Beslenmenin Ağrı Üzerine Etkileri

Gıdalar ilacınız, ilacınız besinler olsun

Hipokrat’ın 2500 yıl önce yaptığı tespit ve hastalarına verdiği reçete günümüzde de etkinlik ve güncelliğini korumaktadır. Beslenme şeklimiz ağrılara neden olabileceği gibi, ağrı sağaltımında beslenmenin de önemli bir yeri olduğu muhakkaktır.

Ağrı içinde taşıdığı bilinmezlere rağmen inflamasyon yani yangı zemininde ortaya çıkan vücudun verdiği temel bir yanıttır ve “ben buradayım” uyarısıdır. Tükettiğimiz gıdaların ağrı ve inflamasyon yatkınlığına neden olabileceğini biliyoruz. Antiinflamatuar gıdalar ile beslenme şekilleri ve size özel olarak yapılan değerlendirmelerle belirlenen inflamasyonu destekleyen gıdalardan da kaçınarak bir diyet uygulamayı düşünebilirsiniz.

Izgara ve kızartmalar ağrıyı tetikleyebilir

Romatoid artrit, osteoartrit, fibromiyalji, sırt ağrısı, boyun ağrısı, sinir ağrısı rahatsızlıklarınız varsa kızartmaları unutun. Izgarada yüksek sıcaklıklarda pişirilen ve yanan yiyeceklerin hepsi bu gruba dahildir. Gelişmiş glikasyon ürünleri (AGE'ler), birçok kronik ağrı tipiyle bağlantılı olan vücuttaki iltihaplanmalara katkıda bulunabilir. Enflamasyonu azaltmak için ızgarayı ve fritözü kullanmayın.

Yüksek sıcaklıklarda yemek pişirmekten kaçının

Yüksek proteinli et ve yağın daha fazla pişirilmesi sırasında AGE değerleri yükselir. Meyve, sebze ve kepekli tahıllar gibi karbonhidrat bakımından zengin yiyecekler, pişirildikten sonra bile AGE seviyelerinin düşüklüğüne sahiptir. Buharda pişirilen, kısa pişirme süreleri ve düşük sıcaklıklar ile sirke veya limon suyu gibi asitli bileşenler en az miktarda AGE üretmektedir.

Omega-3 tüketmeye özen gösterin

DHA (dokosahekssaenoik asit) ve EPA (eikosapentaenoik asit) içeren Omega-3 yağ asitleri vücudunuzdaki iltihaplanmayı azaltır, bu da daha az eklem ağrısı ve sertliği anlamına gelir.

Her hafta omega-3 almanın en kolay yolu haftada iki kez olmak üzere çeşitli balıkları, özellikle de yağlı balıkları yemektir. DHA ve EPA'nın en iyi kaynakları ton balığı, somon, alabalık, ringa balığı ve sardalyedir.

C vitamini kollajen üretimine destek olur

C vitamini, güçlü ve ağrısız bağlantıların anahtarıdır. Bağ dokunuzun önemli bir parçası olan kollajen oluşumuna yardımcı olur. 19 yaş ve üstü erkekler günde 90 mg C vitamini, 14-18 yaş ve üstü kadınlar günde 65 mg C vitamini almalıdır. Çoğu sağlıklı insan diyetlerinde yeterli miktarda C vitamini alırsa takviyeye ihtiyaç duymaz. Meyve ve sebzelerden yeterli C vitaminini alabilirsiniz: Turunçgiller, kırmızı biber, çilekler, brokoli, lahana...

Zeytinyağını beslenmenizden eksik etmeyin

Zeytinyağında bir bileşik olan oleocanthal, kronik ağrı ile bağlantılı olan iltihaplanmanın önlenmesine yardımcı olur. Oleocanthal doğal bir antienflamatuardır. Yemeklerinizle günde 55 gr zeytinyağı tüketmek, yetişkinlerde ağrıyı tedavi etmek için önerilen ibuprofen dozunun yaklaşık % 10'una eşdeğerdir. En yağlı meyveler için sızma zeytinyağı alın. Zeytinyağı, tereyağı veya margarin ile aynı kaloriye sahiptir. Başka yağlara ek olarak değil, yerine kullanın.

