Donmada ilk kural: Battaniyeyle yavaş yavaş ısıtma

Hipotermiye dikkat!Özellikle dağcılık sporuyla uğraşanların ya da çeşitli nedenlerle uzun süre soğuk ortamda kalanların karşılaşabileceği en önemli sorunlardan biri 'hipotermi.' Daha bilinen adıyla donma. Buna karşı alacağınız önlemleri bilirseniz, tehlikelerden uzak olabilirsiniz.Hipotermi, vücut sıcaklığının 35 derecenin altına düşmesidir. Bu durum yaşamı tehdit eder. Hipotermi, ateş düşmesi, titreme, derinin soğuk ve soluk olması, bitkinlik, konuşma güçlüğü gibi belirtilerle seyreder. Genellikle aşırı soğukta kalmak soruna zemin hazırlasa da nonsteroid-antienflamatuarlar gibi bazı ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkabileceğini de hatırlatmakta yarar var.Yavaş yavaş ısıtılmalıHipotermi olan kişilerde tüm giysilerin çıkarılıp, kişinin normal sıcaklıktaki odaya alınması, battaniye yardımıyla yavaş yavaş ısıtılması, çok sıcak olmayan içeceklerin verilmesi genel ilkyardım kurallarıdır.Derecesine göre ilkyardımHipoterminin derecesine göre yapılması gereken ilkyardım değişebilir. Hafif hipotermilerde yani 32-35 santigrat derecede herkes müdahale edebilir. Ama orta (29-32 santigrat derece) ve ağır (27-29 santigrat derecede) vakalarda ilkyardımın daha profesyoneller tarafından yapılması kaçınılmazdır.Genel sağlık tüyoları...Hafif hipotermiye girmiş birinin vücut ısısı normalin altında olsa da ayağa kalkamayacak ya da yardımla yürüyemeyecek duruma gelmemiştir. Genelde vücut sıcaklığı 32 santigrat derecenin üzerindedir. Şiddetli hipotermiye girende ise beyin durgunlaşır. Yürüyemez ve kendinden geçer. Vücut sıcaklığı 32 santigrat derecenin altındadır. Bu arada şiddetli hipotermiyle girilen vücut ısısı kişiden kişiye değişebilir.Bunları sakın unutmayın!Hafif hipotermide • Vücut ısısının daha fazla düşmesini, hastanın üşümesini engelleyin,• Soğuk ortamdan uzaklaştırın, öncelikle ılık, alıştıktan sonra da sıcak ortama alın,• Baş, boyun, göğüs ve kasıklarına sıcak havlu, ılık termofor koyun, • Kontrol edilemeyen titremeleri bittiğinde ılık, sıcak içecekler verebilirsiniz.Orta şiddetli hipotermide• Islak giysilerini çıkarıp kuru giysiler giydirerek ve battaniye ile sarmalayarak daha fazla üşümesini engelleyin, • Aktif ısıtma yani ısıtıcıya maruz bırakarak ısıtmaktan kaçının, • Diğer tıbbi girişimleri bir profesyonel yapacaktır.Genel sağlık tüyoları...Ağır hipotermide• Hastaya sert hareketlerden kaçının,• Islak giysilerini çıkarıp kuru giysiler giydirin. Battaniye ile sarmalayarak daha fazla üşümesini engelleyin. • Diğer girişimleri bir profesonel yapmalı.Hipotermiyi nasıl önleriz?28 santigrat derecenin altındaki sıcaklıklarda insan vücudu üretebildiğinden daha fazla ısı kaybetmeye başlar. Bilgili ve mantıklı olmanın önemi soğuk hava koşullarında artar. Tehlikeli durumlar önlem alınabilecek kadar önceden fark edilebilmeli. Her koşula hazırlıklı olunmalı. Hipotermi ölümlerinin çoğu geçiş mevsimlerinde kişilerin koşulların değişmesine hazır olmadığı durumlarda olur.Genel sağlık tüyoları...Sıvı, yemek, giysiSoğuk bir iklimde hipoterminin önlenmesi için sıvı, yemek ve giysiye ihtiyaç var. Böbrekler, akciğer ve derimizden kaybettiğimiz suyu yerine koymamamız dehidrasyona sebep olur. Bu da kan hacmimizin düşmesine neden olur ve böylece hareketle ısı üretimi zorlaşır. Dehidrasyonun neden olduğu başka problemler de var. Daha az hacim kaplayan kanın hayati organlara gönderilmesi için kol ve bacaklardaki damarlar büzüşür. Bu da lokal donma riskini yükseltir. Hafif zorlukta bir günde su alımı minumum iki litre olmalı. Daha ağır vakalarda ya da yüksek irtifada bu miktar 3-5 litreye çıkmalı. Alkol kullanımı, kılcal damarların genişlemesine neden olduğu için başta ısınma hissi verir. Ama sonuçta ısı kaybını artıracağından hipotermiyi kolaylaştırır.Mesude ERŞAN mersan@hurriyet.com.tr / HürriyetGenel sağlık tüyoları...