Boyun alarm veriyor...

Sabaha kadar yastıkla boğuşup durdunuz. Uykusuz kalmak bir yana boynunuzu doğrultamıyorsunuz. Kaslarınızı tutan ağrılar boynunuzdan omuzlarınıza, oradan da kollarınıza vuruyor. Eğer bu şikâyetleri sık sık yaşıyorsanız boyun fıtığı riskiniz var demektir. Bel fıtığından sonra en sık karşılaşılan iskelet sistemi rahatsızlığı boyun fıtığı ve tedavisiyle ilgili soruları fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı Dr. Eser Alptekin yanıtladı.

Boyun fıtığı neden oluşur?

Boynumuzu ayakta tutan yedi omur kemiği arasında disk adlı kıkırdaklar var. Bu disklerin içindeki jölemsi sıvının omuriliğe veya sinirlere doğru taşması boyun fıtığına neden olur. Ani hareketler, trafik kazalarında boynun gidip gelmesi, kaslara aşırı yüklenme, bilinçsiz spor, hareketsiz yaşam boyun fıtığı yapar.

Nasıl belirtilerle seyreder?

Boyun ağrısıyla birlikte ya da tek başına kol ağrısı olabilir. Hastanın elinde sinirdeki baskıya bağlı olarak kas gücü kayıplarına rastlanır. Tutma yeteneği azalır. Örneğin elindeki kalemi tutamaz. Kürek kemiğinin alt hizasında önde göğse vuran ağrılar oluşabilir. Bu nedenle de hasta kalp sorunu olduğunu düşünür. Ayrıca boyun fıtığı ilerlediğinde hastanın kolunda incelmeler meydana gelir.

Boyun ağrılarının ne kadarı boyun fıtığından kaynaklanıyor?

Aslında boyun fıtıkları sanıldığı gibi boyun ağrılarının en sık nedeni değil. Boyun bölgesindeki ağrıların ancak yüzde 10-20 kadarı boyun fıtığı kaynaklı.

Eğer hastada ağrı boyundan kola vuruyorsa, kas gücünde kayıplar başlamış, parmaklarında uyuşukluk varsa kesinlikle boyun fıtığıdır.

Peki boyun fıtığı dışında kalan ağrılar neden oluşur?

Boyun ağrılarında akciğer tümörleri etkili olabilir. Bu nedenle hasta boyun ve omuz ağrısıyla geldiğinde bir akciğer grafisinin çekilmesi lazım. Yemek borusu iltihapları ve mide rahatsızlıkları da boyun ağrısı yapar. El bileğindeki bir dokunun kalınlaşmasına bağlı bir sorundan kaynaklanabilir. Boyun ve omurların bambu kamışı şeklini alması, hareket kabiliyetinde azalma gibi belirtiler varsa bu şikâyetlerin kaynağında muhtemelen bir romatizmal hastalık etkilidir. Bir de trafik kazalarına bağlı olarak boyun omurlarının üst üste kayması nedeniyle meydana gelen omur kayması ağrıya yol açar. Fakat en sık karşılaşılan sorun boynun uygunsuz pozisyonda kullanılmasına bağlı kas tutulmaları. Uzun telefon konuşmaları, eğilerek yapılan ofis işleri, stres, depresyon bu tip gerilmelere yol açar.

Tutulmalar çok sık oluyorsa fıtık gibi daha ciddi sorunlar çıkabilir mi?

Kesinlikle. Özellikle uzun süre bilgisayar başında kalanlarda bu şikâyetler çok. Bu nedenle uzmana görünmelerinde ve bazı egzersizleri yapmalarında fayda var.

Boyun fıtığı nasıl sorunlar yaratır?

Kısmi felçler oluşur. Örneğin hasta ellerini kullanamaz hale gelebilir.

Risk grubunda kimler var?

Uzun süre belli pozisyonda sabit duranlar, şoförler, boyacılar, travmatize edici tüm sporları yapanlar, boynunu dik tutmak zorunda olanlar.

Fakat kambur olmamak için boynun ve sırtın dik tutulması söylenir?

Evet ama 'Kambur durmayacağım' diye sopa yutmuş gibi durmanın anlamı yok. 'Başımı dik tutacağım' demenin de bir bedeli var. Boynun hafif bir eğimi olduğu için boynu dik tutmaya çalışmak sırt ve boyun kaslarının çok gerilmesine, sonuçta da tutulmalara yol açar. Oturma pozisyonuna bağlı sorun varsa o bölgedeki adaleleri egzersizlerle çalıştırmak lazım.

Boyun fıtığında riskli meslek grupları var mı?

Oturarak çalışanlar, uzun süre bilgisayar başında duranlar, şoförler, boyacılar, gazeteciler ve bankacıları sayabiliriz.

Ağır taşıma bir neden olabilir mi?

Evet, çünkü boyun kasları çok zorlanır.

Sigara boyun fıtığında etkili mi?

Sigara damarlarda daralma yaptığı için boyun bölgesinde kanlanma azalır. Dolayısıyla dokulardaki beslenme bozulur ve boyun fıtığı ortaya çıkar.

Hangi yaşlarda daha sık olur?

Zaman içinde diskler yıprandığı için boyun fıtığı riski artar. Yaşlanmayla birlikte diskler içinde bulunan sıvı miktarı azalır. Bu nedenle daha çok 30-60 arasındaki grupta karşılaşıyoruz. Ama daha genç yaşlarda rastlamak da mümkün.