Doymuş yağları zeytinyağı gibi sağlıklı yağlarla değiştirin ve meyveleri, sebzeleri ve balıkları 2 hafta boyunca arttırın. Ağrınızın seyrindeki değişimleri not edin.

Ağrı giderici bitkiler

Meyve ve sebzeler ağrıya karşı özel bir koruma oluşturur. Çoğu, hücrelerin zarar görmesini engelleyen antioksidan ve antinflamatuar maddeler içerir. Bazı bitkiler ve gıdalar ayrıca kronik ağrıya katkıda bulunan iltihabı hafifletmeye yardımcı olur. Beslenmenizde bu ürünlerden faydalanın.

Zerdeçal, zencefil, kuşburnu, yeşil çay, ananas meyvesinde bulunan bromelain, siyah üzüm çekirdeğinde bulunan resveratrol gibi besinler direkt ve indirekt olarak ağrı düzeylerinde azalmaya neden olurlar. Bu ürünlerin gelişi güzel alınarak kullanılması doğru değildir. Belli dozları ve ilaç etkileşimleri göz önünde bulundurularak kullanılmalıdır.

Örneğin beslenme düzeninizde tatlı olarak, soğuk çilek deneyebilirsiniz. Kırmızı meyvelerin (böğürtlen, kuşburnu, çilek, yaban mersini,vb) C-reaktif protein seviyesini azalttığı, yani iltihabın anahtar bir göstergesinde azalmaya neden olduğu bulunmuştur.

Beslenmenizi test edin-Gıda duyarlılığı bir ağrı nedenidir

Kronik ağrısı olan birçok kişi, bazı yiyeceklerin durumlarını kötüleştirdiğini tespit edebilir. Doymuş yağdaki yüksek gıdalar-yağlı etler, kızarmış yiyecekler ve tereyağı - iltihaplanmayı artırabilir. Vücudunuzu dinleyerek ve yediklerinizi kontrol ederek hangi gıdaların ağrıyı tetiklediğini test edebilirsiniz.

Gıda duyarlılıkları inflamasyonu tetikleyerek bağışıklık sistemi aracılığı ile ağrı artışına neden olabilir. Gluten, Laktoz duyarlılığı, bağırsak florası bozuklukları ve Kandida ağrı yanıtlarında artışı tetikleyebilmektedir.

Omega-6 tüketimini sınırlayın

Balıklardaki omega-3'lerin iltihaplanmayı azaltmasına yardımcı olurken, omega-6 yağ asitlerinin iltihabı arttırdığı düşünülmektedir. Omega-6'lar mısır yağı, soya fasulyesi yağı ve ayçiçeği yağı gibi birçok bitkisel yağda bulunur. Birçok kişi, omega-3'lerden 14 ila 25 kat daha fazla omega-6 yiyor.

Amacınız dengeli beslenmek için çaba göstermek olmalıdır. Dengeli beslenmek için, Akdeniz beslenme tarzını uygulamanız yeterli olacaktır. Zeytinyağı, kepekli tahıllar, taze meyve ve sebzeler, balık ve sarımsak kullanın, ayrıca kırmızı et ve süt ürünlerini sınırlayın.

B, D ve E vitaminleri almalısınız

Yediklerinizin- ya da daha spesifik olarak, yetersiz beslenme de ağrınızı etkileyebilir. Sinir ağrısı kas güçsüzlüğü, yanma, ağrı, uyuşukluk ya da karıncalanmaya neden olabilir. Sağlıklı sinir fonksiyonu için diyetinizde yeterli niasin ve B1, B6, B12 ve E vitaminleri alınması önemlidir. B12 vitamini gibi vitaminlerdeki eksiklikler sinir hasarına neden olabilir. Bu tür yiyecekleri de dahil ederek daha sağlıklı beslenmeye özen göstermelisiniz. Yulaf ezmesi, buğday tohumu ve pirinç gibi tam tahıllar, kahvaltı gevrekleri, süt, yumurta, sebzeler, et ve balık tüketebilirsiniz.

