bulunduğunda hemen eller sabunla yıkanmalıdır. El dezenfektanları sabunla yıkamanın yerini tutmaz, geçici bir önlemdir.

Aşırı kullanım zarar verir

El dezenfektanlarının aşırı kullanımının bazı zararları vardır. Bunlar antimikrobiyal direnç gelişimini artırarak dirençli bakteri/virüs/mantar enfeksiyonlarına neden olabilir. Bu dirençli mikrop enfeksiyonları da ölüm oranları yüksek ciddi hastalıklardır. İlave olarak el dezenfektanları; cildi kurutabilir, alerjik reaksiyonlara neden olabilir, kas sağlığını tehdit edebilir, astımı tetikleyebilir, kronik cilt hastalıkları, egzamalara sebep olabilir, bağışıklık sistemini olumsuz etkileyebilir. El dezenfektanı içindeki kimyasallar, uzun vadede nörolojik hastalıklar dediğimiz Alzheimer ve Parkinson hastalığına zemin hazırlayabilir, kanserlere neden olabilir. Ayrıca; el çok kirli ise el dezenfektanları bütün mikropları yok etmez, yüzde yüz temizlik sağlamaz. Özetle; el dezenfektanlarının aşırı kullanımı zararlıdır. Öncelikle; el yıkamayı alışkanlık haline getirmek gerekir. El dezenfektanları, su ve sabuna ulaşılamadığı zamanlarda geçici çözüm olarak kullanılmalıdır.

Etkili el yıkama tekniği nedir?

Elleri sabunla yıkamanın, zararlı mikroorganizmaları yok etmek veya mekanik olarak ciltten uzaklaştırmak için yeterlidir, bunun için etkili el yıkama tekniğini uygulamak gerekir. 

Etkili el yıkama tekniğinde akarsu, sabun ve ovuşturma gibi üç etken bulunur.

• Eller ılık su ile ıslatılır ve sıvı sabun ellerin bütün yüzeylerine dağıtılarak iyice köpürtülür.
• İki el birbirine kenetlenerek avuç içleri, parmaklar, parmak araları, el sırtı ve tırnak içleri, bilekler en az 20- 30 saniye kuvvetlice ovulur.
• Eller sabun ile ovalandıktan sonra iyice durulanır.
• Özellikle, halka açık yerlerde tek kullanımlık havlu kâğıt ile eller kurulanır.
• Halka açık yerlerde kâğıt havlu ile musluk kapatılır ve çöp kutusuna atılır.

Hangi durumda el yıkanması gerekir:

• Burnu temizledikten, öksürdükten ya da hapşırdıktan sonra
• Toplu taşıma araçlarına bindikten sonra
• Marketler ve ibadet yerleri dahil olmak üzere topluma açık bir mekâna gittikten sonra
• Para dahil olmak üzere, dışarıdaki tüm madde ve yüzeylere dokunduktan sonra
• Hasta bir kişiyle ilgilenmeden önce ve sonra
• Yemek yemeden önce ve sonra
• Tuvaleti kullanmadan önce ve sonra
• Evdeki çöplere dokunduktan sonra
• Sokak ve ev hayvanlarına dokunduktan sonra
• Bebeklerin altını değiştirdikten ya da çocuklara tuvalette yardım ettikten sonra
• Ellerin her kirlenmesinden sonra