Çocuklarda büyüme geriliğine dikkat

Dr. S. Erdal ADALBüyümenin en hızlı olduğu dönem süt çocukluğu dönemidir. Çocuk ilk 1 yaşta toplam 25 cm. büyür, ağırlığı 3'e katlanır. Süt çocuğunun ikinci yaşında, çocuk 12 cm. büyür, kilo alımı biraz daha düşer.Ergenlik dönemine kadar ise; yani oyun çağı, okul çağı döneminde yılda 4-7 cm. büyür. İkinci hızlı dönem, ergenlik döneminde ise; kalıtsal faktörlerin, genetik faktörlerin, beslenmenin ve çevresel faktörlerin etkisine bağlı olarak büyüme tetikleniyor. Bu dönemde, erkek çocuklar toplam 25-28 cm., kız çocukları da 20-25 cm. uzuyorlar.Büyüme geriliği nasıl anlaşılır? Aile, çocuğun büyümesini boy ve kilo artışına göre takip edebilir. Belirttiğimiz standartlar içinde bir gelişme sözkonusu değilse bazı şeyler yolunda gitmiyordur. Öncelikle, ergenliğe kadar yılda ortalama 4cm.'den az büyüyorsa mutlaka bir çocuk doktoruna başvurmak gerekir. Senede bir kere çocuk mutlaka doktora götürülmeli ve büyüme eğrisinin neresinde olduğuna bakılmalıdır..Büyüme geriliği hangi oranda büyüme hormonu eksikliğinden kaynaklanır? Nasıl teşhis edilir?Annenin hamilelik dönemi, down sendromu, turner sendromu, silver-russell sendromu gibi sebepler çocukta büyüme geriliğine neden olabilir. Doğumsal kalp hastalıkları, astım, alerji, kötü kontrollü şeker hastalığı, iltihaplı barsak hastalığı, tiroid eksikliği gibi çocuğun kendisine ait nedenler de büyümeyi etkileyen faktörlerdir. Büyümeyi engelleyen herhangi bir kronik rahatsızlık varsa nedeni belirlenir ve tedavi edilerek ekarte edilir. Bir hastalık iki yıldan fazla sürerse büyümeyi etkiler. Çocuk yılda 4 cm.'den daha az uzuyorsa, kemik yaşı takvim yaşına göre 2 seneden fazla geriyse, anne-baba uzun fakat çocukta anne-babaya oranlandığında kısalık söz konusu ise o zaman büyüme hormonu eksikliğinden söz edilebilir.Büyüme hormonu eksikliği teşhisi nasıl konur? Teşhis, iki tane büyüme hormonu uyarı testi uygulanarak konur. Bu konuda uzman merkezler var, bu testler sadece buralarda yapılabilir. Büyüme hormonları düzeyleri ölçülür. Belirli değerlerin altında ise büyüme hormonu eksikliğinden söz edilebilir. Beyinsel bir patolojiyi dışlamak için büyüme hormonu ile ilgili bölgeyi, hipotalamus ve hipofizi gösteren bir beyin MR'ı çekiyoruz. Bir tümör ya da hipofiz bezi sapı kesisi gibi herhangi bir bulgu yoksa, ideopatik yani nedeni bilinmeyen büyüme hormonu eksikliği teşhisi koyabiliriz. El bilek grafisi de olumsuz sonuç verirse, hasta da büyümüyorsa, teşhis tam konulmuştur ve büyüme hormonu vermeye başlanabilir.Tedavi ne zamana kadar devam etmelidir?Büyüme hormonu tedavisi; kemikleşme noktaları kapanana kadar devam eder.Hazırlayan: Mesude ERŞAN/ KELEBEK