Besin Alerjisi Neden Olur? Nasıl Anlaşılır?
Güncelleme Tarihi:
Söz konusu yiyecekler olduğunda taviz vermek, uzaklaşmak ve yasaklı listesine koymak her zaman zor olur. Ancak bazı durumlarda vücudunuz çok sevdiğiniz besinlere karşı bir savunma mekanizması geliştirebilir. Bu bazen her gün tükettiğiniz süt veya ekmek bile olabilir. Besin alerjisi olarak adlandırılan bu durumu Dahiliye Uzmanı Dr. Sedat Işık anlattı. Besin alerjisi neden olur? Belirtileri nelerdir? Besin alerjisi nasıl anlaşılır?
Günlük olarak tüketilen besinlere karşı, vücudun bağışıklık sistemi aracılığıyla tepki göstermesine besin alerjisi denir. Şikayetlerinin benzer olması sebebiyle besin intoleransı ile karıştırılır ancak yol açtığı sorunlar ele alındığında birbirinden farklıdır. Çocuklarda % 2- 4, erişkinlerde % 1-2 sıklıkla görülebilir.
Besin alerjilerinin ortaya çıkmasının sebebi bağışıklık sisteminin proteini bir tehdit gibi görüp bunlara karşı IgE tipi antikorlar üretmesidir. Eğer kişide proteine karşı duyarlılık varsa ve o besinle karşılaşırsa daha önce oluşmuş IgE tipi antikorlar, birçok maddenin salınımını arttırır. Bu durum ise besin alerjisine bağlı olarak gelişen şikayetlerin ortaya çıkmasına sebep olur.
Besin alerjilerinin belirtileri nelerdir?
Besin alerjileri vücudun birçok noktasında şikayetlere yol açabilir. En sık karşılaşılan belirtiler ise şunlardır;
- Deride kaşıntı,
- Kızarıklık,
- Yanma,
- Şişlik,
- Kurdeşen,
- Burunda tıkanıklık,
- Kaşıntı ve akıntı,
- Damakta kaşıntı,
- Gözlerde sulanma ve kaşıntı,
- Nefes almada zorlanma, hırıltı,
- Göğüs kafesinde ağrı,
- Çocuklarda yemek yemeyi reddetme,
- Mide bulantısı ve kusma,
- Kanlı ishal,
- Kramplar,
- Karın ağrısı,
- Tansiyon düşüklüğü,
- Çarpıntı,
- Baş dönmesi ve bayılmadır.
Alerjiye yol açan besinler neler?
Besin alerjileri yaş fark etmeksizin herkeste görülebilir. Bebeklik, çocukluk veya yetişkinlik döneminde başlayabilir aynı şekilde kendiliğinden de geçebilir. Bütün besinler alerji yapabilir. Bebekler ve çocuklar söz konusu olduğunda en çok alerjiye yol açan besin inek sütüdür. Bunun yanı sıra;
- Yumurta,
- Glüten,
- Mayalı gıdalar,
- Kabuklu deniz mahsulleri,
- Yer fıstığı,
- Kuruyemişler,
- Soya,
- Buğday,
- Susam,
- Çilek
- Ceviz
- Çikolata
- Bakliyatlar da hem çocuklarda hem de yetişkinlerde reaksiyona yol açabilir.
Besin alerjisinde tanı nasıl konur?
Genel olarak ebeveynlerin çocuklarla aynı besinleri yedikten sonra aynı şikayetlerin tekrarlanmasını fark etmesiyle ilk adım atılmış olur. Bu noktada, deri ve kan testleri uygulanır. Bu testlerde pozitif reaksiyonlar söz konusu ise besin alerjisi tanısı kesinleşir. Eğer testler tam olarak sonuç vermiyorsa besin karşılaşma (besin provokasyon) testi uygulanarak kesin sonuca ulaşmak amaçlanır.
Besin alerjisi nasıl tedavi edilir?
Besin alerjisinin önlenmesi için kesin bir tedavi yöntemi yoktur. Bu noktada besin alerjisi olan kişilerin yapması gereken bu besin ve ürünlerden uzak durmasıdır. Az tüketmek besin alerjisinin reaksiyonlarını azaltmayacağından mutlak olarak tüketilmemelidir.
Eğer kişide şikayetler hafif seyrediyorsa bunları önlemek için antihistaminik ilaçlar ve kortikosteroidler kullanılabilir. Ancak şikayetler ileri safhada gelişiyorsa doktor tarafından hastalara adrenalin oto-enjektör verilebilir ve konu hakkında bilgilendirilir.
- Besinin tüketilmeden önce geçtiği işlemler ellerjik etkiyi etkileyebilir.
- Pişirme genellikle alerjik etkiyi arttırabilir veya azaltabilir. ( haşlama, kızartma gibi )
- Kanser ve gıdalarda alerjik olma olasılığı yüksektir.
- Koruyucu maddeler besinlerin alerjik özelliklerini arttırır.