En yakışıklısı en iyidir

Standardını Dünya Sağlık Örgütü belirledi. Dr. Kruger ise 'en yakışıklısı en iyidir' bilgisini ekledi. İşte spermler hakkında merak edip soramadıklarınız...

Giriş vizesi yumurtadan

Sperm santimetrenin 250'de biri büyüklüğünde, ancak mikroskopla görülebiliyor. Peşinde koşup döllemeye çalıştığı hücre ise biraz daha heybetli: Toplu iğne ucu kadar! Meni yardımıyla vajinayı ve rahim ağzındaki bariyeri aşan spermleri, asıl yarış burada bekliyor. Jürinin tek üyesi ise yumurta. Sperm istediği kadar uğraşsın, yumurta kapısını açacağı tek spermi kendi belirliyor.

Her boşalmada 150 milyon sperm

Spermin yumurtaya ulaşma macerası erkeğin vajinaya boşalmasıyla başlıyor. Bir boşalmada ortalama 150 milyon sperm hücresi atıyor. Spermler, rahim ve tüplere doğru hızla yüzmeye başlıyor. Kadınlar yumurtalık kanallarındaki kasılmalarla milyonlarca spermin, yumurtaya yaklaşmasına yardım ediyor. Sperm, baş, gövde ve kuyruk bölümlerinden oluşuyor. Mikroskop altında başın şapka gibi görülen kısmı kritik öneme sahip. İçindeki özel maddelerle yumurtanın dış tabakasını eritiyor, spermin yolunu açıyor. Yumurtaya girdikten 8-12 saat sonra baş kısmı parçalanıyor. Genetik materyal açığa çıkıyor ve döllenme gerçekleşiyor. 12-16 saat içinde döllenmiş yumurta bölünmeye başlıyor.

Genetik materyal gövdede

Gövde kısmı sperm hücresinin 23 kromozomdan oluşan genetik materyalini içeriyor. Burada sperm hücresinin canlı kalması ve hareket etmesi için gerekli olan enerji sağlayıcı maddeler depolanıyor. Spermin boyun kısmı, sperm hareketi için gereken enerjiyi üretiyor. Kuyruğu spermin hareketini ve yumurta hücresini bulmasını sağlıyor.

Erkeklerin geleceği tehlikede

Vücudun sperm fabrikası testisler. Üretimi ve olgunlaşması yaklaşık 74 gün sürüyor. Sperm devamlı üretiliyor. Üretilen sperm depolanıp boşaltılmaya hazır bekliyor. 46 kromozom taşıyan bir hücre ikiye bölünüyor. Erkeklerin hücrelerinde cinsiyet kromozomu olarak bir X bir de Y kromozomu bulunuyor. Kadında ise cinsiyet kromozomlarının ikisi de X. Yumurtayı dölleyen sperm X kromozomu taşıyorsa bebek kız, Y kromozomu taşıyorsa erkek oluyor. Bu nedenle 'erkek adamın erkek oğlu' olmuyor her zaman. Ama hep kadınlar suçlanıyor! Üstelik, erkekliği belirleyen Y kromozom zinciri gittikçe kısalıyor. Uzmanlar birkaç yüz bin yıl sonra Y'nin tamamen silinebileceğini tahmin ediyor!

Spermi korumanın yolları

Sperm sıcağı sevmez. Uzun, sıcak oturmalı banyolar, saunalar, hamamlar testisin ısısını artırır, sperm üretimini azaltır, kalitesini düşürür.

Dar kot pantolon, slip külot testisi vücuda yapıştırır, ısıtır. Bol giyecekleri tercih edin.

Bazı antibiyotikler geçici de olsa sperm üretimini engelleyebilir.

Kurşun, ışın ve kemoterapi tedavileri, aşırı sigara ve alkol tüketimi sperm üretimini bozar.

Sperm kalitesi nasıl ölçülür?