Özellikle D vitamini düzeyini korumak adına beslenme şeklimizde balık, balık yağı, yulaf, yumurta, süt-süt ürünleri (laktoz duyarlılığında dikkat edilmelidir), yumurta, tatlı patates, karaciğer, mantar, brokoli ve maydanozda yoğun şekilde bulunmaktadır.
Yağlı tohumlar, koyu yeşil yapraklı sebzeler ve bitkisel yağlar önemlidir. Ayrıca sert kabuklu olan meyveler (ceviz, fındık, çiğ badem), kuru baklagiller ve başta ayçiçeği çekirdeği olmak üzere E vitamininden yüksek gıdalar tüketebilirsiniz.

Yeterince yemek yiyin

Gereğinden fazla miktarda besin tüketmek fayda değil zarar getirir. Sindirim problemlerinin yanı sıra gerekli vitamin, mineral ve eser element emiliminde problemlere neden olabilir.

Beslenme ve Fibromiyalji

Fibromiyalji; kronik yorgunluk, karın ağrısı, baş ağrısı, şişkinlik, bağırsak problemleri, kabızlık, ishal, yorgunluk, mide ekşimesi-reflu, İrritabl Bağırsak Sendromu, kas ağrısı, kilo alımı, kilo kaybı, alerjik belirtiler, kramplar, kokulara duyarlılığa neden olabilir.
Fibromiyalji için özel bir diyet yoktur, ancak bazı insanlar bazı yiyeceklerin semptomlarını daha kötü hale getirdiğini görebilir. Bunlar şunları içerir: Alkol, kafein, süt ürünleri, gluten (buğday, arpa, çavdar), gıda raf ömrünü uzatmak için kullanılan sentetik koruyucular, hazır/donmuş gıdalardaki kimyasallar, gıda boyaları, Mono Sodyum Glutamat (Çin tuzu), aspartam sayılabilir.

Bu yiyeceklerden herhangi birinin sizi etkileyip etkilemediğini öğrenmek için kişiye özel gıda ve ağrı kaynaklarının analizi yapılarak tedavi planı oluşturulmalıdır. Beslenme takibinde, bir seferde bir yemeği diyetinizden çıkarmayı deneyin ve not edin. Etkilerini tespit için belirtilerinizi takip edin ve hekiminizle paylaşın. 6 ila 8 hafta sonra, gıdaları tekrar diyetinize ekleyin ve semptomlarınızın tekrar kötüleşip iyileşmediğini not edin.

Bazı takviyeler fibromiyalji semptomlarına yardımcı olabilir veya diyetinizden çıkarmak zorunda olduğunuz gıdalardaki besinleri değiştirebilir. Bu amaçla hangi gıdaların sizin için uygun olduğunu belirlemek ve size özel bir beslenme planını uygun takviyelerle hazırlamak daha doğru olacaktır. Detoks ve ağrı tedavileri için detaylı analiz yöntemleri-ölçümler ile iyileşme yanıtları daha etkin olmaktadır.

Fibromiyalji takviyelerini önce doktorunuza danışmadan kullanmamalısınız. Unutmayın, iyi beslenme ve dengeli bir beslenme, fiziksel olarak aktif kalabilmeniz için enerji almanıza ve genel sağlığınızın iyileştirilmesine yardımcı olabilir.
Beslenme şeklimiz hastalıkların gelişiminde önemlidir. Ancak hekimin önerdiği ilaçlar ve diğer tedavi süreçleri ile birlikte beslenmenin bu anlamda düzenlenmesi ciddi katkılar sağlamaktadır. Her bitkisel ürün veya gıda grubu doktor kontrolü ve bilgisi dışında kullanımı sakınca yaratabilir. Bu nedenle gıdaların seçiminde ve tüketiminde aşırıya kaçmadan, mevsimine uygun olarak beslenmek size destek olacaktır.

Uzman Dr. Mehmet Ali Elmacıoğlu