Boyun fıtığından şüphelenen biri hangi uzmana başvurmalı?

Eğer ağrının boyundan kaynaklandığı belirlenmişse fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanları, ortopedi-travmatoloji uzmanları, nöroloji ve nöroşirurji uzmanlarına gidilmeli.

Boyun fıtığı nasıl teşhis ediliyor?

Ciddi bir fiziki muayeneyle belirlenir. Yardımcı teknik olarak MR kullanılabilir.

Peki nasıl tedavi ediliyor?

Öncelikle ağrıya karışan başka bir etkenin olup olmadığını kontrol ediyoruz. Uyuşma, ağrı gibi şikâyetler sol kolundaysa hastanın bir kalp problemi olabilir.

Tedavide hastanın eğitimi, ilaç, istirahat, fizik tedavi ve egzersiz yer alıyor. Tedaviye başlarken hastanın boyun hareketlerine kısıtlama getirilir. Daha sonra ağrıları biraz hafifletilir. Bunun ardından bel fıtığında olduğu gibi öncelikle hastada nasıl kayıpların oluştuğunu belirleyip bunları yerine koymak için rehabilitasyon programına başlanır. Ayrıca fizikoterapiyle sorunlu bölgeye yüzeysel ve derin ısı uygulamaları yapılarak kanlanma sağlanır. Kanlanma artınca da sinirlere tekrar hayat gelir ve bölgede iyileşme görülür. İlaçla adale spazmları giderilir.

Tedavi süresi?

Ortalama iki saat süren seanslarla 20- 25 gün. Ama tedavi sonrasında tekrarlama riskine karşı hastaya üç ay rehabilitasyon uygulamak gerekir. Bu da kendi evinde yapacağı bazı egzersizleri içerir.

Tedavi sonrası nasıl bir süreç?

Ağırlık kaldırmaması, ağır işler yapmaması, ters hareketlerden kaçınması, uzun süre aynı pozisyonda kalmaması, ağrıları geçse bile egzersizlerini yapması gerek.

Ameliyat ne zaman kaçınılmaz?

Kolda duyarsızlaşma, uyuşma, tedaviye rağmen bu şikâyetlerin artması, el becerilerinde kayıplar ve geçirilemeyen ağrılar ameliyatı zorunlu kılar.

Yastık boyun fıtığında etkili mi?

Evet. Özellikle uygun olmayan yatak ve yastık boyun fıtığında en sık karşılaştığımız etkenler. Ortopedik yastıkların kullanılmasında fayda var. Ama her hastanın fiziki yapısı farklı olduğu için sadece boynunu destekleyecek biçimde bir yastık kullanması çoğu zaman yeterli.

Yastık kullanmamak zararlı mı?

Hayır değil, eğer öyle rahat ediyorsanız böyle uyumanın bir mahzuru yok.

Masaj ve kaplıcalar faydalı mı?

Masaj hastalarca çok tercih edilen bir yöntem. Ancak uygun kişiler tarafından yapıldığında yardımcı tedavi olarak kullanılabilir.

Rahatlatıcı, kas sertliklerini giderici etkileri olsa da tek başına fıtığın tedavisinde kullanılmamalı. Hastaların yaptığı başka bir yanlış tercih ise kaplıcalar. Yüzeysel ısıtıcı etkisi olsa da yalnızca kaplıca tedavisi yeterli tedavi sağlayamaz.

Depresyonu andıran belirtiler

Ensede başlayıp omuzlara yayılan ağrı, baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, unutkanlık, konsantrasyon bozukluğu, ileri derecede alınganlık, isteksizlik...

Depresyon tarifi yapıyor gibi görünsek de bu belirtiler en sık karşılaşılan boyun problemlerinden birine ait: Boyun gerginliği.
Tedavi edilmediğinde boyun fıtığı, depresyon, yürüme güçlükleri, dengesizlik gibi sonuçları olan boyun düzleşmesinde C harfi şeklinde olan boyun düz bir çizgi haline dönüşüyor.

Fiziksel muayeneyle teşhis edilen boyun gerginliğinin ne derece ilerlediğini görmek için MR'dan yararlanılır. Başlangıç aşamasında gevşetici ilaçlar ve dinlenme ile önlenebilen boyun gerginliği ilerlemişse fizik tedaviye ihtiyaç duyulabilir.

Peki boynumuzun düzleşmemesi için neler yapmalıyız? İşte Dr. Eser Alptekin'in önerileri:

Stresten uzak durun.

Sevdiğiniz işi yapın.

Kendinize vakit ayırın.

Ağır kaldırmayın, klima önünde durmayın.

Islak saçla dışarı çıkmayın.

Boyun kaslarınızı güçlendiren egzersizler yapın.

Düzgün pozisyonda oturun.

Bilgisayar başında uzun süre kalmamaya özen gösterin.

Bu da 'balayı' hastalığı...

Boyun fıtığıyla en çok karıştırılan hastalıklardan biri de balayı hastalığı. Tıp dilinde 'nöropati' olarak adlandırılan bu hastalık yeni evli erkeklerin eşlerini uzun süre kolunun üzerinde yatırması sonucunda oluşuyor. Sinirlere yapılan baskı nedeniyle kişi ertesi sabah kalktığında kolunun tutmadığını fark ediyor. Ancak bu tür sorunlar yaşayan erkeklerin hemen endişelenmesine gerek yok.
Her ne kadar kas sorunları yaratsa da balayı hastalığının tedavisi mümkün, dahası bir süre sonra kendiliğinden geçiyor.