Spermlerin kalitesini belirlemek için meni boyanıyor, mikroskop altında inceleniyor. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, öncelikle menideki spermlerin en az yüzde 30'unun çok hareketli olması gerek. Dr. Kruger ise hareketlilik kriterine önem vermiyor. Sadece yapısal özelliklerine bakıyor. En az yüzde 14'ünün 'yakışıklı' yani baş, kuyruk görünümünün uyumlu olması gerektiğini savunuyor.

Dr. Engin Enginsu

Spermed Laboratuvarı Direktörü

Erkekler avantajlı

Kadınlar yaşlandıkça yumurtlama kapasitesi düşer, menopozda sona erer. Erkekte sperm üretimi bazen 80 yaş üstünde bile devam eder. Buna karşın ateşli hastalıklar, anbitiboyik kullanımı sperm sayısını düşürebilir. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü, spermlerin kalite standardına uygunluğunu belirlemek amacıyla en az üç test yapılmasını öneriyor. Dr. Kruger'e göre ise baş, boyun, kuyruk yapısı normal spermler dölleme yeteneği açısından diğerlerinden üstün. Sperm sayısını artırmak için birçok yol deneniyor. E vitamininden mesir macuna, polen, arı sütü, bala kadar. Ancak sperm sayısı, hareketliliği, yapısal özelliklerini düzeltmeye yarayacak bir ilaç yok. Testisteki varisi düzelten varikosel ameliyatlar da, iddiaların aksine, sperm üretimini artırmıyor.

Hızlı sperm, PorSche kazandıracak

Almanya'da yarışma programlarında yenilik arayan televizyoncuların son buluşu sperm yarışı. 'Biri Bizi Gözetliyor' ve 'Issız Ada' programlarının öncüsü olan şirket, 12 erkeğin spermlerini yarıştıracak. Yarışmacılar sperm verecekler. Spermler bir klinikte dondurulacak. Sonra stüdyoya gönderilecek. Aralarında üç doktorun gözetiminde spermlerle yumurtalar karşılaştırılacak. Hangi sperm yumurtayı önce döllerse, sahibi hızın simgesi kırmızı Porsche otomobil kazanacak.

Sperm deyip geçmeyin! KOKU ALIYOR

Almanya'daki Ruhr Üniversitesi'nde spermlerin koku alabildiği saptandı. Bu yeteneğe sahip olmayan hayatta kalamıyor. Yumurtaya ulaşma yarışını, en iyi koku alabilen kazanıyor.

72 saat ömrü var

Sperm vücut dışında birkaç saatte önce hareketliliğini kaybeder, sonra ölür. Uygun ortamda 72 saat kadar canlı kalması mümkün. Dondurulan spermler ise yıllarca saklanabilir.

Şişman erkek az sperm üretiyor

Danimarka'da 1600 kişi üzerinde yapılan araştırmaya göre, aşırı zayıf erkeklerde sperm sayısı normal kilodakilere göre yüzde 28.1, sperm konsantrasyonu ise yüzde 36.4 daha az. Aşırı şişmanlardaysa yüzde 21.6 ve yüzde 23.9 daha az olduğu belirlendi.

Kısırlık kadınlara özgü değil

Çiftlerin yüzde 40-45'inde kısırlık erkekten kaynaklanıyor. Yüzde 20-25'inde her ikisinde de görülüyor.

Sperm alerjisi var

İçerdiği protein yapısındaki maddeler nedeniyle hem sperm hem de içinde bulunduğu meni kadında alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Ayrıca erkeğin kendi sperm hücresine karşı alerjik reaksiyonu da olabilir. Düşük oranda da olsa kısırlığa neden olabilir. Prezervatif kullanımı kadındaki alerjik reaksiyonları önler.

Hiç spermin olmaması

Azospermi semende hiç spermin bulunmamasıdır. Nedeni çoğunlukla bulunamaz. İleri yaş da geçirilen kabakulak testise zarar verir ve azospermiye neden olabilir. Sperm kanallarında geçirilmiş enfeksiyonlara, travmaya veya operasyonlara bağlı oluşan tıkanıklıklar da yol açabilir.