Boy uzatmada yeni yöntem: Motorlu çivi

Boy uzatma, hafta içinde Amerikalı Christy Ruhe'un hikayesiyle yeniden gündeme geldi. Tıbben boyu kısa kabul edilen pek çok kişi gibi o da iki yıla yakın bir süre boy uzatma ameliyatının getirdiği (ve gazetelerde çıkan fotoğraflarında yüzüne de yansıyan) acılara, zorluklara katlanmıştı. Ama sonunda 129 santimetre olan boyu 148 santimetreye kadar uzamış ve bir parti verip koltuk değneklerini yakmıştı.

Boy uzatma, düşünülenin aksine, her isteyene yapılmıyor. Pek çok ülkede estetik ameliyat gözüyle bakılsa da, ülkemizde boyu 1.50 santimetrenin altındakiler uygun hasta grubunu oluşturuyor. Boy uzatma, uzun soluklu ve sabır isteyen bir tedavi süreci olsa da son yıllarda geliştirilen yeni teknikler daha kısa sürede ve konforlu bir tedavi sağlıyor.

Türkiye'de "İlizarov yöntemi" olarak bilinen boy uzatma ameliyatlarının öncülerinden İ.Ü. Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Kocaoğlu, konuyla ilgili merak edilenleri yanıtladı...

Boy uzatma nedir?

Esası kemik uzatmadır. Kemiği uzatırken çevresindeki damarlar, sinirler, kaslar ve tüm yumuşak dokular beraberinde uzuyor.

Yöntem ne zamandan beri uygulanıyor?

Bu yöntem 1950'lerde Rus doktor Gavriil İlizarov tarafından tesadüfen keşfedildi. Bugün de yöntemin mucidinin ismiyle, "İlizarov tekniği" olarak anılıyor. İlizarov'un bir hastası o dönemde kırık tedavisinde kullanılan "eksternal fiksatör" denilen ve kemikleri tellerle sabitlemeye yarayan cihazı, yanlış kullanıyor. Normalde bu kırığın kaynaması için cihazın vidalarını sıkıştırarak iki kemik ucunun birbirine yaklaştırılması gerekiyor. Hasta vidaları sıkıştıracağına yanlışlıkla açıyor. Kemikler birbirinden uzaklaşıyor. Bir sonraki kontrolde İlizarov röntgen çekince bir bakıyor, iki kemiğin arasında yeni kemik dokusu oluşmuş. Kemik uzatmayı da böyle bulmuş oluyor.

Kimlere yapılıyor?

Boyu yaşına göre geri, bir bacağı kaza veya çeşitli nedenlerle kısa kalan kişilerde uzatma amacıyla kullanıyoruz. Boy kısalığında, 150 santimetrenin altındakilere yapıyoruz. 100 hastanın 30'unu boy uzatma vakaları, önemli bir bölümünü kemik iltihaplarının tedavisi, eğriliklerin düzeltilmesi, kaynamayan kırıkların tedavisi oluşturuyor.

Hangi kemiklere uzatma uygulanıyor?

Bacak ve kol kemiklerine.

Kemik en çok ne kadar uzatılabiliyor?

8-10 santimetre. Ancak bu tek bir kemik için. Eğer hem alt hem de üst bacak kemiklerine uygulanırsa uzunluk 20 santimetreye kadar çıkıyor.

Tedavi ne kadar sürüyor?

Cihazlar kemikte 3 aydan 12 aya kadar kalıyor.

Dezavantajları nedir?

Bu aletin en büyük dezavantajı, hasta konforunun zayıf olması. Hiçbir hasta bununla görünmek, günlük yaşama çıkmak, dolaşmak istemiyor. Örneğin cihazın takıldığı bacağı yıkamasına aylarca izin vermiyoruz. Öte yandan her gün pansumanını yapmak zorunda. Amerikalılar bunu geliştirdi. Şimdi yeni teknikler çıktı. Kemik içine çivi koyarak çivi üzerinden uzatma tekniği, halen dünyada üç ülkede uygulanıyor; bunlardan biri de Türkiye.

Bugüne kadar kaç kişinin boyunu uzattınız?

Toplam vakamız iki bini geçti. Her yıl yaklaşık 50 kişiye boy uzatma ameliyatı yapıyoruz.

Kaç yaşından itibaren yapıyorsunuz?

Yeni uygulamalarımızda akondroplazi (cücelik) vakalarında 3 yaşında başlıyoruz. Tek taraf bacak uzatmalarını 65 yaşına kadar yapabiliyoruz. Ama iki taraflı boy uzatmalarında 35'in üzerine çıkmıyoruz.